İNTERNET TABANLI PROGRAMLAMA

RUBY NEDİR VE NE İŞE YARAR?
Ruby, Japon bilgisayar bilimcisi Yukihiro “Matz” Matsumoto tarafından geliştirilmiş bir programlama dilidir. Basitlik ve verimlilik dengesi üzerine inşa edilmiş olan tamamen nesne yönelimli bir dildir. 1993 yılında geliştirilmeye başlanmış ve 1995 yılının sonlarında ilk versiyonu olan Ruby 0.95 yerel bir Japon haber grubunda duyurularak kullanıma sunulmuştur.

Ruby Dilinin Temel Özellikleri
Ruby dilinin söz dizimi ve diğer yapılarından bahsetmeden önce sahip olduğu temel özelliklerden kısaca bahsetmek yerinde olacaktır. Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:
• Tamamen nesne yönelimli bir dildir: Ruby, tamamen nesne yönelimli bir dil olarak
tasarlanmıştır. Ruby içerisinde her şey bir nesnedir ve kendisine ait özellikleri ve metotları bulunmaktadır. Programcının fazladan bir şeyler yapmasına gerek duyulmadan “sarmalama” ilkesinin gereği olarak nesnelere ait özelliklerin ve metotların dış ortamdan gizlenmesine imkân tanır. Programcıya sadece ihtiyaç duyduğu özelliklere erişmek için gerekli metotları etkinleştirmek kalır. “Kalıtım” ilkesinin gereği olarak bir sınıfın başka bir sınıfın özelliklerini ve metotlarını kullanmasına izin verir. Yine bir başka
nesne yönelimli programlama özelliği olan
“çok biçimlilik” ilkesini de başarıyla uygulayabilen dillerden birisidir.
• Çok sayıda programlama paradigmasını destekler: Ruby nesne yönelimli özelliklerinin
yanında fonksiyonel, zorunlu (imperatif)
ve yansıtıcı (reaktif) programlama paradigmalarını da destekleyen bir yapıya sahiptir.
• Yorumlanan bir dildir: Yorumlanan programlama dillerinde yazılmış olan bir kodun
çalıştırılması bilgisayarda yer alan yorumlayıcı adında bir yazılım sayesinde gerçekleştirilir. Bu yazılım derlenen dillerin aksine
kodumuzun tamamını tek seferde makine
diline dönüştürmek yerine; bu dönüştürme işlemini satır satır gerçekleştirmektedir.
Yine derlenen dillerde kodumuzda yapacağımız en ufak bir değişiklik bütün program kodunun tekrar derlenmesi anlamına
gelmektedir ki bu da geliştirme sürecini oldukça yavaşlatmaktadır. Yorumlanan dillerde ise bu durumun aksine yapılan değişiklik
herhangi bir zaman kaybına yol açmaz.

Ruby Kodunun Çalıştırılması
Ruby ile birlikte program yazabilmek için Ruby yorumlayıcısına ihtiyacımız olacaktır. Daha önce bahsettiğimiz gibi Ruby platform bağımsız bir dil olduğundan Windows, MAC OS, Linux gibi en çok tercih edilen işletim sistemlerinin yanı sıra NEWS-OS, SunOS, AIX, SVR4, Solaris, NEC UPUX, NeXTSTEP gibi pek fazla bilinmeyen işletim sistemleri tarafından da çalıştırılabilmektedir. Ayrıca Windows Phone, Symbian OS gibi mobil platformlar için kullanılabilecek versiyonları da mevcuttur. Ruby kodunu çalıştırmak için komut satırı üzerinden Ruby Yorumlayıcısını (MRI) veya Etkileşimli Ruby (IRB) yazılımını kullanabiliriz.

Ruby Dili Sözdizimi
Ruby dilinin söz dizimine ilişkin temel kuralları şöyle özetleyebiliriz:
• Bir Ruby programı art arda gelen ifadelerden oluşur. İfadeleri birbirinden ayırmak
için yeni satır veya noktalı virgül karakteri kullanılabilir. Bir ifade birden fazla satıra
bölünmek istenirse; bir önceki satır +, - gibi sağ taraftaki operandı eksik bir metot ile ya da ters bölü (\) karakteri ile bitirilebilir. Boşluk karakterleri (space, tab gibi) sadece metin türünden verilerin içerisinde yer aldıklarında önem arz ederler, bunun dışında Ruby bu karakterleri görmezden gelir.

Ruby ile geliştirilen uygulamalara ekstra özellikler ve işlevsellik katmak amacıyla kullandığımız paketlere “gem” adını vermekteyiz.

RUBY ON RAILS ÇATISI
Ruby on Rails (bundan sonra sadece Rails olarak bahsedilecektir), Ruby dili ile geliştirilmiş bir web uygulama geliştirme çatısıdır (framework). İnternet tabanlı uygulamalarda ihtiyaç duyulabilecek şeylere ilişkin varsayımlar kullanarak, uygulamaların çok kısa sürede ve kolayca geliştirilmesine imkan tanımaktadır.

Rails, beraberinde üretici (generator) adı verilen pek çok hazır komut dosyası ile birlikte gelir. Üreticiler, belirli görevleri hızlı ve kolayca yerine getirebilmemiz için tasarlanmışlardır ve rails uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Kullanacağımız ilk üretici, uygulamamıza ilişkin temel yapıyı oluşturacak olan “new” üreticisi olacaktır. Bu üreticinin kullanımı terminal üzerinde “rails new uygulama_adı” komutunun çalıştırılması şeklindedir. Konsol çıktısı incelendiğinde bu kısacık komut ile birlikte Rails’in çok sayıda işlem yaptığını görmekteyiz. Yapılan bu işlemleri şöyle sıralayabiliriz:
• “create” komutu ile uygulamamızın ihtiyaç duyacağı tüm dosya ve dizinler oluşturuldu.
• “run bundleinstall” komutu ile uygulamamızın ihtiyaç duyduğu tüm paketlerin yüklenmesi sağlandı.
• “run bundle exec spring binstub --all” komutu ile uygulamamızı geliştirirken kullanacağımız rake ve rails araçları, daha hızlı çalışmalarını sağlamak amacıyla spring isimli uygulama ön yükleyicisi paketi ile entegre hale getirildi.

Rails yönlendiricisi ile birlikte kullanabileceğimiz HTTP metotları GET, POST, PUT, PATCH ve DELETE olmak üzere beş adettir.

Rails, MVC adı verilen, ModelGörünüm(View)-Kontrolör(Controller) yazılım mimarisi desenini kullanmaktadır.

Tüm internet tabanlı uygulamalarda kullanıcının uygulama ile iletişime geçmesi istemci-sunucu ilişkisi olarak adlandırılan bir yapı içerisinde yer alır. Rails açısından bu ilişkinin geçtiği basamakları şu şekilde özetleyebiliriz:
1. Bir istemcinin uygulamamız ile iletişime geçmesi sırasında gerçekleşecek olan ilk adım, sunucudan bir HTTP isteğinde bulunulmasıdır. Bir HTTP isteği kaynağın URL adresi, istek metodu ve başlık bilgilerinden oluşur.
2. İsteği alan sunucu, onu Action Dispatch bileşenine iletir. Bu bileşen, istenilen kaynağa ilişkin URL adresi ile uygulamanın rota tablosunda yer alan kayıtları karşılaştırır. Eşleşme bulması durumunda bu rotaya karşılık olarak belirtilmiş olan kontrolöre ilişkin eylemi çalıştırır ve (varsa) parametreleri de gönderir. Böylece kontrol Action Controller bileşenine geçer.
3. Eylemin çalıştırılması sırasında veri tabanı ile etkileşim gerekliyse; Action Controller
bileşeni, Active Record bileşeni ile etkileşime geçer ve bu bilesen veri tabanındaki
gerekli işlemleri gerçekleştirir.
4. Action Controller daha sonra kontrolü Action View bileşenine devrederek görünümlerin oluşturulmasını sağlar. Oluşturulan görünümler tekrar Action Controller bileşenine iletilir.
5. İletişimin son adımı da HTTP yanıtının oluşturularak, istemciye gönderilmesi olacaktır.

" MUSTAFA KEMAL" de Ruby de ilk karakter M= (0) dır. U=1 ve... F=5 dir..

(*) ile Çok ifadesi 2 defa tekrar ettiği için Çok Çok şeklindeki E seçeneği olacak. Şu Covid19 Bitseydi Dünya Çok Çok Sevinirdi , doğrudur.

upcase verien ifade ki tüm metni büyük harfe dönüştürür.

"yıl"

Covidan

ORM yazılımları, veri tabanımızın kullandığı uyumsuz tip sistemleri ile nesne
yönelimli yazılımları denir.

public/

bin/

log/