İNSAN VE TOPLUM

Brentano'ya göre yoksul sınıfların alternatif zevkleri sınırlı olduğu için doğurganlıkları fazladır.

Net Göç: Belli bir zaman diliminde, bir coğrafi bölge için, gelen ve giden göç arasındaki farkı verir.

Morbidite hızı vaka ölçümü; belirli bir nüfusta belirli bir zaman dilimi içerisinde hastalığa yakalananların sayısının hastalığın görüldüğü nüfusa oranını verir.

Nüfus içinde cinsiyet oranını hesaplamak için, aşağıdaki formül kullanılır: Cinsiyet Oranı = (Toplam Erkek Sayısı / Toplam Kadın Sayısı) × 100

Doğru yanıt A şıkkıdır.

Tablo-6.2 incelendiğinde, cinsiyet oranındaki en yüksek değere, 0-4 yaş grubu arasında rastlanmaktadır. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Bağımlı nüfusun (14 yaş ve altı nüfusla 65 yaş ve üzeri nüfusun toplamı) çalışabilir durumda olan nüfusa oranına ‘Bağımlılık Oranı’ denir.

İlk evlilik yaşı, her iki cinsiyet için de 18-24 yaş kategorisinde yoğunlaşmaktadır. Erkeklerin %58.2’si, kadınların 58.7’si ilk evliliklerini 18-24 yaşları arasında yapmıştır. Ancak bu noktadan sonra ilk evlilik yaşlarında farklılıklar gözlenmektedir. Örneğin, kadınlar için ikinci sırada yer alan evililik yaşı %31.7 ile 18 yaş altında görülmekle birlikte (bu kategoride erkekler için %6.9 dur), erkeklerin ikinci sırada yer alan ilk evlilik yaşı 25-29 yaş kategorisinde % 28.2 ile yer almaktadır (kadınlar için %7.7 düşmektedir). Her iki cinsiyet için de ilk evlilik yaşı 30 yaşından sonra önemli ölçüde azalmaktadır. Özetlemek gerekirse, kadınlar 10’lu yaşlardan 24 yaşına kadar daha yoğun olarak ilk evililiklerini gerçekleştirirken, erkekler ilk evlilik yaşı için daha yoğun olarak 18 yaşından 29 yaşına kadar olan süreyi tercih etmektedir. 

Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yaş ve cinsiyet yapısının gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki dağılımını inceleyen istatistiklere göre, gelişmekte olan ülkelerde hemen hemen simetrik olan yaş ve cinsiyet dağılımının, gelişmiş olan ülkelerde belli bir yaşın üzerine ulaşıldığında, kadın nüfusunun lehine geliştiğini göstermektedir. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Genel Doğurganlık Hızı, doğurganlık yaşına bağlı bir ölçümdür. Bir yıl içinde meydana gelen doğum sayısının, yıl ortasında doğurganlık yaşında olan kadınların sayısına oranlamasıyla oluşur. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Malthus, nüfusun kontrol edilmediğinde geometrik oranla artarken; yiyecek üretiminin aritmetik oranla arttığını, bu nedenle, insan toplumlarında nüfus artışını kontrol edecek mekanizmalar geliştirildiğini savunur. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Brettano, zevke düşkün insanoğlunun, artan zenginlikle daha farklı eğlencelere yöneldiği için doğurganlığın düştüğünü savunur. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Net Göç: Belli bir zaman diliminde, bir coğrafi bölge için, gelen ve giden göç arasındaki farkı verir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Temel biyolojik özellikler, yaş ve cinsiyettir. Doğru cevap D şıkkı.

Farklılıkları çözümleyebilmek üç temel karşılaştırmaya dayanmaktadır. Bunlar kıtalara göre yaş kategorileri, gelişmişlik düzey­lerine göre yaş kategorileri ve doğurganlık hızlarına göre ülkelerin sınıf­landırıl­malarıdır. Doğru cevap B şıkkı.

Doğum süreçlerinde kullanılan başlıca ölçümler, Kaba Doğum Hızı, Genel Doğurganlık Hızı, Yaş Gruplarına Gö­re Doğurganlık Hızı, Toplam Doğurganlık Hızı’dır. Doğru cevap E şıkkı.

Genel Doğurganlık Hızı, doğurganlık yaşına bağlı bir ölçümdür. Bir yıl içinde meydana gelen doğum sayısının, yıl ortasında doğurganlık yaşında olan kadın­ların sayısına oranlamasıyla oluşur. Doğru cevap B şıkkı.

Malthus'a göre ölüm hızını arttıran pozitifi kontrol mekanizması açlık, hastalık ve savaştır. Doğru cevap C şıkkı.

Tarım toplumundan çıkarak kentlere göç eden bu insanlar, aşırı duygusal olmayan, zihinleri uyanmış, geçmişleriyle bağlantıları­nı kolaylıkla kopararak kent yaşamına genellikle uyum sağlayan insanlardır. Doğru cevap A şıkkı.

Başlıca göç ölçümleri, Gelen Göç, Giden Göç, Net Göç, Katkılı Göç hesaplamalarıdır. Doğru cevap E şıkkı.

Sadler, doğurganlığın nüfus yoğunluğuyla ters orantılı olduğunu, Nitti ise bireyselliğin yüksek olduğu toplumlarda doğurganlığın düşük olduğunu savunur. Doğru cevap A şıkkı.