İNSAN VE TOPLUM

Malthus, nüfusun kontrol edilmediğinde geometrik oranla artarken, yiyecek üretiminin aritmetik oranla arttığını, bu nedenle, insan toplumlarında nüfus artışını kontrol edecek mekanizmalar geliştirildiğini; 

Sadler, doğurganlığın nüfus yoğunluğuyla ters orantılı olduğunu; 

Doubleday, beslenme türünün doğurganlığı etkilediğini; 

Dumont, sosyal damarların yoğun olduğu yerde doğurganlığın düşük olduğunu; 

Fetter, doğurganlıkta insan davranışlarındaki iradenin belirleyici olduğunu; 

Nitti, bireyselliğin yüksek olduğu toplumlarda doğurganlığın düşük olduğunu; X Brentano, zevke düşkün insanoğlunun, artan zenginlikle daha farklı eğlencelere yöneldiği için doğurganlığın düştüğünü; 

Ungern-Sternberg ise akılcı zihniyetin toplumun tüm sınıflarına hâkim olmasıyla doğurganlığın düştüğünü savunur. 

(i) O toplumda doğmak ya da

(ii) göç yoluyla o toplumda yaşamaya başlamak. Bir toplumun nüfusundan ayrılmanın da iki yolu vardır:

(i) Ölmek ya da (ii) o toplumdan başka bir topluma göç etmek. Demografi biliminin konusu oluşturan nüfus hareketleri, zaman içinde aynı coğrafi bölgede farklılıklar gösterir. Nüfus yapısını oluşturan özellikler, biyolojik, sosyo-ekonomik ve kültürel değişkenler olarak sınıflandırılabilir. Temel biyolojik özellikler, yaş ve cinsiyettir. Biyolojik değişkenler doğum, ölüm ve göç süreçlerini etkileyen başlıca faktörlerdir. Ancak, nüfus hareketlerindeki değişimleri anlayabilmek için bireylerin gelirleri, eğitim durumları, medeni durumları, etnik/ırk özellikleri gibi değişkenlerin etkisinin de dikkate alınması gerekmektedir. 

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap A'dır.

1. Ölüm hızını arttıran pozitif kontrol mekanizması

2. Doğum hızını düşüren önleyici kontrol mekanizması

Ölüm hızını arttıran pozitifi kontrol mekanizması açlık, hastalık ve savaştır. Örneğin alt sınıfların, çocuklara yeterli besin vermemesi ve dikkat etmemeleri, ölüm hızını artıran bir işlev görür (Malthus, 1926: 63). Doğum hızını düşüren önleyici kontrol mekanizması ise kürtaj, doğum kontrolü, evliliğin ertelenmesi gibi daha çok burjuvazinin uyguladığı kontrol mekanizmasıdır.

Doğru cevap E'dir.

• Yeni doğan: Yaşamın ilk gününden yirmi sekizinci gününe kadar,

• Bebek: Yaşamın ilk yılını,

                • Çocuk: Yaşamın ilk yılından beşinci yılına kadar olan zamanı kapsar.

Doğru cevap B'dir.

Nedene Bağlı Ölüm Hızı = (Cinayet nedeniyle meydana gelen ölüm sayısı

/ Toplam nüfus büyüklüğü) × 100,000

Doğru cevap C'dir.

• Dış göç: Bir nüfusun, bir ülkeden başka bir ülkeye hareketini anlatır. Örneğin, 1960’lı yıllardan itibaren ekonomik nedenlerden dolayı, Türkiye’den Batı Avrupa’ya doğru büyük bir hareketlilik yaşanmıştır.

• Zorunlu göç: Savaş, doğal afet ya da baskı nedeniyle, nüfusun, kendi istekleri dışında, ülkelerinden başka bir ülkeye hareketliliğidir.

Kişisel gönüllülüğe dayalı iç ve dış göçün yönü, gelişmekte olan bölgelerden gelişmiş bölgelere doğrudur.

Doğru cevap D'dir.

Kaba Ölüm Hızı = (Ölüm sayısı / Toplam nüfus büyüklüğü) × 1000

Kaba Ölüm Hızı, yaşa bağlı ve nedene bağlı ölümleri dikkate almadığından, bu
konuda bilgi sahibi olabilmek için, Yaşa Bağlı Ölüm Hızı ve Nedene Bağlı Ölüm
Hızı ayrı ayrı hesaplanır. Doğru yanıt " C " dir.

Doğru yanıt " E " dir.