İNSAN VE TOPLUM

Demografi, insan nüfusunu çalışan bir bilim dalıdır. İnsan nüfusuyla ilgili üç temel süreci ele alır. Doğum, Göç, Ölüm.

Nüfus yapısını oluşturan temel özellikler yaş, cinsiyet, gelir, eğitim durumu, medeni durumu etnik ve ırk özellikleri, sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerdir.

Toplumsal tabakalaşmayı ölçen değişkenlerden Meslek ve Gelir değişkenleri ele alınır.

Toplumsal farklılaşmayı ölçen değişkenlerden yaş, cinsiyet, hane yapısı, evlilik değişkenleri ele alınır.

Demografik sürçler kapsamında doğum süreçlerinde kullanılan başlıca ölçümler şunlardır: Kaba doğum hızı, Genel doğurganlık hızı, Yaş gruplarına göre doğurganlık hızı, Toplam doğurganlık hızı’dır.

Türkiye’nin daha az gelişmiş bölgelerinden İstanbul, Ankara, İzmir gibi metropollere göç edilmesine yani bir nüfus içinde alt grupların hareketliliğine İç göç denir.

Zorunlu Göç: Savaş, doğal afet ya da baskı nedeniyle, nüfusun, kendi istekleri dışında, ülkelerinden başka bir ülkeye hareketliliğidir.

Göç ölçümleri arasında: Gelen göç, Giden göç, Net göç, Katkılı Göç yer alır.

Dumont, sosyal damarların yoğun olduğu yerde doğurganlığın düşük olduğunu savunur.

Nitti, bireyselliğin yüksek olduğu toplumlarda doğurganlığın düşük olduğunu savunur.

Demografi, insan nüfusunu çalışan bir bilim dalıdır. İnsan nüfusuyla ilgili üç temel süreci ele alır: Doğum, göç ve ölüm. Bu temel süreçlere, demografik süreçler denir.

Nüfus yapısını oluşturan temel özellikler, yaş ve cinsiyet gibi biyolojik özelliklerle gelir, eğitim durumu, medeni durum, etnik/ırk özellikleri gibi sosyo-ekonomik ve kültürel özelliklerden oluşur.

Demografların ve sosyal bilimcilerin, toplum yapısı ve nüfus analizinde kullandığı değişkenler, iki temel sınıflandırma altında toplanabilir: Toplumsal farklılaşmayı ölçen değişkenler ve toplumsal tabakalaşmayı ölçen değişkenler.

Doğum süreçlerinde kullanılan başlıca ölçümler; Kaba Doğum Hızı, Genel Doğurganlık Hızı, Yaş Gruplarına Göre Doğurganlık Hızı, Toplam Doğurganlık Hızı’dır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Thomas R. Malthus, 1789 yılında yazdığı ‘Nüfus İlkesi Üzerine Bir Çalışma adlı kitabında, insanın mükemmelliği görüşünü reddederek, kuramına iki temel önermeyle başlar.

Thomas A. Doubleday, bitkiler ve hayvanların üremesi üzerinde beslenmenin yarattığı etkileri inceleyerek, elde edilen sonuçların insan doğurganlığı için de geçerli olabileceğini savunur.

Fetter’in Gönüllülük yaklaşımı, insanın üreme davranışını incelemek için, toplumu sınıflara bölerek bu sınıflarda ailenin işlevini inceler.

Bireyselliğin güçlü biçimde geliştiği toplumsallaşmanın bireysel aktiviteyi ortadan kaldırmadığı, zenginliğin bölündüğü, eşitsizliğin sosyal nedeninin işbirliğinin daha üst bir formuyla ortadan kaldırıldığı toplumlarda, doğum hızı yiyecek hızına eşitlenir.

Zevklerin ise maddi bir temeli vardır. Yoksul sınıfların alternatif zevkleri, oldukça sınırlıdır.

Nüfus hareketlerini etkileyen süreçlerden biri de göçtür. Başlıca iç göç, dış göç ve zorunlu göç olarak sınıflandırılmaktadır. Gİden göç ve net göç gibi kavramlar göç ölçümleridir.