İNSAN VE TOPLUM

Ortaçağ Hıristiyan Kozmolojisi birbirine bağlı varlıklar zinciri kavramıyla ekosentrik etiğin temelini oluştururken aynı zamanda varlıklar hiyerarşisi kavramı ve insan-olmayan doğayı bu hiyerarşinin en altına yerleştirerek de antroposentrik etiğin temelini oluşturur. Ekosentrik etiğin yeniden doğuşu 18. ve 19. yüzyılda endüstrileşme karşıtı olarak Avrupa’da ortaya çıkan romantizm ve Amerika’da ortaya çıkan aşkıncılık akımlarıyla olmuştur.

Çevre terimi habitatla karşılaştırıldığında habitat tamamen fiziksel bir bölgeyi işaret ederken, çevre insan toplulukları da dahil olmak üzere bu toplulukların içinde geliştiği şartları açıklamak için de kullanılır.

Yiyecek üretimindeki artış oranı nüfus artışından çok daha yavaş olmaktadır. Yeni-Malthuscular bu orantısız ilişkinin teknolojik genişleme, mineral kaynakların tüketimi ve kirlilik çeşitlerinin oluşturulması ile dünyanın üzerindeki nüfusu besleme, kirliliği emebilme kapasitesi ve mevcut tüketim tarzı arasında olduğunu belirtiler.

1972 yılında Stockholm’de düzenlenen insan Çevresi Konferansının genel sekreteri Maurice Strong tarafından ortaya konulan Eko-Kalkınma yaklaşımı bir dizi deneysel araştırma yazılarından oluşmaktadır.

Brundtland Rapor’u olarak da bilinen bu raporda mevcut ekonomik kalkınma stratejileri sürdürülemez olarak tanımlanır ve gelecek kuşakların ihtiyaçlarının da göz önünde bulundurarak oluşturulan çözüm önerileri sürdürülebilir kalkınma başlığı altında sunulur.

Günümüzdeki Derin Ekoloji hareketinin kökleri 18 ve 19. yüzyılda Avrupa ve Amerika’da endüstrileşme karşıtı olarak ortaya çıkan romantizm ve aşkıncılık akımlarına dayanır.

Barry Commomer, Andre Gorz ve John Clark ekolojik problemlere Marksizm ve Sosyalizmin bakış açısından yaklaştıkları için kendilerini sosyal ekolojist olarak adlandırırlar; ancak sosyal ekoloji adı orjinal olarak eko-anarşizmden geliştirilerek Murray Bookchin tarafından kullanılmıştır.

Çünkü kadınlar çevre kirliliği nedeniyle yaşamları ve doğurganlıkları tehlikede olduğunda bile çocukların, hastaların, yaşlıların bakımı ve sorumluluklarını yerine getirirler.

Hava Kirliliği: Canlılar tarafından solunan havanın içine karışan, tüm canlılara ve doğal çevreye zarar veren kimyasalların, gaz ya da sıvıların içinde bulunan ve partikül denilen cansız küçük parçacıkların, mikroskopla görülebilen sağlığa zararlı küçük organizmaların canlılar ve çevre üzerinde tahribat yaratacak, hastalık ve ölüme yol açacak derecede yoğun olmasıdır.

1987 yılında Dünya Çevre ve Kalk›nma Komisyonunun yayınlanan raporu, Eko-Kalk›nma yaklaşımının eleştirilen yönlerini değerlendirmeye alan bir yaklaşım sergiler. Brundtland Rapor’u olarak da bilinen bu raporda mevcut ekonomik kalkınma stratejileri ‘sürdürülemez’ olarak tanımlanır ve gelecek kuşakların ihtiyaçlarının da göz önünde bulundurarak oluşturulan çözüm önerileri ‘sürdürülebilir kalkınma’ başlığı altında sunulur.

Sosyal ekoloji adı orjinal olarak eko-anarşizmden geliştirilerek Murray Bookchin tarafından kullanılmıştır.

Herhangi bir kişi ya da canlının içinde geliştiği şartlara çevre, organizmalarla çevreleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalına Ekoloji (çevre bilimi) denir.

Eko-Kalkınma yaklaşımı eleştirilen dört temel noktaları:1)Üretim ve tüketimi tek ve farklılaşmamış bir eyleme dönüştürür ve toplumsal ilişkiler bağlamından çıkarıp doğrudan doğa ile ilişkili olarak gösterir. 2) İnsanları küresel düzeyde kır/kent ayırımına göre değerlendirerek gelişmekte olan ülkelerdeki insanların özel şartlarını göz ardı eder.3) Hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde ırk, toplumsal cinsiyet ve etnik ayrımcılığı dikkate almaz. 4) Gelişmiş ülkelerdeki kentsel alan ile gelişmekte olan ülkelerdeki kentsel alanların tek ortak özellikleri tüm dünyadan tüketim maddelerini alabilme ayrıcalığı olarak gösterir.

İnsan-doğa ilişkisinde ekosentrik etiğin ilkelerini benimseyen derin ekolojistler göre ekolojik yıkımın nedeni insanlardır.

Yeşil partinin kuruluşu 1987 kapanış tarihi 1988’dir.

Başlıca küresel çevre sorunları, asit yağmurları, hava kirliliği, su kirliliği, Toprak kaybı ve toprak kalitesinde azalma, iklim değişiklikleri, küresel ısınma, sera etkisi ve ozon tabakasının delinmesidir. Nüfus sayısındaki kontrolsüz artış ise bunların sebebi olarak görülebilir.

Sözlük anlamında herhangi bir kişi ya da canlının içinde geliştiği şartlara çevre, organizmalarla çevreleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalına da ekoloji (çevre bilim) denir.

Çevrecilik kendi içinde farklı gruplar barındırmaktadır. Örneğin, sürdürülebilir kalkınmacılar, eko-kalkınmacılar, yeni-mathuscular bu çevreci gruplardan bazılarını oluşturur. Radikal ekolojistlere göre insan doğa ile uyum içinde yaşamalıdır. Bu uyumun sağlanabilmesi için insanların tür olarak doğadaki diğer canlılardan üstünlüğü düşüncesinden vazgeçmesi gerekir.

Antroposentrik etiğe göre insanlar kendilerini doğada yaşayan diğer canlılardan üstün kılacak eşsiz özelliklere sahiptir. İnsan-olmayan doğa insanların kullanımı için vardır.) İnsanların çevreye veya çevrede yaşayan diğer canlılara karşı herhangi bir etik sorumluluğu bulunmamaktadır.) İnsanın tek sorumluluğu ancak doğanın diğer insan kullanıcılarının kullanım haklarına duyulan saygıdır. Doğa mekanik bir yapı oluşturur ve ortaya çıkan çevre sorunları ister biyolojik ister psikolojik olsun teknolojinin kullanımıyla çözülebilir. ‘İster canlı ister cansız olsun tüm varlıkların doğuştan gelen bir öz-değeri vardır’ seçeneği ekosentrik etiğin benimsediği bir önermedir.

Bir organizmanın yaşadığı ve geliştiğii yer anlamına gelen kavram Habitat’tır. Bu yer hava, su ya da toprak üzerinde olup her zaman sınırlı fiziksel bir bölgeyi işaret eder.