İNSAN VE TOPLUM

Gordon Child “Kentsel Devrim” başlıklı makalesinde Mısır, Mezopotamya ve İndus Vadisi’nde ortaya çıkan ilk kentlerin neolitik köylerden ayıran temel özelliklerini şöyle sıralamaktadır: Kentlerin ekonomisi tarıma ve tarımdan elde edilen artı ürüne dayanmaktadır. Ayrıca, tarım dışı üretimde uzmanlaşmış bir grup zanaatkâr bulunmaktadır. Kentlerde, tarımdan elde edilen artık ürünü elinde toplayan bir kral ve bu artık ürünün toplanmasını ve dağıtılmasını kontrol eden yönetici bir sınıf vardır. Kentlerde oluşan toplumsal tabakalaşma sisteminde kral, rahipler, yönetici sınıar, zanaatkârlar ve çiçiler yer almaktadır. Kent nüfusu, neolitik yerleşmelere göre daha fazla ve daha yoğundur. Kazı, takvim ve matematik kullanılmaya başlanmıştır. Uzun mesafeli ticaret gelişmiştir. Resim, heykel gibi sanatsal yapılar soyut düşünme ve kavramsallaştırma yeteneğinin geliştiğinin göstergeleridir. Tapınak, saray ve anıtsal yapılar tarımdan elde edilen artı ürün ve siyasal gücün mekânsal yansımalarını ifade etmektedir. Ancak endüstriyel üretim henüz bu dönemde görülmemektedir. Bu bilgiler bize sorunun doğru cevabının E şıkkı olduğunu göstermektedir. Bu soruya ilişkin bilgiyi kitabın 60. sayfasında bulabilirsiniz.

E

Batı ve batılı olmayan toplumlarda sanayi öncesi kentlerin ekolojik, ekonomik ve toplumsal örgütlenme biçimlerinin temel özellikleri ilk defa Sjoberg tarafından kaleme alınmıştır. Bu çalışma azgelişmiş ülkelerde ve Avrupa’nın bazı yerlerinde sanayi öncesi kentsel gelişmenin ortak özelliklerinin anlaşılması açısından önemlidir.

Ekolojik örgütlenme: Kentin nüfus artışı düşük olduğu için kentsel alanlarda nüfusun büyüklüğü köy nüfusuna göre daha azdır. Kentsel nüfusun gıda ihtiyacını ve gıda stokunu sağlayacak gelişmelerin yetersizliği nüfus artış hızını etkilemektedir.