İNSAN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 21

Malthus, nüfusun kontrol edilmediğinde geometrik oranla artarken; yiyecek üretiminin aritmetik oranla arttığını, bu nedenle, insan toplumlarında nüfus artışını kontrol edecek mekanizmalar geliştirildiğini savunur. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Brettano, zevke düşkün insanoğlunun, artan zenginlikle daha farklı eğlencelere yöneldiği için doğurganlığın düştüğünü savunur. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Nedene Bağlı Ölüm Hızı = (X nedeninden meydana gelen ölüm sayısı / Toplam nüfus büyüklüğü) × 100,000

Doğru yanıt C şıkkıdır.

Net Göç: Belli bir zaman diliminde, bir coğrafi bölge için, gelen ve giden göç arasındaki farkı verir. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Temel biyolojik özellikler, yaş ve cinsiyettir. Doğru cevap D şıkkı.

Farklılıkları çözümleyebilmek üç temel karşılaştırmaya dayanmaktadır. Bunlar kıtalara göre yaş kategorileri, gelişmişlik düzey­lerine göre yaş kategorileri ve doğurganlık hızlarına göre ülkelerin sınıf­landırıl­malarıdır. Doğru cevap B şıkkı.

Doğum süreçlerinde kullanılan başlıca ölçümler, Kaba Doğum Hızı, Genel Doğurganlık Hızı, Yaş Gruplarına Gö­re Doğurganlık Hızı, Toplam Doğurganlık Hızı’dır. Doğru cevap E şıkkı.

Genel Doğurganlık Hızı, doğurganlık yaşına bağlı bir ölçümdür. Bir yıl içinde meydana gelen doğum sayısının, yıl ortasında doğurganlık yaşında olan kadın­ların sayısına oranlamasıyla oluşur. Doğru cevap B şıkkı.

Malthus'a göre ölüm hızını arttıran pozitifi kontrol mekanizması açlık, hastalık ve savaştır. Doğru cevap C şıkkı.

Tarım toplumundan çıkarak kentlere göç eden bu insanlar, aşırı duygusal olmayan, zihinleri uyanmış, geçmişleriyle bağlantıları­nı kolaylıkla kopararak kent yaşamına genellikle uyum sağlayan insanlardır. Doğru cevap A şıkkı.

Başlıca göç ölçümleri, Gelen Göç, Giden Göç, Net Göç, Katkılı Göç hesaplamalarıdır. Doğru cevap E şıkkı.

Sadler, doğurganlığın nüfus yoğunluğuyla ters orantılı olduğunu, Nitti ise bireyselliğin yüksek olduğu toplumlarda doğurganlığın düşük olduğunu savunur. Doğru cevap A şıkkı.

Fetter, doğurganlıkta insan davranışlarındaki iradenin belirleyici olduğunu savunur. Doğru cevap C şıkkı.

Katkılı göç belli bir zaman aralığında, gelen ve giden göçün topla­mıdır. Doğru cevap D şıkkı.

Demografi, insan nüfusunu çalışan bir bilim dalıdır. İnsan nüfusuyla ilgili üç temel süreci ele alır: Doğum, göç ve ölüm. Bu temel süreçlere, demografik süreçler denir. 

Sosyal Damarlar ilkesi, tüm toplumlarda prestijin toplumsal hiyerarşisi olduğunu; değerler, toplumdan topluma farklılık gösterse de, her toplumda bazı insanların diğerlerinden daha prestijli olduğunu vurgular. Toplumsal moleküller, parlak ideallere doğru yükselmek için çekilirler. Dumont’a göre, sosyal statüyü yükseltmek için harekete geçirici dürtü, politik güç ya da zenginlik değildir. Bunlar, Sosyal Damarlar terimi altında toplanabilecek olan zevk, zarafet, lüks, gerçeğe ve adalete duyulan sevgi, hatta genelin iyiliği adına kendini feda edebilmek olan ideallerdir. Kısacası, Sosyal Damarlar, bir toplum üyesinin, o toplumun değerlerine göre saygınlık kazanabilmek için, ortaya çıkan bireysel dürtülerini anlatır.

Fetter, hane gelirinde hızlı bir artışın, nüfus büyümesine yol açacağını kabul etmez, çünkü, ailenin yeni yaşam standartlarını sürdürebilmek için aile büyüklüğünü sınırlı tutacağını söyler.

Başlıca ölüm istatistikleri, Kaba Ölüm Hızı, Yaşa Bağlı Ölüm Hızı, Nedene Bağlı Ölüm Hızı hesaplamalarıdır.

Kaba Ölüm Hızı, bir yıllık süre içinde, bir nüfusta meydana gelen ölüm sayısının, her 1000 yaşayan kişiye düşen oranıdır. Toplam nüfusun, yıl ortasındaki büyüklüğü alınır.
Kaba Ölüm Hızı = (Ölüm sayısı / Toplam nüfus büyüklüğü) × 1000

Net Göç: Belli bir zaman diliminde, bir coğrafi bölge için, gelen ve giden göç arasındaki farkı verir.
Net Göç = (Gelen göç - Giden göç)/ Toplam nüfus × 1000