İNSAN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 30

Toplumsal grup, en genel anlamda, küçük ölçekli toplumsal ilişkiler bütünü olarak tanımlanabilir. Başka bir ifadeyle toplumsal grup, üyeleri arasında etkileşim olan, ortak amaç ve çıkarlara sahip, belirlenen değer ve normları paylaşan insanların birlikteliğini ifade etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Grup eyleminin yöneldiği, toplumsal hedeflerin yani, amaçların bulunması gerekmektedir. Her grubun bir ya da birkaç amacı bulunmaktadır. Toplumsal grubun belirlediği hedefler, bu grubun neden var olduğu sorusuna cevap niteliği taşıması bakımından önemlidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Toplumsal grupların, neden bir çalışma konusu olarak ele alındığı ve küçük grupları incelemenin ne anlam taşıdığı sorularına yönelik üç temel neden gösterilmektedir: 1. Toplumsal gruplar, toplumsal bir olgu olarak kabul edilmektedir. 2.Toplumsal gruplar, aynı zamanda, toplumu yansıtmaktadır. 3. Toplumsal grup araştırmalarının sonuçları, toplumsal uygulamalar için önem taşımaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Birincil grup (primary group) kavramını ilk kez, Amerikalı sosyolog Charles Horton Cooley, Social Organization (Toplumsal Örgütlenme, 1909) adlı kitabında kullanmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Toplumsal grup çalışmalarında, grup birlikteliği ve iş verimi bakımından, farklı liderlik tarzları incelenmiş ve araştırmanın sonuçlarına göre, üç liderlik tarzı ileri sürülmüştür: 1. Demokratik lider: Kararların grup katılımıyla alınmasını sağlayan, grup içi etkileşim ve iş bölümünü özgür bırakan, eleştirilerinde kişisel olmayıp işe dönük davranan lider tipi olarak tanımlanmaktadır. 2. Otoriter lider: Kararları kendisi veren, iş bölümünü kendisi belirleyen ve eleştirilerinde kişileri hedef alan bir lider tipidir. 3. İlgisiz lider: Grubu tamamen özgür bırakan, işe hiç karışmayan ve işle ilgili çok az öneride bulunan bir lider tipi olarak tanımlanmaktadır. Herkesin görüşüne başvuran ve fikrini alan demokratik liderin, bu üç lider tipi arasında en başarılısı olduğu vurgulanmaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Grup araştırmalarında uyma (conformity), genellikle bireyin kendi düşünce ve davranışlarını belirli nedenlere dayanarak değiştirmesi ve kendisinden farklı gördüğü grup normları yönünde düşünmesi ya da davranması olarak tanımlanmaktadır. Uyma kavramı, ‘kabul’ ve ‘itaat’ kavramlarıyla yakından ilişkilidir. Bu anlamda, ‘Kabul’, sosyal psikoloji alanında “bir kişinin zorunlu olmadığı bir durumda başkalarının isteğini yerine getirmesi”; ‘itaat’ ise kişinin kendisinden daha güçlü ya da “etkili birisinin emrini yerine getirmesi” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Simmel’in sosyolojik analiz yaklaşımına göre şu tespitler yapılamaktadır: 1. Bireyler, bencillikten paylaşmaya kadar birçok farklı güdünün etkisi altında kalmaktadırlar ve bu tür olguların araştırılmasıyla, psikoloji ilgilenmektedir. 2. Birey, kendisini sadece kendini referans alarak değil, aynı zamanda diğer kişilere göre de açıklamaktadır. Grupların gruplar arası ilişkilerinin ve grup içi dinamiklerinin araştırılması, sosyal psikolojinin alanına girmektedir. 3. İnsanların faaliyetleri aile, okul ve işyeri gibi toplumsal yapılar içinde ya da taklit, rekabet ve toplumsal hiyerarşi gibi genel davranış biçimleri temelinde, belirli formlar içinde gelişmektedir. Toplumsal formların araştırılması da sosyolojinin konusunu oluşturur. Doğru cevap E seçeneğidir.

Grubun sürekliliği: Grupların sürekliliği bakımından karşılıklı ilişkiler, büyük önem taşımaktadır. Toplumsal süreç tek yönlü olamaz, birlikte ve karşılıklı olması gerekmektedir. Bu nedenle, grubun sürekliliğinin sağlanması için, grup üyeleri arasında iletişim ve temas olmalıdır. 

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Psikologlar, bireyi temel birim olarak kabul etmekte ve toplumu, bireyin davranışlarıyla ya da içgüdüleriyle açıklamaktadırlar. Buna bağlı olarak, grup davranışının bireysel açıklamaları üzerinde durmaktadırlar. Sosyologlar ise toplumun birey üzerindeki etkisini vurgulayarak toplumsal grubu, bireylerin üstünde, bireylerin toplamından farklı bir varlık olarak kabul etmekte ve araştırma birimi olarak ele almaktadırlar.

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Toplumsal gruplar üzerine yapılan çalışmaların, yirminci yüzyılın ilk yarısından itibaren gelişmeye başladığı belirtilmektedir. 1900’lü yılların başında Georg Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkıdaki en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Simmel, grupların genel prensiplerini ve grup oluşumunu analiz etmiş; aynı zamanda, küçük ve büyük grupların özellikleri, gruplarda bölünme, otorite, saygınlık ve itaat konuları üzerinde çalışmıştır. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

İkincil gruplar, bireylerin gönüllü ve belli bir amaca yönelik olarak, genellikle bir anlaşma aracılığıyla katıldığı gruplardır. İkincil grup ilişkileri, yasa ve kurallarla, resmi sözleşmelerle düzenlenmiştir. Birincil gruplardaki yakın ve gayri resmi ilişkilerin yerini, ikincil gruplarda resmi ilişkiler almaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir. Diğer seçenekler birincil grupların özellikleridir.

İç grup (in group) ve dış grup (out group) kavramları, Amerikan sosyolog William Graham Sumner (1840­-1910) tarafından ortaya atılmıştır. Sumner, insanların kendi grupları olarak tanımladığı iç gruplar ile rekabet halinde olduğu ya da karşıt gruplar, olarak tanımladığı dış gruplar arasındaki ayrım üzerinde durmuştur. Bununla birlikte, iç grup ve dış grup kavramlarının, etnosentrizm ile yakından ilişkili olduğunu belirtmiştir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Referans grupları, araştırmalarda bireyin değişen değerlerinin, tutumlarının ve davranışlarının açıklanmasına yaptığı katkının yanı sıra, bazı sorunlara yol açması nedeniyle eleştirilmektedir. Bu sorunlardan biri, bireyin hangi grubu, ne zaman seçeceğinin bilinememesi ve bu seçimde, hangi ölçütleri kullandığının belirlenememesinden kaynaklanmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

1990’lı yıllardan itibaren, iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimiyle internet toplulukları ya da sanal cemaatler kavramı ortaya çıkmış ve toplumsal grup çalışmalarında da tartışılmaya başlanmıştır. Howard Rheingold, 1993 yılında yazdığı “Virtual Community” (Sanal Cemaatler) adlı kitabında, internet ağlarına bağlı bilgisayara dayalı iletişimin, insanların toplumsal yaşamında sanal cemaat olarak adlandırılan, yeni bir oluşumu başlattığını ileri sürmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Bireyin bir gruba üye olması, “grubun ve bireyin niteliklerine göre, doğum, başvurma, davet edilme veya karşılıklı anlaşma yollarıyla” gerçekleşmektedir. Birey, doğum yoluyla bir ailenin ya da bir ulusun üyeliğini kazanmaktadır. Bunun yanı sıra bir okula, işyerine veya derneğe üye olmak için başvuru da bulunması ya da davet edilmesi gerekmektedir. Bazı durumlarda ise toplumsal bir gruba katılma, üyelik önerisinin hangi taraftan geldiği açık olarak görülmeden, mahalle düzeyinde oluşan gruplar gibi, kendiliğinden gerçekleşebilmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Gemeinschaft kavramı, modern endüstri öncesi toplumlarda görülen insanlar arasında duygusal bağların kurulduğu, kişisel, yakın olan, süreklilik taşıyan ilişkilerin bulunduğu cemaat ya da topluluk anlamında kullanılmaktadır. 

Gessellschaft kavramı, modern endüstriyel toplumlarda kurulan, rasyonel, araçsal ve geçici, bireyin çıkarlarına yönelik toplumsal ilişkiler anlamında kullanılmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Simmel, toplumu kendi üyeleri üzerinde hâkimiyet kurduğu nesnel bir sistem olarak tanımlayan pozitivist anlayışı reddetmekte toplumu, bireyler arasındaki karmakarışık ilişkiler ve etkileşimler ağı olarak tanımlamaktadır. Bu anlamda toplum, etkileşim yoluyla birbirlerine bağlanan bireylerden oluşmakta aile, din, ekonomik kuruluşlar ve bürokrasi gibi kurumlar da bu şekildeki etkileşimin toplumsal içeriğinin büründüğü biçimleri oluşturmaktadır.

Simmel’e göre toplum, belirli bir kültür ya da çevrede yaşayan grupların, gündelik yaşamlarından ve toplumsal etkileşimlerinden bağımsız değildir.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Cooley çalışmasında, toplumdaki değişimleri yansıtan birincil grupların kavramsallaştırılmasıyla ilgilenmektedir. Toplumun birey üzerindeki etkisini vurgulayan Cooley’in ayna benlik (looking glass itself) kavramı, kişisel benliğin toplumsal yaşam sonucu oluştuğunu göstermekte ve günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.