İNSAN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 29

Grup yaşamının sürdürülmesinde, temel unsurlardan biri, coğrafi / mekansal yakınlıktır. Toplumsal gruplar, zorunlu olarak belirli bir zamanda ve mekânda bulunmaları nedeniyle, fiziki mekânın sınırlamalarına bağlı kalmaktadır. Köy, kasaba gibi belli bir yerde yaşayanların, aralarındaki ilişkiler, toplumsal grupların meydana gelmesini sağlar. Örneğin komşuluk, mekâna dayalı oluşan gruplardan biri olarak gösterilebilir.

Toplumsal gruplar üzerine yapılan çalışmaların, yirminci yüzyılın ilk yarısından itibaren gelişmeye başladığı belirtilmektedir. 1900’lü yılların başında Georg Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkındaki en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Simmel, grupların genel prensiplerini ve grup oluşumunu analiz etmiş; aynı zamanda, küçük ve büyük grupların özellikleri, gruplarda bölünme, otorite, saygınlık ve itaat konuları üzerinde çalışmıştır.

Grup üyeleri, ortak ilgileri ve değerleri paylaşırlar. Fakat bazı grupların ortak ilgileri ve değerleri belirgin bir biçimde tanımlanmışken, bazı grupların ilgi ve değerleri  belirsiz olabilmektedir.
Doğru cevap D’dir.

Georg Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkındaki en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Simmel, grupların genel prensiplerini ve grup oluşumunu analiz etmiş; aynı zamanda, küçük ve büyük grupların özellikleri, gruplarda bölünme, otorite, saygınlık ve itaat konuları üzerinde çalışmıştır. Doğru cevap A’dır.

İkinci Dünya Savaşı sonrasında, grup araştırmalarında azalma değil, aksine büyük bir artış görülmüştür. Bu dönemde özellikle grup içi normlar, uyum, etkileşim, iletişim, güç ilişkileri ve liderlik gibi konularda deneysel araştırmalar yapılmıştır. Ayrıca, savaşın etkilerini taşıyan askerler için grup terapisinin ortaya çıkışı, geleneksel bireysel terapide yer verilmeyen terapi grupları ve liderlik eğitim grupları olarak bilinen çalışmaların artmasına neden olmuştur.  Doğru cevap B’dir.

“Etkileşim Süreci Analizi” ile grup gözleminin sistematik yöntemlerine ve etkileşim süreçlerinin ölçümünün geliştirilmesine öncülük etmiş olan isim Robert F. Bales’dir.  Doğru cevap C’dir.

Amerikalı sosyolog William Graham Sumner (1840-1910) tarafından  yapılan ayrım “iç grup” (in group) ve “dış grup” (out group) biçimindedir. Sumner, insanların kendi grupları olarak tanımladığı iç gruplar ile rekabet halinde olduğu ya da karşıt gruplar olarak tanımladığı dış gruplar arasında ayrım yapmış, iç grup ve dış grup kavramlarının etnosantrizm ile yakından ilişkili olduğunu belirtmiştir. Doğru cevap B’dir.

Referans grubu kavramı ilk kez Herbert Hyman tarafından ortaya atılmıştır. Hyman, Psikolojinin Arşivi adlı kitabında, referans grubu kavramıyla, bir bireyin kendi durumunu ya da davranışlarını ona bakarak değerlendirdiği, kıyasladığı grubu ifade etmektedir. Yani referans grubu, bireyin davranışlarını ve kendi durumunu değerlendirmek için karşılaştırma yaptığı gruplardır. Doğru cevap B’dir.

Bir kişinin zorunlu olmadığı bir durumda başkalarının isteğini yerine getirmesi “kabul” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Toplumsal grup çalışmalarında grup birlikteliği ve iş verimi bakımından farklı liderlik tarzları incelenmiş ve araştırmanın sonuçlarına göre, “demokratik”, “otoriter” ve “ilgisiz” olmak üzere üç liderlik tarzı ileri sürülmüştür. Bunlardan 
ilgisiz lider, grubu tamamen özgür bırakan, işe hiç karışmayan ve işle ilgili çok az öneride bulunan bir lider tipi olarak tanımlanmaktadır. 
Doğru cevap C’dir.

Cooley, benliğin gelişim aşamalarını açıklayan insan doğası hakkında oluşturduğu kuramla, erken dönem etkileşimci yaklaşımın önemli düşünürlerinden biri olarak tanınmaktadır. Cooley’in, geliştirdiği önemli kavramlardan biri olan “ayna benlik”, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona yönelik davranışları, eylemleri ve tepkileri temelinde algılama sürecini ifade etmektedir. Bu kavram, daha sonra genel bir benlik kuramı geliştirmeye çalışan George Herbert Mead tarafından genişletilmiştir. Doğru cevap D’dir.

1. Grubun tanınması

2. Grup üyelerinin rolü ve statüsü

3. Grup üyelerinin rolleri

4. Grup üyelerinin rolleri

5. Grup normları

6. Ortak ilgiler ve değerler: 
7. Grubun toplumsal hedef­leri
8. Coğrafi/Mekânsal yakınlık

Birincil ve İkincil Gruplar
Birincil grup (primary group) kavramını ilk kez, Amerikalı sosyolog Charles Horton Cooley, Social Organization (Toplumsal Örgütlenme, 1909) adlı kitabında
kullanmıştır. Cooley, birincil grup kavramı ile yakın, yüz yüze ilişkiler kurulan ve
dayanışmanın hâkim olduğu grupları tanımlamaktadır. Bu gruplar, bireyin toplumsal doğasının ve ideallerinin oluşumunda temeldir. Yakın ilişkiler sonucunda, bireysellikler belli bir ortak bütün içinde kaynaşmaktadır ve bu bütünlük, en basit şekilde “biz” olarak tanımlanmaktadır (Cooley, 1962, s.113-114). Bu yakın ilişkilerin ve dayanışmanın var olduğu, gruplar arasında en önemlileri aile, arkadaşlar, komşulan ve akrabalar ile çocukların oyun gruplarıdır.
İnsanlar, birincil grup içerisinde toplumsal yaşamı öğrenmektedir. Cooley,
birincil grupları, insan neslinin bakıldığı, korunduğu ve buna bağlı olarak grup
üyeleri arasında güven verici ilişkilerin kurulduğu yerler, olarak tanımlamaktadır
(Özkalp, 1998, s. 257). Kişinin en erken deneyimlerinin oluştuğu birincil grup,
ailedir. Aile, bireyin hayatında uzun süre etkili olan bir toplumsallaşma grubudur.
Bireyin toplumsal benliğinin oluşumu, büyük ölçüde ailesiyle temas ve iletişimi
sonucunda gerçekleşmektedir (Fichter, 2006, s.71). Bireyin ilişkide bulunduğu arkadaş ve benzeri gruplar da yakın ilişkiler kurulduğu için, birincil gruplar arasında yer almaktadır.

İç ve Dış Gruplar
İç grup (in group) ve dış grup (out group) kavramları, Amerikan sosyolog William Graham Sumner (1840-1910) tarafından ortaya atılmıştır.

1. Demokratik lider: Kararların grup katılımıyla alınmasını sağlayan, grup içi
etkileşim ve işbölümünü özgür bırakan, eleştirilerinde kişisel olmayıp işe
dönük davranan lider tipi olarak tanımlanmaktadır.
2. Otoriter lider: Kararları kendisi veren, işbölümünü kendisi belirleyen ve
eleştirilerinde kişileri hedef alan bir lider tipidir.
3. İlgisiz (laisser faire) lider: Grubu tamamen özgür bırakan, işe hiç karışmayan
ve işle ilgili çok az öneride bulunan bir lider tipi olarak tanımlanmaktadır.

Simmel, sayılar ve gruplar arasındaki ilişkiyle ilgilenerek, yalıtılmış birey, ikililer, üçlüler gibi sayıların, gruplar karşısında taşıdığı önemi vurgulamıştır. Simmel’e göre, grupları oluşturan kişi sayısı, grubun bazı niteliklerini belirlemektedir.
Özellikle, iki ve üç kişiden oluşan grupları karşılaştırmış ve çatışma olgusunu da
vurgulamıştır.

Simmel’in çalışması, küçük gruplar hakkında yapılan en erken çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Simmel iki, üç ve daha çok sayıda kişiden oluşan küçük grupların niteliksel farklılıklarını, grup üyelerinin karşılıklı bağımlılıklarını ve etkileşim biçimlerini incelemiştir.

Cooley, benliğin gelişim aşamalarını açıklayan insan doğası hakkında oluşturduğu kuramla, erken dönem etkileşimci yaklaşımın önemli düşünürlerinden biri
olarak tanınmaktadır. Cooley’in, geliştirdiği önemli kavramlardan biri olan ayna
benlik, bireyin kendi benliğini, başkalarının ona yönelik davranışları, eylemleri
ve tepkileri temelinde algılama sürecini ifade etmektedir. Bu kavram, daha sonra genel bir benlik kuramı geliştirmeye çalışan George Herbert Mead tarafından
genişletilmiştir.

Azınlık grupları, fiziksel, kültürel veya diğer özelliklerinden dolayı baskıya
uğrayan, farklı ve eşitsiz davranışlara maruz kalan toplumsal gruplardır.

Dış grup: Bireylerin kendi gruplarıyla rekabet halinde olan ya da karşıt olarak gördükleri gruplardır.