İNSAN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 24

Bu dönemin kurucu ismi Paul Lazarsfeld'dir.

Toplumsal yaşamın, kültürel alanın ve siyasi arenanın önemli bir ögesi hâline gelen medya; tüm toplumsal ilişkileri, günlük yaşam pratiklerini ve değer sistemlerini giderek daha çok etkilemektedir. Medya, hayatımızın içinde; hatta merkezindedir. Kısaca bugün medya kültürünü soluduğumuzu söyleyebiliriz. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yoğunlaşma, medya kuruluşlarının belli bir kişi ya da grupların elinde toplanması durumudur. Tekelleşme ise, bir ya da birkaç kuruluşun zaman zaman aralarında gizli ya da açık anlaşmalar yaparak pazarda egemenlik kurmasıdır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Kapitalizmin yayılması, bilimsel gelişmelerin artması, demokrasinin yaygınlaşması, kentleşmenin ve kitle iletişiminin ivme kazanması gibi gelişmeler Batı toplumlarının 19. Yüzyılın ortalarında çok derin bir değişim içine girdiğini göstermiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kitle iletişim araştırmalarının ilk döneminde kitle iletişim araçlarının çok güçlü propaganda kurumları olduğu ve insanların bir anlamda beynini yıkadığına dair bir medya görüşünün bu dönemde egemen olmasının nedenleri olarak; yeni teknolojilerin yaşama geçmesiyle birlikte yeni izleyici kitlelerinin yaratılmış olması; yani radyo gibi yeni iletişim teknolojileri sayesinde eskiye oranla daha çok sayıda izleyiciye hitap ediyor oluşu; kentleşme ve endüstrileşmenin “kaypak”, köksüz, yabancılaşmış ve manipülasyona açık bir toplum yarattığına dair bir görüşün moda olması; kent insanının artık savunmasız kaldığı ve kitle iletişim araçlarının kolay bir “avı” haline geldiği fikrinin hakim olması; kitle iletişim araçlarının 1. Dünya savaşı boyunca beyinleri yıkadığına ve sonraki yıllarda faşizmin yükselmesini sağladığına dair ikna edici bir durumun olması gösterilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

İşlevselcilik, ve onun siyasal manifestosu olarak görülebilecek çoğulculuk, medyanın rolünü istikrarlı bir toplumu koruyacak değerlerin aktarılması olarak görmüştür. Çoğulculuk ile işlevselciliğin temel farkına baktığımız zaman; çoğulculuk, medyanın toplumdaki farklı grupların kendilerini duyurabilmesi için gerekli olduğunu söylerken, işlevselcilik, medyanın demokrasinin ortak değerlerini insanlara özümseterek bir görüş birliği sağlamadaki rolüne dikkat çeker. Doğru cevap A seçeneğidir.

Polis ve asker gibi doğrudan ve şiddet kullanarak müdahalede bulunabilecek silahlı unsurlar devletin “baskı aygıtları”nı oluştururken eğitim, din ve medya gibi kurumlar, devletin ideolojik aygıtlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Medyanın, ardındaki ekonomik çıkarlar ve kapitalist dinamikler ihmal edilerek analiz edilemeyeceğini vurgulayan (eleştirel) ekonomi-politik yaklaşım; işte medya endüstrilerinde görülen tekelleşme ve denetimin yoğunlaşmasına odaklanmaktadır. Peter Golding ve Graham Murdock bu yaklaşımın önemli temsilcileridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Özellikle 1980’lerin başlarından itibaren yeni iletişim teknolojilerindeki radikal değişimle birlikte benzersiz gelişmeler yaşanmaktadır. Uydu, internet ve dijital iletişim araçları gibi yeni iletişim teknolojileri zaman ve mekân algısını değiştirmiştir. Küresel medya sayesinde artık günümüzde insanlar fiziksel olarak yaşadıkları yere sıkışıp kalmak zorunda değildir. Ayrıca, Türkiye’nin ya da dünyanın bir ucundaki gelişmeleri takip etmek ya da oradaki insanların deneyimlerini paylaşmak için artık kalkıp oralara kadar gitmek gerekmiyor. Küresel medya içerikleri artık dünyanın istisnasız her yerinde tüketilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.