İNSAN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 10

Ortak tüketim

Gecekondu tipi konutların yapılmaya başlaması

Mekanın bir mal gibi alınıp satılarak üzerinden kar elde edilmesidir.

Küresel ekonominin yarattığı trafiğin yoğunlaşarak geçtiği mekanlardır.

Kırsal alanlardan kentlere yoğun göç olması

Kentlileşme ise kent kültürüne ait değer, davranış ve tutumların benimsenmesi olarak tanımlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Sanayi öncesi kentler katı sınıfsal tabakalaşma sistemine sahiptir ve bu sistem aile, akrabalık, din, eğitim ve yönetim ile iç içe geçmiştir. Tabakalaşma sisteminin en üstünde yer alan seçkinler kentin yönetim, din ve eğitim ile ilgili kurumlarında yer alır. Seçkinlerin konumları kutsal metinlerle meşrulaştırılmıştır. Sanayi öncesi kentte orta sınıfa rastlanmaz. Alt sınıfta yer alan insanlar toplumun en kirli işlerini yapmaktadır. Altsınıfla seçkinlerin konumları kesin çizgilerle birbirinden ayrılmıştır. Akrabalık bağları ve soyun devamı pazarın saygınlığı ile uyumludur. Yetişkinlerin kentte iyi bir konum edinebilmesi için evlilik zorunlu bir ön koşuldur ve evlilikler duygusal ilişkiler dışında ailelerin belirlediği biçimde gerçekleşir. Akrabalık bağları işlevsel olarak toplumsal sınıfla bütünleşmiştir. Cinsiyet ve yaşa bağlı farklılaşma ve eşitsizlik yaşanmaktadır. Kentsel eğitimden sadece erkekler yararlanır. Üst sınıf kadınların evin dışında gerçekleştirdiği bir faaliyet yoktur. Örneğin, Kore’nin Seul kentinde kadınlar sadece günün belli saatlerinde dışarı çıkabilirlerdi. Kardeşler arasında büyük çocuğun itibarı daha yüksektir. Çocuklar ve gençlerin toplumsal konumları ebeveynlerine göre daha düşüktür. Dinsel etkinlik ve değerlerin; aile, ekonomik, yönetim ve günlük yaşam üzerinde etkisi fazladır. Kentsel eğitimden sadece erkekler yararlanır. Kentin yönetimi seçkinlerin elindedir ve seçkinler vergilerin toplanması, yargılama ve kolluk gücü ile toplumsal düzenin sürdürülmesinden sorumludur. Statü farklılıkları, bireysel özellik, konuşulan dil, kıyafet, etnik bir gruba, mesleğe dahil olma, yaş, cinsiyet ve toplumsal sınıfa ait olma gibi özelliklerle belirlenir (Sjoberg, 2002, s.44-50). Doğru cevap D'dir.

Gelişmiş ülkelerin sanayi kentlerinde mekânsal düzeyde görülen en önemli değişimlerden biri banliyöleşmedir. Otomobil üretiminin etkisiyle özel araba sahipliğinde görülen artış banliyölerin doğuşunu etkilemiştir. Banliyöleşme ile birlikte özel konut sahipliğinde de artış yaşanmıştır (Thorns, 2004,s.17). Örneğin Amerika’da banliyöleşme süreci 1950 ve 1960’lı yıllarda en yüksel seviyesine ulaşmıştır. Doğru cevap B'dir.

Robert Park, sosyal ekolojik yaklaşım ekolünün ilk kurucudur. Doğru cevap C'dir.

Kentin biyotik düzeyi, konut, mahalle, alışveriş merkezleri, iş ve ticari gibi alanları ifade etmektedir. Kültürel düzey ise, biyotik düzey üzerinde kurulan değer, norm, örf ve adetler temelinde gelişen bir yapıdır. Doğru cevap D'dir.

Louis Wirth kentin ne olduğu ve kentin bir yaşam biçimi olarak kendine özgü nasıl bir davranış biçimi ürettiğini sorgulamaktadır. Kentli insanın davranış özelliklerini ve ayrı bir kent kültürünün nasıl oluştuğunu analiz etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Dünya kenti kavramı 1980 sonrası mal, hizmet ve sermaye akışının uluslararası
ölçekte hızlandığı bir dönemde ön plana çıkmıştır.

Friedman’a göre dünya kentlerinin özellikleri şunlardır:
a) Dünya kenti dünya ölçeğinde devam eden finansal hareketlerin yoğunlaştığı yerlerdir.
b) Dünya kentlerinde çok uluslu şirketlerin yönetim merkezlerinin yoğunlaşma oranları yüksektir.
c) Dünya kenti uluslararası kurumların yoğunlaştığı yerlerdir.
d) Dünya kentleri önemli kabul edilen üretimlerin yoğunlaşma düzeyinin fazla olduğu yerlerdir.
e) Dünya kentleri ulaşım ağı açısından önemli bir konuma sahiptirler.

Doğru cevap D'dir.

Dünya ekonomisinin kontrol, denetim ve idare merkezleri olarak tanımlanan dünya kentleri merkez ve çevre ülkelerde yer alan kentler temelinde de bir sıralamaya sokulmaktadır. Örneğin bu sıralama içinde Londra, Paris, Rotterdam, Frankfurt, Zürich, New York, Chicago, Los Angeles ve Tokyo merkez ülkelerde yer alan dünya kentleridir. Sao Paolo ve Singapur ise çevre ülkelerdeki dünya kentleri olarak sıralanmaktadır (Ercan, 1996, s.68). Doğru cevap C'dir.

1950 sonrası, Türkiye’nin kentleşme hızının yüksek olduğu dönemdir ve bu süreci etkileyen en önemli etkenlerden biri iç göç olgusudur. Sanayileşme girişimlerinin artması, Marshall yardımları kapsamında ülkeye giren traktör sayısındaki artış, tarımsal üretimde verimliliğin yükselmesine neden olmuş ve tarımsal üretimde belli bir iş gücü açığa çıkmıştır (Tekeli, 1982, s.85-92). Doğru cevap E'dir.

Konut yapımının artması kentsel mekânlarda yerleşim biçimlerinin değişmesine neden olmuştur. Gecekondunun niteliği değişmiştir. 1984 yılında gerçekleşen gecekondu affında daha önceki aflardan farklı olarak kat çıkma izni verilmiştir. Apartmanlaşmayı sağlayan bu af aynı zamanda gecekondu sahibi göçmenlerin kentsel ranttan pay almalarını sağlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Doğa bilimlerinin bir dalı olan ekoloji doğayı kapalı bir eko-sistemler topluluğu olarak tanımlar. Eko-sistem birbiriyle bütünleşmiş ve uzun süredir birlikte yaşayabilen canlılar topluluğu ve çevrelerinden oluşur.

Ekosentrik etiğin temelini tıpkı antroposentrik etikte olduğu gibi din oluşturmaktadır

Yiyecek üretimindeki artış oranı nüfus artışından çok daha yavaş olmaktadır. Yeni-Malthuscular bu orantısız ilişkinin teknolojik genişleme, mineral kaynakların tüketimi ve kirlilik çeşitlerinin oluşturulması ile dünyanın üzerindeki nüfusu besleme, kirliliği emebilme kapasitesi ve mevcut tüketim tarzı arasında olduğunu belirtiler.