İNSAN VE DAVRANIŞ

Kişilik tanımları genel olarak değerlendirildiğinde kişiliğin bireyin fiziksel ve sosyal çevresiyle ilişki kurma biçimini şekillendiren, onu diğerlerinden ayıran, kendine özgü duygu, düşünce ve davranış kalıpları olduğu söylenebilir. Aynı zamanda kişilik özelliklerinin zaman içinde değişkenlik göstermeyen bir özellikte yani tutarlı olması beklenir. Dolayısıyla verilenlerden I, II ve IV'ü içeren C seçeneği doğrudur.

Freud'a göre kişilik id, ego ve süperego olarak adlandırdığı üç yapının etkileşiminden meydana gelmektedir. İd, doğuştan getirilen, haz odaklı çalışan ve kişiliğin ilkel yönünü oluşturan bir mekanizmadır. Süperego ise doğumdan sonra toplumun ve kültürün etkisiyle gelişmekte ve kişiliğin daha çok ahlaki yapısını oluşturmaktadır. Ego ise daha çok gerçeklik ilkesi doğrultusunda çalışan bir kontrol mekanizmasıdır. Düşünme ve akıl yürütüme süreçleri bu yapı tarafından kontrol edilir. Verilenler ışığında doğru cevap ego yani E'dir.

Freud'a göre yaşamın ilk yılları kişilik gelişiminde çok önemlidir. Libido olarak adlandırılan cinsel enerjinin kişilik gelişiminde önemli bir rolü bulunmaktadır. Doğumdan sonra ergenliğe kadar libido vücudun belli bölgelerine yönelmektedir. Libidonun vücudun belli bir bölgesinde takılıp kalması sonucunda bireyin ileriki yıllarda kişilik gelişimi etkilenmektedir. Libido için haz kaynağı 1,5 yaş ile 3,5 yaş arasında anüs bölgesi olmaktadır. Bu dönemde verilen tuvalet eğitiminin niteliği bireyin ilerde inatçı, cimri, aşırı titiz gibi özellikler göstermesine neden olabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Carl Gustave Jung başlarda Freud ile çalışan ve onun pek çok ilkesini benimseyen bir psikodinamik yaklaşımcıdır. Ancak Jung onun Freud'dan farklılaşmasını sağlayan bazı görüşler de ortaya atmıştır. En temel özelliklerden birisi bilinçdışını kişisel ve kolektif olarak ikiye ayırmasıdır. Dolayısıyla doğru cevap A'dır. Diğer seçeneklerde verilen özellikler Jung'a ait değildir.

Duygusal sorunlarla uğraşmada ve bireyin kendi güvenliğini sağlamada nevrotik eğilimlerin etkili olduğunu ileri süren Psikodinamik kuramcı Karen Horney'dir. Nevrotik eğilimler duyguların değişkenliği olarak tanımlanır ve Horney'e göre insanlara yönelmek, insanlara karşı hareket etmek ve insanlardan uzaklaşmak şeklinde üçe ayrılmaktadır.

Erikson'un döneminde bireyler yaşam boyunca farklı krizlerle karşı karşıya gelirler. Bireyin iyi oluşu ve kişiliği bu krizlerin ne şekilde çözümlendiğinden oldukça etkilenir. Bireyin daha çok yeni nesli yetiştirmeye odaklandığı ve bu sayede boşluk duygusundan uzaklaşmaya çalıştığı dönem üretkenliğe karşı durgunluktur. Doğru cevap D'dir.

İnsancıl kuramlara göre bireyler pasif varlıklar olarak görülmezler. Bu nedenle Freud'un iddia ettiği gibi sürekli olarak içten gelen dürtülerin yönlendirdiği varlıklar değillerdir. Aksine değişme ve gelişme potansiyeli olan bir yapıya sahiptirler. Aynı zamanda davranışçı öğrenme yaklaşımlarındaki gibi sadece dışarıdan gelen ödül ve ceza ile yönlendirilebilen varlıklar da değildirler. İnsancıl yaklaşım bireyin kendisi için en iyi seçimi yapabilecek güçte ve sorumlulukta olduğunu iddia ederler. Dolayısıyla II ve IV doğru cevaptır.

Büyük Beşli yaklaşımına göre kişilik özellikleri beş faktör altında toplanmaktadır. Hayalci, bağımsızlığı seven, sıradanlıktan hoşlanmayan ve yeni şeyler keşfetmekten hoşlanan kişilerin açıklık özelliklerinin yüksek olduğu belirtilebilir. Doğru cevap B'dir.

Bandura'ya göre çevre ve kişinin davranışları sürekli bir etkileşim halindedir. Yani hem ödül ve ceza gibi dışsal unsurlar hem de düşünce beklentiler gibi içsel özellikler etkileşimli olarak kişinin davranışlarını belirler. Kişinin davranışları da hem içsel hem de çevresel etmenleri etkiler. Buna karşılıklı belirleyicilik denmektedir. Doğru cevap E'dir.

Kişiliği ölçmek ve değerlendirmek için farklı teknikler kullanılabilmektedir. Bireysel görüşme, gözlem, objektif test ve projektif test bu tekniklerden en çok kullanılanlarıdır. Mürekkep lekelerinden oluşan kartları değerlendirmek, Roscharch tarafından geliştirilen projektif bir test tekniğidir. Doğru cevap C'dir.

Psikodinamik Yaklaşım

İd

ayırıcı

Fallik Dönem

Arketip

Ödünleme

Nevrotik Eğilimler

Dışadönüklüğe karşı içedönüklük

Özdisiplin

Karşılıklı Belirleyicilik