İNSAN VE DAVRANIŞ

Bir şeyin beğenilir olması ya da olmaması açısından değerlendirilmesi sonucunda bu şeye karşı ortaya çıkan psikolojik eğilime tutum adı verilir. Duygu tutumun hislerle ilişkili halini ifade eder. Diğer senekler de yanlış olduğundan doğru cevap A seçeneğidir.

Tutumlar› anlamak üzere geliştirilmiş bir modele ABC Modeli adı verilmektedir.
Bu modele göre tutumu oluşturan üç unsur bulunmaktadır. Bunlar; duygu (affect), biliş(cognition) ve davranış niyetidir (behavioral intention). Bu üç unsurun ingilizce adlarının baş harfleri nedeniyle modele ABC Modeli denilmektedir. Bu nedenle doğru cevap 3 yani B seçeneğidir.

Tutumlar her ne kadar aktarılan bilgiler ya da kişilerin çevrelerinde olan biteni
ve bunların sonuçlarını gözlemlemesi yoluyla da oluşsa, kendilerinin doğrudan
doğruya yaşadıkları deneyimler yoluyla öğrendikleri daha kalıcı olmaktadır. Dolayısıyla kişisel deneyimlerin tutumlar üzerindeki etkisi daha güçlü olmaktadır. Bu nedenle cevap C seçeneğidir.

ABC Modelinde ifade edilen biliş unsuru, tutumların inançlarla da ilişkili olduğunu
ortaya koymaktadır. Tutumu kavramsallaştıran en bilindik model beklenti-değer
modelidir (Ajzen, 2001). Bu modele göre kişi her psikolojik objeye
ilişkin inanışlara sahiptir. Bu inanışların gücü ve bu inanışların gerçekleşme olasılığına
ilişkin beklenti ile kişinin inanışın gerçekleşmesine verdiği değer o objeye
yönelik tutumu belirlemektedir.

Tutumların ölçülmesinde ilk çalışmalar Thurstone tarafından gerçekleştirilmiştir. Schwarz, Strack ve Mai (1991) evli bireylerin evlilikleri ve genel yaşamları konusundaki memnuniyetleri üzerine bir araştırma gerçekleştirmişlerdir. Bu nedenle cevap B seçeneğidir.

Bireylere doğrudan ifadeler ya da sorular yöneltmenin yanında, tutumların dolaylı bir şekilde ölçülmesi de mümkündür. Davranışların gözlemlenmesi yolu ile ölçüm gerçekleştirmek en sık kullanılan dolaylı tutum ölçümlerindendir. Bu ölçümler araştırmacıların, bireyin kendisinin dahi farkında olmadığı tutumlarını ortaya çıkarmada yardımcı olabilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tutum ile davranış arasındaki ilişki bazı bakımlardan farklı olabilmektedir.
Bunlar; tutumun spesifik (bir şeye özgü) olması, tutumun kişinin kişisel çıkarıyla ilintili olması, tutumun kişilik faktörüne bağlı olması ve tutumun sosyal ortama bağlı olmasıdır. Seçenekler arasında önyargılar yer almadığından cevap D seçeneğidir.

Kalıpyargılar belirli bir toplumsal grup hakkında sahip olunan inançlardır. Cinsiyet grupları, etnik gruplar veya yaş grupları gibi farklı  birçok grupla ilişkili kalıpyargılar geliştirilebilir. Kalıpyargılar durağan olmayıp, zaman içerisinde değişen yaşam düzeni ve sosyal yapılar sayesinde ufak farklılıklar gösterebilmektedirler.Bireylerin neden kalıpyargılar geliştirdikleri sorusu sosyal psikolojinin açıklamaya çalıştığı bir diğer konudur. Kalıpyargıların oluşum sebepleri; (i) bireylerin sosyal olguları anlamlandırmasına yardımcı olması, (ii) bireylere algılama süreçlerinde enerji tasarrufu sağlaması ve (iii) içinde bulundukları sosyal gruplar tarafından paylaşılan inançlar olması şeklinde özetlenebilir Kalıpyargılar bireylere kolay hatırlanan, ulaşılabilir özet
bilgiler sunarak algılama sürecini kısaltır ve enerji tasarrufu sağlar. Buna göre yanlış olan bilgi B seçeneğidir.

Kalıpyargıların gelişim süreci temelde iki başlık altında açıklanabilir. Bunlar, kalıpyargıların
oluşumu ve aktif hale gelmesidir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Adorno vd. (1950) tarafından geliştirilen bir diğer kuram ise otoriter kişilik kuramıdır. Buna göre, bireylerin kişilik oluşum aşamalarıında maruz kaldıkları otoriter ve baskıcı yaklaşımlar, daha ön yargılı olmalarına sebep olmaktadır.Ön yargılar bir kişi veya gruba yönelik olumsuz ve aleyhte tutumları ifade eder (Stroebe ve Insko, 1989). Dollard vd. (1939) tarafından günah keçisi kuramı geliştirilmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Tutumları anlamak üzere geliştirilmiş bir modele ABC Modeli adı verilemktedir. Bu modele göre tutumu oluşturan üç unsur vardır. Bunlar; duygu, biliş ve davranış niyetidir. Doğru cevap A'dır.

Doğrudan tutum ölçümlerinde bireylere yöneltilen ifadeler-sorular, ifadelerin-soruların sırası, sunulan cevap seçenekler-ölçekler, ve sunulan cevap seçeneklerinin yapısı büyük önem taşımaktadır. Doğru cevap E'dir.

Kişinin tutumu ile kendisinden beklenen davranışın birbirinden farklı olması durumunda kişide ortaya çıkan duruma bilişsel karmaşa adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Kişinin aynı objeye karşı farklı tutumlar içinde olabilmesine çift tutum modeli denir. Doğru cevap D'dir.

Tutum kişisel çıkarla ilintilidir. Tutum kişinin ilgi duyduğu bir şeyle alakalı olduğunda tutum ve davranış arasındaki ilişki daha güçlü olmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Kalıpyargılar belirli gruplara ve bu gruplara dahil olan bireylere ilişkin genellemeleri ifade eder. Doğru cevap E'dir.

Ayrımcılık ön yargıların davranışa dönüşmüş halidir. Doğru cevap B'dir.

Günah keçisi kuramı ezilmiş, hayal kırıklığına uğratılmış başka bir ifade ile günah keçisi ilan edildiğini düşünen bireylerin içinde bulundukları sosyal grup dışındaki gruplara agresif ve olumsuz tutumlar beslediğini söyler. Doğru cevap C'dir.

Bireylerin kişilik oluşum aşamalarında maruz kaldıkları otoriter ve baskıcı yaklaşımların bireylerin daha ön yargılı olmalarına sebep olduğunu söyleyen kuram otoriter kişilik kuramıdır. Doğru cevap D'dir.

Kalıpyargı tehdidi bireyin kendisinin de içinde bulunduğu sosyal gruba yönelik negatif yargılar neticesinde ortaya çıkan olumsuz durumları ifade eden bir kavramdır. Doğru cevap C'dir.