İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

Klasik Organizasyon Teorisi bünyesinde yer alan “Bilimsel Yönetimin İlkeleri” adlı çalışmasıyla Frederic W. Taylor yaklaşık yüz yıl önce işletmelerde işgücü veriminin nasıl yükseltileceğini açıkladı. Bu bağlamda bilimsel yönetimin ilkeleri şu başlıklarda özetlenebilir:

Yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, işler ile ilgili her kademede bireysel sorumluluk içinde planlar yapılması bilimsel yönetimin ilkelerinden birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

İş analizi kavramı, bir işletmedeki tüm işlerin kapsamlı olarak incelenmesi, analiz edilmesidir. Bu analiz sonunda işletmede yapılmakta olan işler ve çalışanların bu işleri yapmak için sahip olması gereken bilgi, beceri ve yetenekler belirlenir. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir işletmedeki bütün işlerin ayrıntılı olarak analiz edilmesi yukarıdaki kavramlardan en fazla iş analiziyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

Bir işletmede iş analizi yapılma nedenleri şöyle özetlenebilir:

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, çalışanlarla ilgili ekonomik düzenlemelerin yapılması bir işletmede iş analizi yapılma nedenlerinden birisi olmadığından bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

İş analizi bilgileri kapsamında işi oluşturan faaliyetler şu şekilde özetlenebilir:

İşe yönelik faaliyetler
• İşin içerdiği süreçler
• Faaliyetlerin kayıtları
• Kişisel sorumluluk/hesap verme

İşçiye yönelik faaliyetler
• İşin yapılışı sırasında söz konusu olan beşerî davranışlar
• Temel hareketler
• Kişisel iş gerekleri

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, işin içerdiği süreçler iş analizi bilgileri kapsamında işi oluşturan faaliyetlerden birisi olduğundan bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

İş analizi bilgileri kapsamında işin içeriğiyle ilgili değişkenler şu başlıklarda özetlenebilir:

• Fiziksel çalışma koşulları
• İş programı
• Örgüt yapısı
• Sosyal yapı
• Teşvik edici unsurlar

Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, iş programı iş analizi bilgileri kapsamında işin içeriğiyle ilgili değişkenlerden birisini temsil ettiğinden bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Bir işletmede gözlem yöntemi kullanıldığında, çalışanlar doğrudan izlenmekte veya görev başındaki çalışanların videoları değerlendirilmektedir. Gözlem yöntemi doğrudan bilgi olanağı verse de çalışanların izlendiklerinde verimli olmaları çok ender görülmektedir. Bu nedenle iş analizinde aksaklıklar olması mümkündür. Gözlem yöntemi bütün etkinlik aralığının gözlemlenebilir olmasını gerektirmektedir. Bu durum bazı işler için mümkün olsa da yönetsel pozisyonlar gibi diğer pek çok pozisyon için pek mümkün değildir. Bu açıklamalardan hareketle bir işletmede çalışanların doğrudan izlenmesi ya da görev başındaki çalışanların videolarının değerlendirilmesi, yukarıdaki seçeneklerde belirtilen iş analizi yöntemlerinden gözlem yöntemiyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı A seçeneğidir.

Grup mülakat yöntemi bir pozisyondaki pek çok çalışanın aynı anda mülakata alınması dışında bireysel mülakat yöntemine benzemektedir. Bu yöntem, pozisyonlar hakkında daha net bir bilgi verebilmektedir ancak grup dinamiğinin bilgileri çarpıtması mümkündür. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir işletmedeki bir pozisyondaki pek çok çalışanın aynı anda mülakata alınması, yukarıda belirtilen iş analizi yöntemlerinden grup mülakatı yöntemiyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.

İş dizaynı ya da iş tasarımı örgütteki işlerin yeniden ele alınarak düzenlemesidir. Bu süreç çoğunlukla işi yapan kişiyi motive etmek amacıyla yapılır. Yöneticiler özellikle kıdemli ve nitelikli çalışanlarını işletmede tutmak, onlardan daha çok katma değer sağlamak için işleri yeniden dizayn etmeye yönelirler. Bu açıklamadan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir örgütteki işlerin yeniden ele alınarak düzenlemesi yukarıdaki kavramlardan iş dizaynıyla ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı C seçeneğidir.

İş genişletme (job enlargement) işe ilgili yeni görevler eklemektir. İş genişletme ve iş zenginleştirme rutin, monoton, tekrarlı ve parçalara ayrılmış işlerin kişide yarattığı olumsuz duyguları önlemek ve bu duyguların neden olduğu devamsızlık, verim düşüklüğü gibi örgütsel sorunlara çözüm getirmek amacıyla işlerin yatay yada dikey olarak yeni görevlerle yüklenerek yapılarının değiştirilmesi olarak tanımlanır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir işletmede yapılacak işle ilgili yeni görevler eklenmesi, yukarıdaki kavramlardan iş genişletmeyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı D seçeneğidir.

İş değerlemesi bir işletmede seçilen bir işin değerinin belirlenmesidir. İş değerlemesinde işletmede yapılan her işin diğerlerine göre değeri ortaya konulur. İşleri yapan çalışanlara verilecek ücreti adil olarak tespit etmek için işler değerlenir. Sözgelimi bir e-ticaret işletmesinde bilgi sisteminin çalışmasını sağlayacak “veri tabanı yöneticiliği”, muhasebe kayıtlarının tutulmasından daha önemli bir iştir. Bu durumda veri tabanı yöneticisinin muhasebe yöneticisinden daha fazla ücret alması gerekir. Bunu bilimsel ve sistematik olarak ortaya koyan ve işletmedeki bütün işleri diğerleri ile karşılaştırarak adil, şeffaf bir ücret yönetimi sistemi kurabilmek için iş değerlemesi yapılmalıdır. Bu açıklamalardan hareketle yukarıdaki seçenekler incelendiğinde, bir işletmede işleri yapan çalışanlara verilecek ücreti adil olarak tespit etme yukarıdaki seçeneklerden en fazla iş değerlemeyle ilişkili olduğundan bu sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Uzmanların beceri, çaba, sorumluluk, çalışma koşulları vb. işlerde bulunan ortak temel faktörlere dayanarak önem ve kapsam açısından farklı iş sınıflarını belirledikleri ve derecelendirmeler yaptıkları iş değerleme yöntemine derecelendirme yöntemi denir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Faktör karşılaştırma yönteminde, uzmanlar iş analizi sonuçlarına göre; işleri beceri, çaba, sorumluluk, çalışma koşulları gibi temel iş faktörleri açısından karşılaştırırlar.

Doğru cevap A şıkkıdır. Kademeli disiplin tekrarlanan suçlar için daha şiddetli cezalar verilmesini öngörür.

Doğru cevap A şıkkıdır. Yapıcı disiplin, çalışanın istenmeyen davranışlarını cezalandırmadan düzeltmeyi amaçlar.

Doğru cevap A şıkkıdır. İş etüdü, işletmede verimliliği arttırmak için kısa sürede yapılan basit analizlerdir.

Doğru cevap A şıkkıdır. İş dizaynı, işletmedeki işlerin, işleri yapma yöntemlerinin yeniden düzenlenmesidir.

Doğru cevap A şıkkıdır. İş genişletme, işe yeni görevler eklemedir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Alternatif çalışma programları, özellikle nitelikli çalışanlara esneklik sağlanarak işletmede tutulması amacıyla uygulanır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Teknik görüşme yönteminde, iş hakkında kapsamlı bilgisi olan ve çoğu zaman konu uzmanı olarak adlandırılan yöneticilerden yararlanılmaktadır.

Doğru cevap A şıkkıdır. İş değerlemesi, işletmede seçilen bir işin değerinin belirlenmesidir.