İnsan Kaynakları Yönetiminde Altyapı

İşletme Yapı ve Tasarımı çalışmalarını üç alanda gruplandırılabilir. Bunlar:

I.Sosyal Yapılandırma;

Farklılaşma (İşbölümü ve Uzmanlaşma),

Bütünleşme: (Bölümlendirme, Emir-Komuta Düzeni, Yönetim Alanı, Merkezileşme Düzeyi, Biçimselleşme Düzeyi, İşletme Yapıları).

II.İnsani Yapılandırma;

İşgücü Planlaması,

Seçme ve Yerleştirme.

III. Fiziki Yapılandırma;

Yer Seçimi,

Yerleşim Düzeni), Dizayn ve Dekor

İş analizi bilgileri, birçok insan kaynakları yönetimi kararının temelini oluşturur. Örneğin, hangi nitelikleri taşıyan insanların işe alınacağına karar vermek için; işi yapmak için gereken insan özellikleri hakkındaki bilgileri kullanırsınız. Ayrıca, eğitim programları oluşturmak ve ücret oranlarını hesaplamak için işin görevleri hakkında bilgilere ihtiyacınız olacaktır. İş analizi insan kaynakları yönetiminde merkezi bir rol oynadığı için insan kaynakları yönetimi biriminin fonksiyonlarını yürütebilmesi için gereken altyapıyı sunduğu söylenebilir.

İşletme amaçlarına uygun olarak belirlenmiş olan işlerin analizi için toplanan verilerin güvenilir veriler olmasına dikkat edilmelidir.

“İş Gerekleri”  başlığında İşe ilişkin bilgi ve beceri ile kişisel özelliklere bakılmalıdır.

İş analizi yapılırken farklı yöntemler kullanılabilir. İşletmenin ve yürütülen işlerin özelliğine göre uygun bir yöntem seçilebilir. İş analizinde kullanılan yöntemler şunlardır:

Gözlem yöntemi, bireysel mülakat yöntemi, grup mülakatı yöntemi, yapılandırılmış anket yöntemi, teknik görüşme yöntemi, günlük yöntemi.

Teknik görüşme yöntemi, iyi bir veri toplama yöntemi olsa da çalışanların çalışırken ne yaptıkları konusundaki algılarının çoğu zaman göz ardı edilmesi en önemli eksikliğidir.

İş analizinin hazırlanması ve tanıtılması aşamasıdır.

 İş Tanımları ve İş Gereklerinin Oluşturulmasıdır ve iş analizinin dördüncü aşamasını oluşturmaktadır.

İş tanımları ve iş gereklerinin oluşturulması aşamasında iş tanımları yazılırken dikkat edilecek en önemli nokta “kişinin değil, yapılan işin” tanımlanmasıdır. Bu yüzden örgütlerde iş tanımlarını yöneticiler ya da çalışanların yazması tavsiye edilmemektedir. Bunun yerine toplanan bilgiler doğrultusunda uzman kişilerce ortaklaşa yazılan iş tanımlarının son aşamada yöneticilere kontrol ettirilerek son hâline getirilmesi uygundur.

İş gerekleriyle ilgili sorularla ilgilidir.

İş tanımı: İşle ilgili faaliyetler, işin sorumlulukları, işin yükümlülükleri, işin çalışma koşulları, işin nasıl, kim tarafından denetleyeceğinin yazıldığı açıklamaların hepsi bir bütün hâlinde verilmesidir.

İş Gerekleri: İş analizi bilgilerinden elde edilen işi yapacak çalışanın niteliklerini gösteren açıklamalardır.

 İş analizi ile elde edilen iş tanımı ve iş gerekleri genellikle yıllık olmak üzere güncellenmelidir. Dolayısıyla iş analizinin düzenli olarak güncellenmesi önemlidir. Bunun iki nedeni vardır: rekabet ve teknolojinin etkisi.

Kısa sürede ve daha az kaynak kullanarak verimliliği arttırmak için genellikle iş etüdü çalışmaları yapılır. İş etüdü ile verimliliği arttırmak, insan yapısına uygun iş süreçleri ve çalışma koşulları sağlamak amaçlanmaktadır.

Zaman Etüdü: İş veya işin bütününü oluşturan unsurların gerçekleştirilmesinde gerekli olan gövde hareketlerinin belirlenmesine yönelik incelemelerdir.

Herzberg, çalışanları motive etmenin en iyi yolunun “iş zenginleştirme” olduğunu öne sürerek şöyle der: “İnsanların bir işi iyi yapmalarını istiyorsanız, onlara yapmaları için iyi bir iş verin”. İş zenginleştirme (job enrichment) işin içeriğini daha fazla iş tatmini sağlayacak şekilde zenginleştirmektir. İş zenginleştirme sürecinde işin içeriğinin çalışanlara başarı, kişisel gelişim ve tanınma olanağı sağlayacak ve onlara daha çok sorumluluk yükleyecek, daha anlamlı ve çekici hâle gelecek biçimde değiştirilmesi söz konusudur.

İş rotasyonun en önemli getirisi çalışanların işletmeyi bir bütün olarak görmelerini sağlamaktır.  Çalışanlar rotasyon sonunda kendilerinin örgüt içindeki yerini, katkısını daha iyi öğrenir, içselleştirir, iş sıkkınlığını ortadan kaldırır. Ayrıca rotasyonla çalışanlar örgüt için sosyalleşirler, yeni insanlar tanır, yeni dostluk ilişkileri kurarlar.

Esnek Çalışma Saatleri Belirleme: Çalışanların belirli sınırlar içinde mesai saatlerini kendilerinin düzenlemesidir. Farklı uygulanma yöntemleri vardır. Sözgelimi bazı işletmelerde iş yüklerinin yoğun olduğu saatlerde örneğin 9:00-12:00 ya da 14:00-17:00 arasında bütün çalışanların iş başında olması beklenir.

Derecelendirme Yöntemi; uzmanlar beceri, çaba, sorumluluk, çalışma koşulları vb. işlerde bulunan ortak temel faktörlere dayanarak önem ve kapsam açısından farklı iş sınıflarını belirler ve derecelendirmeler yaparlar. Ardından her iş kendisine uygun gruba yerleştirilir ve derecelendirilir. Bu yöntemde zor olan işlere uygun grup açıklamalarının yazılmasıdır.

 Eşitlik Teorisi’ni J. Stacey Adams geliştirmiştir.

Sıcak soba nasıl ki kendine dokunan herkesi yakıyorsa; disiplin cezasının da kişisel olmaması ve şahıslardan bağımsız olarak ele alınması gerektiğine vurgu yapmaktadır.