İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ

İnsan hakları sorunlarının dış politika gündemine dahil edilmesine ilişkin itiraz noktalarından birisi, insan haklarının evrenselliği iddiasını hedef alır. Örneğin modern dönem uluslararası ilişkiler çalışmalarında önemli bir etkisi bulunan Hans J. Morgenthau evrensel insan hakları kavramına karşı çıkarak insan hakları anlayışının her kültürün farklı tarihsel ve sosyal yapısı içersinde şekilendiğini ileri sürmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Başka ülke halklarının sorunlarını gündemlerine almakla kendi vatandaşlarını göz ardı edecekleri, vatandaşların hakları ve ihtiyaçlarının öncelik taşıdığı tezi öne sürülebilir. Bu tezin ana hatları şöyle özetlenebilir; devletin amacı olan güvenlik ve refahın sağlanması uluslararası düzeyde bir insan hakları politikası izleyerek elde edilemez. Aksine, bir devletin güvenlik ve ekonomik çıkarları pragmatik bir dış politika izlemeyi gerektirir. Devletlerin diğer ülkelerdeki insan hakları ihlallerini eleştirmesi tepkiyle karşılanır, hatta ikili ilişkiler zedelenebilir. Dolayısıyla dış politikada insan haklarının ele alınması, hükümetler arası iletişim kanallarını açık tutmayı amaçlayan diplomatik ilişkileri tehlikeye atabilir; aynı zamanda ekonomik ve politik ilişkiler de bundan zarar görür. öte yandan, bütün insan hakları ihlalleri aynı kefeye konulamaz; ihlallerin müttefik ülkelerde mi yoksa rakip ülkelerde mi olduğu önemlidir. Müttefiklerin insan hakları politikasıyla zayıflatılması düşünülemez. Dolayısıyla insan hakları politikaları diğer dış politika hedefleri ile çelişir; oysa dış politikada, ekonomik ve stratejik konuların her zaman önceliği vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İnsan hakları, dış politika yapımının bir konusu olarak benimsendiğinde bu politikayı yürütecek bazı araçların mevcut olduğu görülür. Bu araçlardan açık diplomasi, insan hakları ihlallerine karşı sert bir tavır öngörmektedir. Bir devlet temsilcilerinin, insan hakları ihlallerinde bulunan bir başka devlet hakkında kamuoyuna açık beyanatlar vermesi, eleştiriler ve kınamalarda bulunnması suretiyle dünyanın dikkatini insan hakları ihlallerine çekmesi, böylece ihlalci hükümetler üzerine uluslararası bir baskı kurması açık diplomasinin kullandığı yöntemlerdir. İnsan hakları ihlallerinden dolayı hedef alınan devlet üzerine baskı uygulama veya onu etkilemenin bir başka yolu da dış yardımlardır. Bir başka ülkedeki insan hakları ihlallerine karşı ticari yaptırımlar da etkilidir. Sert otoriteryen yönetimlerde, insan hakları ihlalleriyle suçlanan hükümetler, muhalif çevrelere gücünü göstermek, milli egemenliği ile bağımsızlığı konusunda tavizkar olmayacağı mesajını vermek için ihlalleri ve baskıları daha da artırabilir. Böyle durumlarda insani müdahale de bir siyasa seçeneği olarak gündeme gelmektedir. İnsani müdahale, insan haklarının insan ihlallerinden dolayı hedef alınan ülkeye karşı fiziki güç kullanmayı öngörür. Doğru cevap E seçeneğidir

Mülteciler ile ulusal ve uluslararası güvenlik sorunları arasındaki ilişki sanıldığından daha yakın ve doğrudandır. Mülteci olgusunun temelinde zaten bireyin veya grupların güvenliklerine ilişkin, kendi ülkelerinde karşılaştıkları bir tehdit yatmaktadır. Bireysel veya grup düzeyinde güvenlikleri devlet veya diğer siyasal-sosyal güçler tarafından tehdit edilen insanlar ülkelerinin başka bölgelerinde veya başka ülkelerde güvenlik arayışına girerler. Bireysel ve toplumsal bir güvenlik sorunu mülteci dalgalarıyla birlikte ulusal, bölgesel ve hatta uluslararası bir güvenlik boyutu kazanır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Ülkeye ilişkin istihbarat çalışmalarının kolaylaşması, ülkeye yönelik şiddetli bir muhalefet sürecinin başlaması, ülkenin uluslararası düzeyde imajının bozulması ve muhalefetin uluslararası bir niteliğe bürünmesi mülteci yaratan ülkeler açısından mülteci hareketinin sonuçlarındandır. Mültecileri alıcı ülkelerde ise mülteci sayısının düzeyi sosyal uyumu zedeleyici bir sonuç yaratabilir. Doğru cevap D seçeneğidir

İnsan haklarının uluslararası düzeyde teşviki ve korunması düşüncesi, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin ulusal hükûmetlerin insafına ve isteğine bırakılamayacağı kabulüne dayanır. Bugün insan hakları taleplerini destekleyici, ihlalleri önleyici kurum, mekanizma ve faaliyetler sadece ulusal alanla sınırlı değildir, uluslararası bir boyut kazanmıştır.

Karığşmazlık ilkesi, devletin iç ve dış ilişkilerini ayrıştırabileceğimiz varsayımına dayanır; devletin mutlak ‘egemen’ olduğu bir ‘iç alan’ vardır ve diğer devletler bu alan üzerinde hiçbir meşru söz söyleme hakkına sahip olamazlar.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, sözleşmeye taraf ülkelerin vatandaşlarının savaş suçları, soykırım ve insanlığa karşı suçlara karışması durumunda bunları ilgili devletin izni olmadan doğrudan yargılama ve cezalandırma yetkisine sahiptir. Mahkeme’nin yargılama yetkisi BM Güvenlik Konseyi kararı olursa sözleşmeye taraf olmayan ülkelerin yurttaşlarını ve yöneticilerini de kapsamaktadır.

İnsan haklarının uluslararası düzeyde teşviki ve korunması düşüncesi, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin ulusal hükûmetlerin insafına ve isteğine bırakılamayacağı kabulüne dayanır. Bugün insan hakları taleplerini destekleyici, ihlalleri önleyici kurum, mekanizma ve faaliyetler sadece ulusal alanla sınırlı değildir, uluslararası bir boyut kazanmıştır.

Karığşmazlık ilkesi, devletin iç ve dış ilişkilerini ayrıştırabileceğimiz varsayımına dayanır; devletin mutlak ‘egemen’ olduğu bir ‘iç alan’ vardır ve diğer devletler bu alan üzerinde hiçbir meşru söz söyleme hakkına sahip olamazlar.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, sözleşmeye taraf ülkelerin vatandaşlarının savaş suçları, soykırım ve insanlığa karşı suçlara karışması durumunda bunları ilgili devletin izni olmadan doğrudan yargılama ve cezalandırma yetkisine sahiptir. Mahkeme’nin yargılama yetkisi BM Güvenlik Konseyi kararı olursa sözleşmeye taraf olmayan ülkelerin yurttaşlarını ve yöneticilerini de kapsamaktadır.

Türkiye 18 Mayıs 1954’te Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni onaylamıştır.

Fikri haklar

Avrupa Tek Senedi

mülteci

Ekonomisi bozulur.

14 Aralık 1950’de kurulmuştur

Güvenlik Konseyi’nin Soğuk Savaş sonrası dönemde Irak, Somali, Haiti, Bosna, Ruanda ve Libya kararları ‘yeni müdahalecilik’ kavramını gündeme getirmiştir. Dolayısıyla Lübnan bu ülkeler arasında yer almamaktadır.

Açık diplomasi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi