İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ

Hürriyetin monizmi

Sadece devleti sınırlandırmanın yeterli olmadığının görülmesi

Birey tek olarak ele alınır

Anti-demokratik yönetimlere yol açabilmesi

Kolektif hakların grup üyelerinin ortak çıkarını temsil etmesi

Devletler Arasında Dostça İlişkiler ve İşbirliği ile İlgili Uluslararası Hukuk İlkeleri Bildirgesi

Sosyal

Asimilasyon

Bölgesel entegrasyon

Bilim ve tıbbın kötüye kullanılması karşısında insanlık onurunun korunması

Pozitif statü hakları (isteme hakları), insanlara devletten olumlu bir davranış, bir hizmet, bir yardım isteme imkânını tanıyan haklardır. Eğitim ve öğrenim hakkı, çalışma ve sözleşme özgürlüğü, çalışma hakkı, dinlenme hakkı, sağlık hakkı, grev hakkı, konut hakkı vb. hak ve özgürlükler pozitif statü hakları içinde sayılır. Buna göre, devletin bir hakkı tanımakla yetinmesi yeterli değildir; hakların sözde kalmaması için devlet söz konusu hakkın gerçekleştirilmesi için gerekli koşulları hazırlamak ve ortamı yaratmakla yükümlüdür. Doğru cevap D seçeneğidir.

17. ve 18. yüzyılda insan hakları, doğal haklar ve insan hakları adı altında siyasi düşünce dünyasına girdi. İnsan haklarına kaynaklık eden doğal haklar düşüncesine göre bütün insanlar doğdukları andan itibaren mutlak, devredilmez ve vazgeçilmez evrensel haklara sahiptirler. Bu düşünce, 17. ve 18. yüzyılda ekonomik hayatı büyük ölçüde kontrolü altında tutan ama siyasi olarak bir ağırlığı bulunmayan burjuva sınıfı tarafından temsil ediyordu. Dönemin burjuva ideologlarına göre: Bütün insanlar eşit ve birtakım doğal haklara sahiptirler. İnsanlar devleti ve diğer sosyal kurumları sahip oldukları bu haklar dahilinde kurmuşlardır. Dolayısıyla devlet, mutlak ve sınırsız bir varlık değildir. Devlet, insanlar tarafından kendilerine hizmet etmesi amacıyla yaratılmış sınırlı bir varlıktır. Fakat mevcut hükümetler insanlar üzerinde büyük bir tahakküm kurmuşlardır ve bu nedenle ehlileştirilmeleri gerekir. Bütün insanlar adil yargılanma hakkına sahiptirler. Sadece devleti sınırlandırmanın insan hakları açısından yeterli olmadığı, ekonomik hakların da insan haklarına dahil olduğu, ekonomik hakların temini için devletin aktif olarak katılımı, yoksulluk ve sefaletin toplumun büyük bir kesimini siyasi haklardan faydalanmalarını engellediği tartışmaları 19. yüzyılda Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan işçi sınıfının ekonomik ve sosyal hak taleplerini dayandırdıkları argümanlara örnektir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bazı yazarlar, sivil ve siyasal haklar ile ekonomik ve sosyal haklar arasında bir nitelik farkı bulunduğunu belirtir. Örneğin Cranston, sivil ve siyasi hakların evrensel, üstün ve mutlak ahlaki haklar olduklarını savunur. Ekonomik ve sosyal hakların ise aynı nitelikleri taşımadığını, bu taleplerin bir hak değil bir ideal olduğunu belirtir. Buna karşılık olarak Donnely, insan onuru kavramından hareketle ekonomik ve sosyal taleplerin de bir insan hakkı olduğunu savunur. Donnely'e göre, ekonomik ve sosyal haklar aleyhine ileri sürülen görüşlerin en önemlisi, bu hakların gerçekleştirilmesinin sivil ve siyasi haklara göre daha zor olmasıdır. Ancak fiiliyatta bu hakları temin etmenini güç olması bu hakların kavramsal ve ahlaki önemini ortadan kaldırmaz. Doğru cevap B seçeneğidir.

İnsan haklarının sivil, siyasi haklar ve sosyal, ekonomik haklar olarak ikiye ayrımı birçok yönden eleştirilmiştir. Eleştiri konusu bu yönlerden biri, sivil ve siyasi haklar ile ekonomik ve sosyal hakların keskin bir çizgiyle belirlenmiş bir ayrım oluşturmamasıdır. Örneğin mülkiyet hakkı, hem sivil-siyasi hem de ekonomik-sosyal boyutu bulunması açısından her iki sınıfa da girer. Doğru cevap C seçeneğidir.