İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ

İnsan hak ve özgürlüklerinin kullanılış biçimlerine göre yapılan ikili (bireysel haklar ve kolektif haklar) ayrım vb. gibi sınıflandırmalar söz konusudur. Doğru yanıt C'dir.

Negatif statü hakları (koruyucu haklar), kişinin devlet tarafından dokunulamayacak olan haklarını ifade eder. Kişi dokunulmazlığı, zorla çalıştırma yasağı, mülkiyet hakkı, özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı, haberleşme özgürlüğü, yerleşme özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, düşünce ve ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü gibi hak ve özgürlükler bu kapsamda ele alınır. Doğru yanıt A'dır.

Burjuvazi: “Bourg” (şehir, kent) kelimesinden türemiştir; kelime anlam› “kent-soylu”dur. 18. yüzyıldan itibaren kullanılmaya başlanan burjuvazi; kent ve kasabalarda oturan ve geçimini zanaat ve ticaret ile sağlayan bağımsız toplumsal grupları tarif eder. Doğru yanıt B'dir.

İkinci kuşak haklar, ekonomik, sosyal ve kültürel haklara karşılık gelir. Bilhassa 1800’lü yıllarda Sanayi Devrimi sonucunda İngiltere’de ortaya çıkan işçi sınıfının mücadelesinin sonucu olarak kazanılan bu haklarda amaç; sosyal eşitsizlikleri gidermek ve sosyal adaleti sağlamaktır. Doğru yanıt A'dır.

İlk ortaya çıktığı dönemlerde insan haklarının başlıca hedefi, devleti ahlaki bir ilkeyle sınırlandırmak ve böylelikle bireylere devletin dokunamayacağı bir özgürlük alanı yaratmaktı. Doğru yanıt E'dir.

Bugün uluslararası düzenlemelerle garanti altına alınan sivil ve siyasi hakları temelde dokuz genel başlık altında toplamak mümkündür:

Buna göre kölelik ile insanlık dışı ve aşağılayıcı ceza ve muamele yasağı, kişinin fiziki ve manevi bütünlüğüne saygı kapsamında yer almaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Ekonomik ve sosyal haklar üç başlık altında ele alınabilir:

BM’nin Sivil ve Siyasal Haklar Sözleşmesi ile Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinin 1.
maddesinde halklara tanınan “kendi kaderini tayin hakkı” kolektif hakların tipik bir örneğidir. Doğru yanıt C'dir.

Kendi kaderini tayin hakkının üç boyutu vardır: Bunlar: Siyasi boyut, ekonomik, sosyal ve kültürel boyut ve dayanışma boyutudur. Ekonomik boyut, halklarının kendi doğal zenginliklerinden ve kaynaklarından yararlanabilmesini içerir. Doğru yanıt C'dir.

Özel temsil hakları; ulusal veya etnik bir azınlığın ülke çapında alınan kararlarda göz ardı edilmesi ihtimalini azaltır. Doğru yanıt A'dır.

Jellinek hakları pozitif statü, negatif statü ve aktif statü hakları olarak üçe ayırmaktadır.

Bu haklar birinci kuşak, ikinci kuşak ve üçüncü kuşak haklar olarak üçe ayrılır. Birinci kuşak haklar modern dönemde burjuvazi ile aristokrasi arasındaki mücadeleden doğmuş olan haklardır.

Üçüncü kuşak haklara dayanışma hakları denilmektedir.

Sanayi devrimi ve işçi sınıfının mücadeleleri ekonomik ve sosyal hakların doğuşunda etkili olmuştur.

Çalışma hakkı ekonomik ve sosyal haklar ararsında yer almaktadır. Diğer ifadeler sivil ve siyasal haklar ararsında yer almaktadır.

Kolektif haklar; etnik, kültürel,dilsel ve dil grupları gibi ayırt edici özellikleri bulunan azınlık grupların, ayırt edici özelliklerinin korunması için talep edilen haklardır.

Dördüncü kuşak haklar, bilimin ve tıbbın kötüye kullanılması ihtimaline karşı insanın temel özelliğini oluşturan insan onurunu korumayı amaçlayan haklardır.

Kendi kaderini tayin ikinci kuşak haklar arasında yer almaz. Üçüncü kuşak haklar ararsında yer almaktadır.

İnsanlara devletten olumlu bir davranış, bir hizmet, bir yardım isteme imkânını tanıyan haklara pozitif statü hakları denilmektedir.