İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ - Deneme Sınavı - 5

Karışmazlık ilkesi, devletin iç ve dış ilişkilerini ayrıştırabileceğimiz varsayımına dayanır; devletin mutlak egemen olduğu bir iç alan vardır ve diğer devletler bu alan üzerinde hiçbir meşru söz söyleme hakkına sahip olamazlar.

1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nden günümüze insan hakları rejiminin, geliştirilen koruma mekanizmalarıyla nasıl sertleştiğini, bağlayıcı bir hukuki yapıya dönüştüğünü gözlemlemek mümkündür. bu, kısmen 1966'da hazırlanan ve 1976'da yürürlüğe giren ikiz sözleşmeler olarak bilinen Sivil ve Siyasal Haklar Sözleşmesi ile Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi ile antlaşma hukukuna bağlanmıştır. Sonuçta, hukuki bağlayıcılıktan ve mekanizmalardan yoksun yumuşak bir insan hakları bildirgesinden, taraf ülkelerde soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçları yargılamakla yetkili bir Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne doğru evrilen bir uluslararası hukuksal yapıdan söz ediyoruz. Uluslararası Ceza Mahkemesi, sözleşmeye taraf ülkelerin vatandaşlarının savaş suçları, soykırım ve insanlığa karşı suçlara karışması durumunda bunları ilgili devletin izni olmadan doğrudan yargılama ve cezalandırma yetkisine sahiptir. Evrensel Bildirge'nin kabul edildiği 1948'den Uluslararası Ceza Mahkemesi'ni kuran Roma Statüsü'nün imzalandığı 1998'e uzanan elli yılda bu iki tarihi ve iki belgeyi yan yana koyduğumuzda, insan hakları alanında uluslararası hukuksal yapının nasıl sert bir hukuka doğru evrildiğini görebiliriz. Doğru cevap A seçeneğidir.

Uluslararası düzeyde faaliyette bulunan STK'lar insan hakları fikrinin küreselleşmesinde, insan hakları standartlarının oluşturulmasında ve ihlallerin duyurulmasında etkili olmaktadır. 1993 yılında Viyana'da toplanan BM İnsan Hakları Konferansına müzakereci olarak katılan insan hakları örgütlerinin sayısı 841'dir. Bunlar arasında Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Örgütü, Helsinki Yurttaşlar Komitesi, Uluslararası Hukukçular Komisyonu, Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü gibi tanınmış ve etkili STK'yı da sayabiliriz. Doğru cevap B seçeneğidir.

İnsan hakları sorunlarının dış politika gündemine dahil edilmesine ilişkin itiraz noktalarından birisi, insan haklarının evrenselliği iddiasını hedef alır. Örneğin modern dönem uluslararası ilişkiler çalışmalarında önemli bir etkisi bulunan Hans J. Morgenthau evrensel insan hakları kavramına karşı çıkarak insan hakları anlayışının her kültürün farklı tarihsel ve sosyal yapısı içersinde şekilendiğini ileri sürmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Başka ülke halklarının sorunlarını gündemlerine almakla kendi vatandaşlarını göz ardı edecekleri, vatandaşların hakları ve ihtiyaçlarının öncelik taşıdığı tezi öne sürülebilir. Bu tezin ana hatları şöyle özetlenebilir; devletin amacı olan güvenlik ve refahın sağlanması uluslararası düzeyde bir insan hakları politikası izleyerek elde edilemez. Aksine, bir devletin güvenlik ve ekonomik çıkarları pragmatik bir dış politika izlemeyi gerektirir. Devletlerin diğer ülkelerdeki insan hakları ihlallerini eleştirmesi tepkiyle karşılanır, hatta ikili ilişkiler zedelenebilir. Dolayısıyla dış politikada insan haklarının ele alınması, hükümetler arası iletişim kanallarını açık tutmayı amaçlayan diplomatik ilişkileri tehlikeye atabilir; aynı zamanda ekonomik ve politik ilişkiler de bundan zarar görür. öte yandan, bütün insan hakları ihlalleri aynı kefeye konulamaz; ihlallerin müttefik ülkelerde mi yoksa rakip ülkelerde mi olduğu önemlidir. Müttefiklerin insan hakları politikasıyla zayıflatılması düşünülemez. Dolayısıyla insan hakları politikaları diğer dış politika hedefleri ile çelişir; oysa dış politikada, ekonomik ve stratejik konuların her zaman önceliği vardır. Doğru cevap C seçeneğidir.

İnsan hakları, dış politika yapımının bir konusu olarak benimsendiğinde bu politikayı yürütecek bazı araçların mevcut olduğu görülür. Bu araçlardan açık diplomasi, insan hakları ihlallerine karşı sert bir tavır öngörmektedir. Bir devlet temsilcilerinin, insan hakları ihlallerinde bulunan bir başka devlet hakkında kamuoyuna açık beyanatlar vermesi, eleştiriler ve kınamalarda bulunnması suretiyle dünyanın dikkatini insan hakları ihlallerine çekmesi, böylece ihlalci hükümetler üzerine uluslararası bir baskı kurması açık diplomasinin kullandığı yöntemlerdir. İnsan hakları ihlallerinden dolayı hedef alınan devlet üzerine baskı uygulama veya onu etkilemenin bir başka yolu da dış yardımlardır. Bir başka ülkedeki insan hakları ihlallerine karşı ticari yaptırımlar da etkilidir. Sert otoriteryen yönetimlerde, insan hakları ihlalleriyle suçlanan hükümetler, muhalif çevrelere gücünü göstermek, milli egemenliği ile bağımsızlığı konusunda tavizkar olmayacağı mesajını vermek için ihlalleri ve baskıları daha da artırabilir. Böyle durumlarda insani müdahale de bir siyasa seçeneği olarak gündeme gelmektedir. İnsani müdahale, insan haklarının insan ihlallerinden dolayı hedef alınan ülkeye karşı fiziki güç kullanmayı öngörür. Doğru cevap E seçeneğidir

Mülteciler ile ulusal ve uluslararası güvenlik sorunları arasındaki ilişki sanıldığından daha yakın ve doğrudandır. Mülteci olgusunun temelinde zaten bireyin veya grupların güvenliklerine ilişkin, kendi ülkelerinde karşılaştıkları bir tehdit yatmaktadır. Bireysel veya grup düzeyinde güvenlikleri devlet veya diğer siyasal-sosyal güçler tarafından tehdit edilen insanlar ülkelerinin başka bölgelerinde veya başka ülkelerde güvenlik arayışına girerler. Bireysel ve toplumsal bir güvenlik sorunu mülteci dalgalarıyla birlikte ulusal, bölgesel ve hatta uluslararası bir güvenlik boyutu kazanır. Doğru cevap B seçeneğidir.