İNSAN HAKLARI VE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ - Deneme Sınavı - 12

----

----

----

----------

Bir siyasi düzenin tanınma ve kabul görme ehliyetidir. Daha açık bir anlatımla, yönetilenlerin, yönetenlere itaat edilmesi ve onun koyduğu kurallara uyulması gerektiğine olan inancı, toplumun yönetime rıza göstermesidir.

İspat edilmeye gerek duyulmadan doğru kabul edilen önerme anlamına gelmektedir. İnsan haklarının kökeninde insanlık veya insan doğasının yattığını söyleyen Jack Donnely ise insanın ahlaki doğasını ahlaki bir postüla olarak kabul eder. Bu anlamda insan doğasının, bilimsel olarak araştırılan ihtiyaçlara dayanan “insan doğası ile” ile ilişkisi çok zayıftır.

İnsan hakları, özünde, siyasi iktidarı sınırlandırmayı ve iktidarın elinde bulundurduğu gücü keyfi bir şekilde kullanmasını engellemeyi amaçlayan bir düşüncedir. insanların siyasal iktidara karşı mutlaka korunması gerektiğinin belirtildiği, insanların siyasal iktidarlar karşısında dokunulamaz, vazgeçilemez ve devredilemez haklara sahip olduğunun ifade edildiği andan itibaren insan hakları düşüncesinin ortaya çıktığı söylenebilir.

Felsefi düşünce önceleri doğanın nasıl meydana geldiği ve varlığın ilk maddesinin ne olduğu gibi sorulara cevap bulmaya çalışmıştır. Ancak MÖ 5. yüzyılda Atina’da, insana yönelen, insanı siyasal ve sosyal ortamı içinde değerlendiren ve adına Sofizm denilen bir düşünce akımı ortaya çıkmıştır.

Bir toplumda seçkin bir yere sahip olan ve soy itibariyle diğer insanlardan farklı ve ayrıcalıklı özellikleri taşıdığı varsayılan kişilere verilen addır.

İngiliz Kral Yurtsuz John, Papa III. Innocent ve baronlar arasnda kralın yetkilerini sınrlandrmak amacıyla imzalanmıştır. Şartın en önemli maddelerinden biri olan 39. maddesinde şu şekildedir: Özgür hiç kimse kendi benzerleri tarafndan ülke kanunlarna göre yasal bir şekilde muhakeme edilip hüküm giymeden tutuklanmayacak, hapsedilmeyecek, mal ve mülkünden yoksun bıraklmayacak, kanun dışı ilan edilmeyecek, sürgün edilmeyecek veya hangi şekilde olursa olsun zarara uğratılmayacaktr.

Bilinmeyen bir tarihte bireyler arasnda yaplan ve örgütlenmiş toplumu ya da devleti ortaya çkaran gönüllü anlaşmayı ifade eder. Bu kavram, genellikle siyasi toplumun oluşumunu açklamak üzere teorik bir araç olarak kullanılır. Sosyal sözleşme teorisinin asıl değeri ve önemi, geçmişi açıklamaktan ziyade, geleceğe yön vermeyi amaçlamasdır.

Haklar Bildirisi ve Locke’un doğal haklar teorisi, Batı’da anayasal düzenin ku- rumsallaşmasına büyük oranda tesir etti. 1776’da Amerika’da Temsilciler Meclisi, Locke’un doğal haklar anlayışına dayanan Virginia Haklar Bildirgesi’ni kabul etti. Bildirgede insanlar›n yaşam ve mülkiyet haklarını kayıt altına alınıyor, kişilik ve mutluluklarını kendi iradeleriyle özgürce geliştirebilecekleri belirtiliyordu.

Kültürel rölativizm, özü itibariyle, kültürel ve ahlaki kuralların ancak belli bir kültürel ve ahlaki topluluk içinde gelişeceğini savunur. Rölativistlere göre, insan toplulukları, farklı coğrafyalarda ve farklı koşullar altında yaşamlarını sürdürdüklerinden farklı kültürlere ve ahlaki taleplere sahiptirler. Bir kültür çevresi için yaşamsal derecede önem arz eden bir konu, diğer bir kültür çevresi içinde önemsenmeyebilir.

----

---

---

---

----

17. ve 18. yüzyılda insan hakları, doğal haklar ve insan hakları adı altında siyasi düşünce dünyasına girdi. İnsan haklarına kaynaklık eden doğal haklar düşüncesine göre bütün insanlar doğdukları andan itibaren mutlak, devredilmez ve vazgeçilmez evrensel haklara sahiptirler. Bu düşünce, 17. ve 18. yüzyılda ekonomik hayatı büyük ölçüde kontrolü altında tutan ama siyasi olarak bir ağırlığı bulunmayan burjuva sınıfı tarafından temsil ediyordu. Dönemin burjuva ideologlarına göre: Bütün insanlar eşit ve birtakım doğal haklara sahiptirler. İnsanlar devleti ve diğer sosyal kurumları sahip oldukları bu haklar dahilinde kurmuşlardır. Dolayısıyla devlet, mutlak ve sınırsız bir varlık değildir. Devlet, insanlar tarafından kendilerine hizmet etmesi amacıyla yaratılmış sınırlı bir varlıktır. Fakat mevcut hükümetler insanlar üzerinde büyük bir tahakküm kurmuşlardır ve bu nedenle ehlileştirilmeleri gerekir. Bütün insanlar adil yargılanma hakkına sahiptirler. Sadece devleti sınırlandırmanın insan hakları açısından yeterli olmadığı, ekonomik hakların da insan haklarına dahil olduğu, ekonomik hakların temini için devletin aktif olarak katılımı, yoksulluk ve sefaletin toplumun büyük bir kesimini siyasi haklardan faydalanmalarını engellediği tartışmaları 19. yüzyılda Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan işçi sınıfının ekonomik ve sosyal hak taleplerini dayandırdıkları argümanlara örnektir. Doğru cevap A seçeneğidir.