İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II

Krize müdahale genellikle ani bir şekilde oluşan sorunlarla yüz yüze gelen insanlara yönelik kısa süreli yardım sağlama yöntemlerini içerir. Hastalık ya da bir yakını kaybetmekten dolayı yaşanan yas durumlarının dışında, doğal afetler ya da silahlı çatışma bölgelerinden kaçış gibi durumlar için de kullanılmaktadır (Homer, 2015: 298).

Sosyal hizmet uzmanı savunuculuk rolü üstlendiğinde hizmeti alan adına konuşabilir, tartışabilir, pazarlık ya da görüşme yapabilir.

Eleştirel sosyal hizmet, genellikle pozitivizm adı verilen başat sosyal bilim tarzını savunmaz, eleştirir.

Minimal müdahale, müdahalenin mümkün olduğu kadar hizmet alanların yaşamlarına karışmadan, yaşam alanlarını ihlâl etmeden yapılmasıdır.

Geleneksel değerler bireyselleştirme, duyguların dışavurumu, kontrollü duygusal katılım, kabul, yargılayıcı olmayan tutumlar, hizmet alanların kendi kaderini tayini, gizlilik, kişiye saygı, uyum, empati, koşulsuz olumlu kabul olarak sayılabilir. Thompson’ın özgürleştirici değerler listesinde bireysellikten
uzaklaşma, eşitlik, sosyal adalet, birlikte çalışma, yurttaşlık, güçlendirme ve otantiklik yer almaktadır.

Sorunu bireyde görmesi ve birey düzeyinde çözüm üretmesi nedeniyle, tıbbi modelin, sosyal hizmet uzmanlarının bakış açısını daralttığı söylenebilir.

Yeniden çerçevelemenin amacı, hizmet alana, yaşadığı bir deneyime yüklediği olumsuz anlamı değiştirebilmesi için yardımcı olmaktır.

Sosyal hizmetlerde bugünkü müdahale anlayışı tarihsel bir sürecin sonunda ortaya çıkmıştır. 1920’lerden 1960’lara kadar çoğu sosyal hizmet programı insan davranışını değerlendirmek için “tıbbi model” yaklaşımını kullanmıştır. Tıbbi model, modernitenin güvenilir, evrensel ve genellenebilir bilginin mantık ve bilimsel yollarla üretileceği inancına dayalıdır. Dolayısıyla bu mantığı en iyi şekilde izleyen alanlardan biri olarak tıp, hastalığın teşhisi ile başlayan ve tıbbi müdahaleyle devam eden bir mantık silsilesiyle işlevini yerine getirir.

Homer’e göre, müdahale soruna çözüm üreten basit bir eylem olarak değil, “birbiriyle sıkı şekilde bağlantılı ihtiyaçların tespit edilip değerlendirildiği ilk sözleşme aşamasından, mesleki eylemin temellerini ve müdahale şeklini oluşturmaya dek uzanan planlı bir dizi eylem” olarak görülmelidir.

Müdahalenin sosyal hizmet sürecindeki aşamalardan biri olduğunu vurgulamak gerekir. Müdahaleyi sürecin içinde görebilmek, yani bütünlüğün içinde ele alabilmek için müdahaleden önceki ve sonraki aşamalara kısaca da olsa yer vermek gerekir. Tüm bu sürece “sistematik uygulama” ya da “planlı değişim süreci”  adı da verilmektedir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Planlı Değişim Süreci

Tanışma/Bağlantı Kurma/Kabul

Veri Toplama ve Ön Değerlendirme

aşamalarından oluşmaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Müdahale: Değişim sürecinde en görünür olan aşamalar müdahale ve izleme aşamalarıdır. Bazen “eylem” aşaması olarak da adlandırılır Müdahale aşaması daha önce tanımlanan ihtiyaçları karşılamayı ve sorunları çözmeyi içerir. Müdahale birbiriyle örtüşebilen farklı düzeylerde (bireyle, aileyle çalışma, grup çalışması, toplulukla çalışma) ve farklı yöntemlerle (görev odaklı uygulama, sözleşmeye dayalı çalışma, krize müdahale, danışmanlık, bakım yönetimi, arabuluculuk vb.) gerçekleştirilebilir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Thompson (2014) müdahale yöntem ve teknikleri ile müdahalenin gerçekleştirildiği sosyal düzeyleri birbirinden ayırt etmektedir. Birbiriyle çeşitli biçimlerde örtüşebilen müdahale düzeyleri şunlardır:

Bireyle Çalışma: En yaygın uygulamalardan biri olan bu çalışma biçimi, bireylerin ihtiyaçlarını karşılamaktan çok bireyin sorunlarına çözüm üretmekte kullanılır. Bireysel güçlendirme için de uygun bir zemin sağlar.

Aileyle Çalışma: Bu çalışma biçimi ailenin tüm üyeleriyle birlikte sorununun çözümüne odaklanır ve ailede değişimi teşvik edebilir.

Grupla Çalışma: Sosyal hizmet uzmanının problemlerin çözümünde kolaylaştırıcı olarak yer aldığı bu çalışma biçimi, ortak sorunları olan insanların bu sorunları birlikte çözmelerini içerir.

Toplumla/toplulukla Çalışma: Çok yaygın olmayan bu çalışma biçiminde, sosyal hizmet uzmanları topluluğun sorunlarını ve bu sorunların çözümünde kullanılacak topluluk kaynaklarını belirlemede katalizör rolü oynar.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Müdahale yöntem ve teknikleri sosyal hizmetlerde (İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre 1 kitabında) yaygın olarak kullanılan psikolojik, sosyolojik ve sistem kuramlarından beslenerek geliştirilmiştir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kriz yorucu ve yıpratıcı bir olay sonucunda kişinin hayatını sürdürebilmesini engelleyen ani ve geçici çöküntü olarak tanımlanabilir. Krize müdahale genellikle ani bir şekilde oluşan sorunlarla yüz yüze gelen insanlara yönelik kısa süreli yardım sağlama yöntemlerini içerir. Hastalık ya da bir yakını kaybetmekten dolayı yaşanan yas durumlarının dışında, doğal afetler ya da silahlı çatışma bölgelerinden kaçış gibi durumlar için de kullanılmaktadır

Kriz müdahalesi, kriz yaşayan hizmet alanın problem çözme becerilerini artırmak için hizmet alanın kaynaklarına ve güçlü yönlerine odaklanan kısa bir müdahaledir. Kriz müdahalesi
bir kriz durumunun hemen sonrasında bireylerle, ailelerle, topluluklarla çalışmak için uygundur ve kısa sürelidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Sosyal hizmet uzmanlarının davranışlarına rehberlik eden ve bu davranışları düzenleyen etik yönetmelikler, değerlerin belirsizliğini azaltarak, onları daha somut hâle getirirler ve değerler ile değerlerin pratikte uygulanması arasında bir köprü işlevi görürler.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Minimal Müdahale: Genel olarak hizmet alanların hayatlarına “karışma” ile hizmet alanlara yardım etme arasındaki dengenin gözetilmesiyle gerçekleştirilen müdahale anlamına gelir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Bireyle çalışma planlı değişim süreci aşaması olmayıp bir müdahale düzeyidir.

Görev Odaklı Uygulama: Görev odaklı uygulama adı verilen sosyal hizmet uygulaması kısa dönemli problem çözme yaklaşımıdır ve bireylere, ailelere, gruplara ve topluma uygulanabilir. Uygulamanın adımları şu şekildedir: (1) hazırlık, (2) problemlerin belirlenmesi (problem taraması, problemin detayları, problemin öncelikleri), (3) amaç ve süreyi belirleme, (4) planlama ve görevleri belirleme, (5) çalışmanın sonlandırılması.

Yeniden Çerçeveleme: Yeniden çerçevelemenin amacı, hizmet alana, yaşadığı bir deneyime yüklediği olumsuz anlamı değiştirebilmesi için yardımcı olmaktır. Sosyal hizmet uzmanı, yeni ve farklı yorumlar geliştirebilmesi amacıyla hizmet alanı beyin fırtınası yapmaya teşvik eder.

Thompson, bu listelerde yer alan sosyal hizmet değerlerini geleneksel ve özgürleştirici değerler olarak ikiye ayırır. Geleneksel değerler bireyselleştirme, duyguların dışavurumu, kontrollü duygusal katılım, kabul, yargılayıcı olmayan tutumlar, hizmet alanların kendi kaderini tayini, gizlilik, kişiye saygı, uyum, empati, koşulsuz olumlu kabul olarak sayılabilir. Thompson’ın özgürleştirici değerler listesinde bireysellikten uzaklaşma, eşitlik, sosyal adalet, birlikte çalışma, yurttaşlık, güçlendirme ve otantiklik yer almaktadır.