İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II

“Özürlülük” teriminin sakat kişileri dışlayıcı/yaralayıcı anlamlarından dolayı artık kullanılmadığı vurgulanmalıdır. Sakat kişilerin, “sakatlık” ve “engellilik” terimlerinden hangisini kullanacakları kendilerini nasıl adlandırmak istediklerine bağlıdır.

Tıbbileştirme tıbbi olmayan veya sosyal bir konunun tıbbi bir problem, hastalık ve tedavi edilmesi gereken bir durum olarak tanımlanmaktadır.

Sakatlık, Yeti yitimleri olan insanları dikkate almayan ya da çok az dikkate alan ve dolayısıyla ana akım toplumsal faaliyetlerden dışlayan, çağdaş bir toplumsal düzenin yol açtığı dezavantajlar veya faaliyet kısıtlamasıdır.

Bir uzvun tamamının ya da bir parçasının olmaması ya da kusurlu bir uzva, organizmaya ya da beden mekanizmasına sahip
olmasına yeti yitimi denir

Tıbbi model için sakatlık bireysel bir kusur ya da kişisel bir trajedidir

Sosyal model, sakatlığın, yeti yitimi olan insanlarla sakatlayıcı bir toplum arasındaki ilişkiden kaynaklandığını ileri sürer.

Herkesin tüm hak ve hizmetlerden eşit koşullarda, bağımsız bir şekilde faydalanabilmesinin, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılabilmesinin stratejik ve vazgeçilmez enstrümanına erişilebilirlik denir.

WHO, Dünya Sağlık Örgütü'nün kısaltmasıdır.

Bir uzvun tamamının ya da bir parçasının olmaması ya da kusurlu bir uzva, organizmaya ya da beden mekanizmasına sahip olmak aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ifade edilir.

Sakatlık yeti yitimleri olan insanları dikkate almayan ya da çok az dikkate alan ve dolayısıyla ana akım toplumsal faaliyetlerden dışlayan, çağdaş bir toplumsal düzenin yol açtığı dezavantajlar veya faaliyet kısıtlamasıdır.

Hastalık ya da sayrılık, beden veya zihinde meydana gelen, rahatsızlık, dert ve görev bozukluğuna yol açan belirli bir anormal duruma verilen isimdir. 

Engellilik /özürlülük yaralanma ya da fiziksel veya zihinsel bir rahatsızlık nedeniyle bazı hareketleri, duyuları veya işlevleri kısıtlanmasıdır

A seçeneği haricindeki seçenekler sosyal modele ait kavramalardır. İki model arasındaki fark aşağıdaki tabloda gösterilmektedir. 

E seçeneği haricindeki seçenekler tıbii modele aittir. İki modelim karşılaştırılması aşağıdaki şekilde gösterilmektedir. 

Biyopsikososyal model, sosyal model ve sosyal modele rakip olan daha radikal yaklaşımlardan farklıdır. Biyopsikososyal model WHO için hazırlanan bir sınıflandırma sistemi olan ICIDH’de (Uluslararası Yeti Yitimi, Sakatlık ve Özürlülük Sınıflandırması) cisimleşmiştir.

Sakat hareketi ilk önce İngiltere ve ABD’de farklı dinamiklerle başladı ve farklı bir politik hat izledi. İngiltere’de 1960’lardaki ilk kıpırdanmalardan sonra 1974’te UPIAS (Ayrıştırma Karşıtı Ortopedik Sakatlar Birliği) kuruldu. Dİğer seçenekler ise ABD'deki sakat hareketi ile ilgili bilgileri içermektedir.

ABD’de  sakat hareketi 1960’ların politik ikliminin de etkisiyle Vietnam gazileri ve sakat üniversite öğrencileriyle başlamıştır. Diğer seçenekler İngiltere'deki sakat hareketinin niteliklerini ifade etmektedir.

Sakat kişilere yönelik ilk siyasi girişim olarak 1997 yılında Başbakanlığa bağlı Özürlüler İdaresi Başkanlığı kurulmuş, ancak maalesef bu başkanlık daha sonra Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı altında bir genel müdürlüğe dönüştürülmüştür. Diğer bir siyasi gelişme 2005 yılında ilk defa “Özürlüler Yasası” çıkarılmasıdır.

May (2005) için bu sistematik çabanın anlamı, sosyal hizmet uzmanlarının sakat kişilerle “birlikte çalışması” demektir. Sakat kişi “üzerinde çalışmak” yerine, sakat kişilerle “birlikte çalışmak” yaklaşımı açısından, kimlerin sosyal hizmet alacağını belirleyen sistem, sadece zor durumda olanların ya da klinik semptomların bir listesi değildir, ama aynı zamanda yeti yitimini üreten etkileşimsel bir sistemin bileşenidir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap D'dir.