İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II

Sakatlığın tıbbi modeli, çok genel olarak, sakatlığın tıbbı ilgilendiren bir patoloji olarak görülmesini ve tamamen bireysel bir olgu şeklinde sınırlandırılmasını ifade eder.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Tıbbileştirme, tıbbi olmayan veya sosyal bir konunun tıbbi bir problem, hastalık ve tedavi edilmesi gereken bir durum olarak tanımlanmasıdır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

İngilizcede “ability” bir şey yapabilmek, “disability” ise bir şey yapma yetisinden mahrum olmak demektir.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Normal,kabaca, modern toplumlarda bireylerin duygu, düşünce, davranış, beden görünümleri ve işlevlerini standardize ederek denetleyen ideolojik bir kavram olarak tanımlanabilir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Bireyselcilik, sakatlığın bireyin kendisine ve bedenine hapsedilen, toplumun geri kalanından yalıtılan bir olgu, kişisel bir trajedi olarak ele alınmasıdır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Tıbbi modelin özellikleri arasında 

Sıralanabilir.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Erişilebilirlik, herkesin tüm hak ve hizmetlerden eşit koşullarda, bağımsız bir şekilde faydalanabilmesinin, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılabilmesinin stratejik ve vazgeçilmez enstrümanıdır.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Sakatlığın sosyal modeli, sakatlığı politik mücadele konusu hâline getiren sakat hareketinin gündeme sokmuş olduğu bir sakatlık yaklaşımıdır.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

ICIDH-2 bugün “biyopsikososyal” model olarak bilinen, sakatlığın tıbbi ve sosyal yaklaşımlarının bir sentezini cisimleştirmektedir. Sakatlanmanın her boyutu bireyin içsel özellikleri ile o insanın sosyal ve fiziki çevresi arasında bir etkileşim olarak kavramsallaştırılmaktadır.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Sosyal hizmetlerde baskın olan sakatlık yaklaşımı tıbbi modele dayanmaktadır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Sakatlığın tıbbi modeli, çok genel olarak, sakatlığın tıbbı ilgilendiren bir patoloji olarak görülmesini ve tamamen bireysel bir olgu şeklinde sınırlandırılmasını ifade eder.  Daha önceleri ahlâki ya da din temsiller üzerinden anlamlandırılan sakatlık, modern dönemde bireysel bir patoloji olarak görülmeye başlandı. Bir patoloji olarak görüldüğü için de iyileştirilmesi/onarılması/ tedavi edilmesi gereken bir olgu, dolayısıyla 19. yüzyılda ortaya çıkan bir meslek ve kurum olarak tıbbın teşhis ve tedavi nesnesi hâline geldi. Doğru cevap B seçeneğidir.

Sakatlığın sosyal modeli, sakatlığı politik mücadele konusu hâline getiren sakat hareketinin gündeme sokmuş olduğu bir sakatlık yaklaşımıdır. Sakat hareketi sakat kişilerin maruz kaldıkları baskı ve dışlamaya karşı çıkmış, sakatlığa yeni yaklaşım geliştirmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tıbbileştirme: Tıbbileştirme, tıbbi olmayan veya sosyal bir konunun tıbbi bir problem, hastalık ve tedavi edilmesi gereken bir durum olarak tanımlanmasıdır. Bir başka deyişle tıbbileştirme, bir konu, problem ya da durumun, tıbbi terimler ve tıbbi dil ile tıbbi çerçeve içinde, tıbbi müdahale ile tedavi edilecek bir durum olarak ifade edilmesidir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Sakatlığın tıbbileştirilerek dışlanmasının toplumsal tarihî genelde kapitalist üretim ilişkilerinin ortaya çıkmasıyla açıklanır. Bu alandaki öncü kuramcı Finkelstien kapitalizm öncesinde sakat kişilerin üretim sürecine büyük ölçüde katıldıklarını, talihsiz olarak görülseler bile toplumdan dışlanmadıklarını belirtir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Sakatlığın “patolojik” dolayısıyla “anormal” olarak görülüp tıbbileştirilmesi, zorunlu olarak bir “normal” kategorisinin tanımlanmasını gerektirir. Sanılanın aksine, insan beden ve davranışlarına atfedilen “normal” ve ona bağlı olarak “anormal” terimleri sosyal dünyanın kendisinde olan değil, toplumların inşa ettiği ve doğallaştırdığı kategorilendirme sıfatlarıdır. Normal: Kabaca, modern toplumlarda bireylerin duygu, düşünce, davranış, beden görünümleri ve işlevlerini standardize ederek denetleyen ideolojik bir kavram olarak tanımlanabilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Sakatlık: Yeti yitimleri olan insanları dikkate almayan ya da çok az dikkate alan ve dolayısıyla ana akım toplumsal faaliyetlerden dışlayan, çağdaş bir toplumsal düzenin yol açtığı dezavantajlar veya faaliyet kısıtlamasıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yeti Yitimi: Bir uzvun tamamının ya da bir parçasının olmaması ya
da kusurlu bir uzva, organizmaya ya da beden mekanizmasına sahip
olmak. Doğru cevap C seçeneğidir.

Erişilebilirlik: En yalın hâliyle erişilebilirlik; herkesin tüm hak ve hizmetlerden eşit koşullarda, bağımsız bir şekilde faydalanabilmesinin, yaşamın tüm alanlarına tam ve etkin katılabilmesinin stratejik ve vazgeçilmez enstrümanıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Mit: Sakat kişiler bakımevleri, rehabilitasyon merkezleri gibi koruyucu ortamlarda sakatlığı olan diğer kişilerle birlikte yaşamalıdır.
Gerçek: Sakat kişiler, kendi seçtikleri toplumsal ortamda, mümkün olduğu kadar bağımsız yaşama hakkına sahiptir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Mit: Sakat kişiler, toplumu tüketirler.
Gerçek: Herkesin, kişi olmaya içkin bir değeri vardır. Sakat kişiler, toplumun, topluma katkı yapan üyeleridir. Doğru cevap E seçeneğidir.