İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II

Toplumsallaşma sürecinin bazı temel özellikleri vardır (Demir, 2010: 60):
a. Toplumsallaşma süreci birikimli bir süreçtir.
b. Toplumsallaşma karşılıklı bir etkileşim sürecidir ve bu süreçte bireyin kişiliği oluşur.
c. Toplumsallaşma sürecinde hem formel değerler ve normlar hem de informel değerler ve normlar bireylere aktarılır.
d. Biyolojik temeller, öğrenme kapasitesi ve kullanılan dil sayesinde algı, bilgi olarak kodlanır, paylaşılır ve aktarılır.
e. Toplumsallaşma, formel ve informel gruplar aracılığıyla süreklilik kazanır.
f. Toplumsallaşma, tüm topluma aktarılır ve yapısı nedeniyle geneldir.

Karşıdan karşıya geçmek için trafik ışığının yeşile dönmesini bekleyen birkaç insan“yığın” oluşturur; bu insanlar aynı zamanda aynı yerde bulunmaktadır ancak ortak çok az şey paylaşırlar. Yığındaki insanların ortak bir amacı vardır fakat genel olarak birbirleriyle etkileşime geçmezler. Karnı aç insanlar lokantaya gidip sipariş vererek yemek yer, hepsinin amacı karınlarını doyurmaktır, aynı amaç için oradadırlar ancak etkileşimleri yoktur ya da çok kısacık bir zaman diliminde birbirleriyle etkileşim kurarlar.

Sosyal yığınların bazı temel özellikleri bulunmaktadır (Fichter, 2006: 54):
a. Yığını oluşturan kişiler oldukça anonimdir, birbirlerine yabancıdır.
b. Yığın, pozisyon ve işlevlerin oluşturduğu hiyerarşik bir yapıya sahip değildir.
c. Fiziki mekân ne derece geniş olursa olsun, sosyal temas son derece sınırlıdır.
d. Yığın içerisinde buluna kişilerin davranışlarında kısıtlamalar, düzenlemeler yapmalarını
gerektiren davranış kurallarının sayısı çok azdır.
e. Sosyal yığınların çoğu bölgeseldir. Sadece belirli bir fizik çevre için önemlidir.
f. Yığınların çoğu geçicidir. Yığınların içerisindeki kişiler sürekli değişim halindedir,
sayıları değişir.

Kimliğin Türleri
Kimliğin beş türü bulunmaktadır (Browne, 2015: 194-195):
a. Bireysel ya da kişisel kimlik
b. Toplumsal kimlik
c. Kolektif kimlik
d. Çoklu kimlikler
e. Damgalanmış ya da “kusurlu” kimlik

Toplumsal kimlikler kişinin kendisini ait hissettiği grupları ve bu grupları diğer gruplardan ayıran tanımlamalara sahip kimliklerdir. Toplumsal kimlikler genellikle cinsel kimlik, milli kimlik, etnik kimlik, dini kimlik, sınıfsal kimlik gibi kimlik türlerinden oluşur. Kişi kendini Müslüman, Hıristiyan, eşcinsel, kadın, Süryani gibi kimliklerle tanımlayabilir

Kimberlé Crenshaw (1991) tarafından ortaya atılan kesişimsellik (intersectionality) kavramı, ötekileştirilen kimlikler ve bu kimliklerin yaşadıkları ayrımcılıklara dairdir. Kişi, sahip olduğu kimlikler nedeniyle birden fazla alanda dışlanmaya maruz kalıyor olabilir. Irk, cinsiyet, sınıf ya da diğer kimlik kategorilerinde çoğunlukla toplumsal gücü elinde bulunduranlar diğerlerini dışlamaya ve marjinalleştirme çalışır. Ve bazı toplumsal kimlik kategorileri diğerlerinden daha çok marjinalleştirilmeye maruz kalırlar

Toplumsal Hareketlilik: Kişinintabakalaşma sistemi içerisinde bir seviyeden diğer bir seviyeye geçebilmesidir.

Kast sistemi de kölelik gibi toplumsal hareketlilik ihtimalinin olmadığı bir tabakalaşmadır. Kast sistemi, insanların konumunun doğumda, ebeveynlerine atfedilen özelliklere dayanarak kalıcı olarak belirlendiği bir toplumsal eşitsizlik sistemidir. Kast sistemlerinin izleri Hindistan’da ve Güney Afrika’da bulunmaktadır. Hindistan’da kast sistemi işe dayalıdır, o yüzden aileler nesiller boyu aynı işi devam ettirirler. Bazı işler kirlidir ve sadece bazı tabakalara ait insanların yapması gereklidir. Bunun tersine örneğin, Güney Afrika’da kast sistemi ırk sınıflandırmasına ve Beyaz Güney Afrikalıların siyah “azınlık”tan ahlâki olarak daha üstün olduğuna dair inanca dayanır. 1990’lara kadar beyaz Güney Afrikalılar iktidarı, güvenlik aygıtlarını ve askeri mekanizmayı ırk ayrımını uygulayarak kontrol etmişlerdir. Siyahların tam bir yurttaş olmaları reddedilmiş ve ayrı hastanelere, okullara, banliyölere sıkıştırılmıştır. Hindistan’da ise bu sistemin dini bir temeli bulunmaktadır. Hindistan’ın birincil dini Hinduizm, insanlara yaşamdaki kaderlerine boyun eğmeyi ve ahlâki bir görev olarak çok çalışmayı öğreterek kast sistemine uymaya zorlar (Kendall, 2015: 213-214). Örneğin, Hindu inancına göre kişiler görevlerini yerlerine getirmezlerse bir sonraki doğumlarında daha düşük konumda olacaklardır. Hindistan’da bu sistem kişileri tabakalar içi evlilik yapmaya zorlar, tabakalar arası evlilik yasaktır. Bu yüzden evlilikle de tabakalar arası hareketlilik ihtimali bulunmamaktadır. Sistemin en yukarısında Brahmanlar bulunmaktadır. Daha sonra Kshatriya’lar, Vaişya’lar, Şudra’lar ve en altta da Dokunulmazlar bulunur

Marx ve çalışma arkadaşı Friedrich Engels’e göre, modern toplumda iki büyük düşman sınıf vardır: Burjuvazi ve proleterya. Burjuvazi toplumsal üretim araçlarına sahip sınıfken proleterya kendi üretim aracı olmadığı için emeğini satmaya mecbur olan ücretli işçi sınıfıdır.

Hindistan’da ise bu sistemin dini bir temeli bulunmaktadır. Hindistan’ın birincil dini
Hinduizm, insanlara yaşamdaki kaderlerine boyun eğmeyi ve ahlâki bir görev olarak çok
çalışmayı öğreterek kast sistemine uymaya zorlar (Kendall, 2015: 213-214). Örneğin,
Hindu inancına göre kişiler görevlerini yerlerine getirmezlerse bir sonraki doğumlarında
daha düşük konumda olacaklardır. Hindistan’da bu sistem kişileri tabakalar içi evlilik
yapmaya zorlar, tabakalar arası evlilik yasaktır. Bu yüzden evlilikle de tabakalar arası hareketlilik
ihtimali bulunmamaktadır. Sistemin en yukarısında Brahmanlar bulunmaktadır.
Daha sonra Kshatriya’lar, Vaişya’lar, Şudra’lar ve en altta da Dokunulmazlar bulunur.

Bir toplumun ekonomik, siyasal, dini vb. kurumları onun toplumsal yapısını meydana getirir ve bu yapının bileşenleri de normlar, değerler ve toplumsal rollerdir.Toplumsal yapı, toplumsal kurumları ve toplumsal ilişkileri işaret eder ki, bunlar toplumu inşa eden tuğlalardır. Cevap E şıkkıdır.

Giddens (2000: 25) toplumsallaşmayı; yardıma gereksinimi olan bebeğin, yavaş yavaş içerisinde doğduğu kültür için geçerli olan becerileri edinerek kendi bilincinde olan, bilgili bir kişi haline gelmesi süreci olarak tanımlar. Ancak hemen ardından bunun tamamen bir “kültürel programlama” süreci olmadığını, bebeğin en başından etkin bir varlık olduğunu, gereksinimleri ya da istekleriyle kendisinin bakımından sorumlu olanların davranışlarını etkilediğini de ekler. Kültür, toplumsallaşma aracılığıyla bir nesilden diğerine aktarılır ve toplumsallaşma kimliğimizin şekillenmesinde çok kritik rol oynar. Cevap C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Normlar, bir grup üyesinin, ne şekilde davranması gerektiğini anlatan işlevsel
ortak inançlar kümesidir.

Sorunun  doğru yanıtı A şıkkıdır. Toplumsallaşma, yardıma gereksinimi olan bebeğin, yavaş yavaş içerisinde doğduğu kültür için geçerli olan becerileri edinerek kendi bilincinde olan, bilgili bir kişi haline gelmesi sürecidir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır.  Bazı kişiler ve gruplar ayrıcalıklıyken bazı kişiler ve gruplar bu ayrıcalıklardan
yoksun bırakılmışlardır. Toplumdaki bu tür eşitsizlik durumları toplumsal tabakalaşma ile açıklanmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Sınıf sistemi sahipliğe, üretim araçları mülkiyetine, kişilerin yaptığı işlere ve kaynakları kontrol hakkına dayanan tabakalaşma türüdür. Hangisi olursa olsun her üretim sisteminde
üç ana değişken vardır. Bunlar;
a. Su, toprak, tohum ve hayvan gibi doğal kaynaklar
b. Üretim araçları ve bilgisi, eşdeyişle teknoloji ve
c. İnsan emeğidir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Kişilik, kişinin içe dönük (utangaç ya da çekingen) ya da dışa dönük (güvenli ya da girişken), gergin ya da rahat, bencil ya da cömert gibi bir bireyin karakterinin psikolojik görünümleridir

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Standing'in sınıflandırmasında din adamları diye bir sınıflama bulunmamaktadır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Toplumsal gruplar normlar dayatır ve bu dayatılanları ihlâl eden kişi harici olarak adlandırılır. Aslında toplumsal gruplar, ihlâl edilmesi sapkınlık olarak tanımlanan kurallar koyarak sapkınlığı yaratırlar.