İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II

Toplumsal kurumlar: Bütün toplumlarda bulunan organize edilmiş çeşitli toplumsal düzenlemelerdir.

Norm: Bir grup üyesinin yapması ve yapmaması gereken davranışları düzenleyen ortak inanç kümesidir.

Grup: Birbirleriyle sık sık etkileşim kuran, aidiyet duygusu taşıyan ve karşılıklı bağımlılık hissi taşıyan iki ya da daha fazla insanın bir araya gelerek oluşturduğu yapıdır.

Toplumsal Hareketlilik: Kişinin tabakalaşma sistemi içerisinde bir seviyeden diğer bir seviyeye geçebilmesidir.

Toplumsallaşma sürecinin bazı temel özellikleri vardır (Demir, 2010: 60):
a. Toplumsallaşma süreci birikimli bir süreçtir.
b. Toplumsallaşma karşılıklı bir etkileşim sürecidir ve bu süreçte bireyin kişiliği oluşur.
c. Toplumsallaşma sürecinde hem formel değerler ve normlar hem de informel değerler ve normlar bireylere aktarılır.
d. Biyolojik temeller, öğrenme kapasitesi ve kullanılan dil sayesinde algı, bilgi olarak
kodlanır, paylaşılır ve aktarılır.
e. Toplumsallaşma, formel ve informel gruplar aracılığıyla süreklilik kazanır.
f. Toplumsallaşma, tüm topluma aktarılır ve yapısı nedeniyle geneldir.

Fichter’e (2006: 60) göre grup, “ortak sosyal hedefleri izleyen, sosyal normlar, ilgiler ve değerlere göre karşılıklı roller oynayan sosyal kişilerin tanınabilir, yapılaşmış sürekli birlikteliğidir”. Bu insan birlikteliğinin ortak bir geçmişleri vardır, ortak mekân paylaşırlar ve ortak ilgilere sahiptirler. Bunlarla birlikte grupların belli başlı bazı özellikleri bulunmaktadır:
a. Üyeleri ve dışarıdaki gözlemcilerce tanınır. Grupların varlıklarını herkes bilir.
b. Grupların sosyal yapıları vardır. Statüler ve tabakalaşmalar mevcuttur.
c. Grupta her üye kendi sosyal rolünü oynar. Böylece grup katılımı gerçekleşir.
d. Grup sürekliliği için karşılıklı iletişim gerekir.
e. Her grup içinde rollerin oynandığı yolları etkileyen davranış normlarına sahiptir.
f. Grup üyeleri belirli ortak ilgi ve değerlere sahiptir.
g. Gubun yöneldiği hedefler ve amaçlar vardır.
h. Grubun sürekliliği vardır.

Prekarya: Güvencesiz (precarious) sıfatı ile proletarya (proletariat) isminin birleşmesinden oluşan bir tanımlamadır. Başlıca özelliği güvencesizlik olan bu sınıf homojen bir yapıya sahip değildir. Düzenli olarak düzensiz işlerde çalışan bir sınıf olarak tanımlanabilir.

Kimlik: Kimlik, bireylerin ve grupların kendilerini nasıl gördükleri ve tanımladıkları ve diğer bireylerin ve grupların onları nasıl gördükleri ve tanımladıkları ile ilgilidir (Browne, 2015: 191).

Kuralcı normlar (prescriptive norms): Hangi davranışın uygun ya da kabul edilebilir olduğunu belirler. Örneğin belirli miktarda para kazanan kişilerden vergi ödemeleri beklenir. Ya da adetlere dayalı normlar otobüste yaşlı bir teyzeye yer vermemizi söyler.

Yığın: Aynı zamanda aynı yerde bulunan fakat ortak çok az şey paylaşan insanların bir aradalığıdır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Toplumsal yapı, herhangi bir toplumun ya da toplumsal kümenin yerleşik iç örgütleniş biçimidir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Büyük toplumsal grupların temel kaynakları kontrol etmesine dayanan hiyerarşik düzenlemelere toplumsal tabakalaşma denir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Bireysel kimlik, kişinin “ben kimim” sorusu üzerine temellenir ve kendisini nasıl tanımladığıyla ilgilidir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Charles Horton Cooley (1992) benliği açıklarken “ayna benlik” (looking glass self) kavramını ortaya atmıştır.

Sembolik etkileşimcilerden George Herbert Mead, benlik kavramını tanımlarken benliğin gelişim gösterdiğinden, hali hazırda doğumda orada bulunmadığından, toplumsal deneyimlerle, bireyin diğerleriyle olan etkileşimleriyle ortaya çıktığından bahseder.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Kimberlé Crenshaw tarafından ortaya atılan kesişimsellik (intersectionality) kavramı, ötekileştirilen kimlikler ve bu kimliklerin yaşadıkları ayrımcılıklara dairdir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.