İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II - Deneme Sınavı - 5

Sadece terapiye gelen değil, birbirinden farklı özelliklere sahip birçok eşcinsel bireyi kapsayan araştırmaların yapılmasıyla, eşcinselliğin hastalıkla olan bağı koparılmıştır. Böylece 1973 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabı-IV (DSM-IV) ile ve daha sonra 1992 yılında Dünya Sağlık Örgütü de Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD) ile eşcinselliğin ruhsal bir bozukluk olmadığı kararını almıştır.

Yeti yitimi; bir uzvun tamamının ya da bir parçasının olmaması ya da kusurlu bir uzva, organizmaya ya da beden mekanizmasına sahip olma anlamına gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Eşcinsellerin, ahlâki ve dini açıdan toplumun dayattığı normlara uymayan “ahlâksızlar” veya “günahkârlar” olarak nitelendirilmesi, eşcinselleri toplumun çoğunluğundan ayırdığı ve toplumun dışına ittiği için bir tür “dışlayıcı ayrımcılık”tır.

Sakatlığa ilişkin mitler ve gerçekler şunlardır: 
Mit: Sakat kişiler hastadır ya da onlarda ters giden bir şeyler vardır; bu yüzden tedavi edilmelidirler.
Gerçek: Sakatlığın olması ile hasta olmak aynı şeyler değildir. Sakatlık bulaşıcı değildir ve sakatlığı olan kişilerin tedaviye ihtiyacı yoktur.
Mit: Sakat kişilerin yaşam kaliteleri düşüktür ve bu kişiler sempatiyi, acımayı ve bağışı hak ederler.
Gerçek: Sakat kişilerin yaşam kaliteleri yaşam koşullarına, toplumsal etkinliklere ve sosyal ilişkilere ulaşabilir olmalarına ve topluma katkı yapma imkânlarına sahip olmalarına bağlıdır (yani, sakatlığı olmak zorunlu olarak düşük yaşam kalitesine sahip olmak anlamına gelmez).
Mit: Sakat kişiler, sakatlıklarının üstesinden gelme konusunda ilham verici, cesur ve yüreklidirler.
Gerçek: Sakat kişiler işe giderken, sportif yarışmalarda rekabet ederken ya da hobileriyle ilgili faaliyetler yaparken sadece normal günlük yaşamlarını sürdürürler (yani kahraman değildirler, ayrıca olmaları da gerekmez). Ancak günlük yaşamlarını sürdürürken çevre ve toplumda engellerle karşılaşırlarsa, günlük hayatları zora girer. Toplumsal destek ve hizmetlere ulaşım, bu engellerin çoğunu ortadan kaldırabilir.
Mit: Sakat kişiler başarısız olabilecekleri durumlardan korunmalıdır (yani “sakatlığı olan kişiler zaten zor bir durumdadır, bir de üstüne herhangi bir şeyde başarısızlık yaşamamalıdırlar”).
Gerçek: Sakat kişiler, herkes gibi insana dair tüm deneyimleri yaşama, deneyimleme hakkına sahiptir. Buna başarı ve başarısızlık da dahildir.
Mit: Sakat kişiler bakımevleri, rehabilitasyon merkezleri gibi koruyucu ortamlarda sakatlığı olan diğer kişilerle birlikte yaşamalıdır.
Gerçek: Sakat kişiler, kendi seçtikleri toplumsal ortamda, mümkün olduğu kadar bağımsız yaşama hakkına sahiptir.
Mit: Sakat kişilerin daima ulaşımla ilgili problemleri vardır.
Gerçek: Sakat kişiler kendi ulaşımlarını sağlayabilirler. Sadece mali olarak ulaşımı karşılama ve ulaşıma erişimde zorluklar yaşayabilirler.
Mit: Sakat kişiler sadece sakatlığı olan diğer kişilerle ilişki kurmak isterler.
Gerçek: Sakat kişiler sakatlığı olan ve olmayan arkadaşlar isterler.
Mit: Sakat kişilerin yaşamları diğer pek çok insanın yaşamından tamamen farklıdır.
Gerçek: Sakat kişiler okula gider, çalışır, kişisel ilişkiler kurarlar, aileleri vardır, alışveriş yaparlar, oy verirler ve herkes gibi hayal kurarlar.
Mit: Sakatlığı olmak, zayıflığın, karakter kusurunun ya da tanrının cezalandırması/ödüllendirmesinin bir işaretidir.
Gerçek: Sakatlık insan deneyiminin doğal bir parçasıdır. Sakatlanma sıklığı yaşla birlikte artar.
Mit: Bir alanda sakatlığı olmak, başka alanda da sakatlığı olmak anlamına gelir.
Gerçek: Bir alanda sakatlığı olmak, örneğin fiziksel olarak sakatlığı olmak, diğer bir alanda, örneğin zihinsel alanda da sakatlığı olmak anlamına gelmez.
Mit: Sakat kişiler, toplumu tüketirler.
Gerçek: Herkesin, kişi olmaya ilişkin bir değeri vardır. Sakat kişiler, toplumun, topluma katkı yapan üyeleridir.

E şıkkındaki yanıt, sakatlık konusunda ortaya atılan bir mit değil, gerçek bir durumdur. 

Doğru cevap E'dir.

1997 yılında Amerika’nın 48 farklı bölgesinde yaşamakta olan toplam 1309 yetişkinle telefon görüşmeleri yoluyla yapılan araştırmada Herek (2000) heteroseksüellerin lezbiyen ve geylere ilişkin tutumlarını sınıflandırmıştır.

Suç tipi ve mağdurun cinsiyetinden bağımsız olarak, faillerin cinsiyetine bakıldığında büyük çoğunluğunun erkek olduğu görülmüştür.

Heteroseksizm:
Heteroseksüelliği yüceltirken heteroseksüel olmayan davranış biçimlerini inkâr eden, karalayan ve damgalayan değerler ve inançlar sistemidir (Akt. Şah, 2012: 24-25).

Weinberg (1972) homofobiyi, “heteroseksüeller açısından eşcinsellerle yakınlaşmaktan ya da yakın çevresinde bulunmaktan korkma ve eşcinseller açısından da kendilerinden nefret etme” şeklinde tanımlamıştır.

İçleyici ayrımcılıkta, dışlayıcı ayrımcılıktan farklı olarak, ayrımcılığın hedefindeki grup açıkça değil, örtük olarak olumsuz anlamdaki nitelendirmelerle (aciz, hasta vb.) değerlendirilmektedir.

Bir insanın yaşamını minimum düzeyde sürdürebilmesini sağlayacak imkânlardan yoksun olması, yani biyolojik olarak kendisini yeniden üretebilmesi için gerekli kalori ve diğer besin bileşenlerine ulaşamaması mutlak yoksulluk olarak tanımlanır. 

Göreli Yoksulluk: Toplumun ortalama refah düzeyinin belli bir oranın altında kalması durumudur.

Öznel yoksulluk yaklaşımında, yoksulları dikkate almadan belirlenen nesnel ölçütlerden ziyade kişilerin kendilerini yoksul olarak görüp görmedikleri göz önünde bulundurulmaktadır. Öznel yoksulluk, anket gibi yöntemlerle belirlenir (Topgül, 2013). Burada özneler daha fazla dikkate alındığı için kesin iktisadi sınırlar çizilmemektedir. 

Yoksulluğun kadınlaşması kavramı ilk kez 1978 yılında Diane Pearce tarafından kullanılmıştır. İfade daha sonra 1995’te 4. Dünya Kadın Konferansı Eylem Planında da yer almıştır. Topgül’ün (2013:289) belirttiği gibi yoksulluğun kadınlaşması kavramı “kadınların daha sıklıkla yoksul oldukları anlatılmak istenirken bazen de yoksulluğun kadınlar arasında erkeklere oranla daha fazla olduğu ve bazen de kadın yoksulluğunun erkek yoksulluğundan daha keskin ve çok boyutlu olduğunu anlatmak için” kullanılmaktadır. 

Heteroseksüel, duygusal veya cinsel yönden karşı cinsiyete ilgi duyan kadın veya erkeği tanımlamaktadır.

Heteroseksüellik, farklı tarihsel dönemlerde ve farklı toplumlarda egemen olan ve dolayısıyla halkın çoğunluğu tarafından “onaylanan” yönelimdir.

Böylece 1973 yılında Amerikan Psikiyatri Birliği Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabı-IV (DSM-IV) ile ve daha sonra 1992 yılında Dünya Sağlık Örgütü de Uluslararası Hastalık Sınıflandırması (ICD) ile eşcinselliğin ruhsal bir bozukluk olmadığı kararını almış­tır.

Eşcinselliğin bir “rahat­sızlık” ya da “bozukluk” olarak düşünülmesinden, eşcinsellere yönelik düşmanlığın top­lumsal bir sorun ve bir ayrımcılık ideolojisi olarak anlaşılmasına doğru yaşanan toplumsal değişim süreci, George Weinberg’in 1972’de “homofobi” kavramını geliştirmesi ile daha somut ve anlaşılır hale gelmiştir (Herek, 2000).(

1997 yılında Amerika’nın 48 farklı bölgesinde yaşamakta olan toplam 1309 yetişkinle telefon görüşmeleri yoluyla yapılan araştırmada Herek (2000) heteroseksüellerin lezbiyen ve geylere ilişkin tutumları­na ilişkin şu sonuçları elde etmiştir.

Her iki cinse dönük olan yönelim biseksüellik olarak tanımlanmaktadır

Heteroseksüellik dışındaki cinsel yönelimler, tarihsel süreçte sürekli “norm” dışında kalacak şekilde “sapkınlık, hastalık, anormallik veya uçuk tercihler” şeklinde yeniden ve yeniden tanımlanmıştır.