İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II - Deneme Sınavı - 7

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Büyük toplumsal grupların temel kaynakları kontrol etmesine dayanan hiyerarşik düzenlemelere toplumsal tabakalaşma denir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Bireysel kimlik, kişinin “ben kimim” sorusu üzerine temellenir ve kendisini nasıl tanımladığıyla ilgilidir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Charles Horton Cooley (1992) benliği açıklarken “ayna benlik” (looking glass self) kavramını ortaya atmıştır.

Sembolik etkileşimcilerden George Herbert Mead, benlik kavramını tanımlarken benliğin gelişim gösterdiğinden, hali hazırda doğumda orada bulunmadığından, toplumsal deneyimlerle, bireyin diğerleriyle olan etkileşimleriyle ortaya çıktığından bahseder.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Kimberlé Crenshaw tarafından ortaya atılan kesişimsellik (intersectionality) kavramı, ötekileştirilen kimlikler ve bu kimliklerin yaşadıkları ayrımcılıklara dairdir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.

Millet kavramının ortaya çıkışı 17. ve 18. yüzyıllardaki İngiliz ve Fransız devrimleriyle olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Milleti oluşturan unsurlar genellikle ortak dil, gelenek, görenek, ortak geçmiş, belirli bir toprak parçasını paylaşma vb.dir. Genel olarak millet, ortak dili, ortak geçmişi, ortak gelenek ve görenekleri, ortak toprak parçasını, ortak inanışları, ortak ekonomik ve siyasi yapıyı paylaşan bireylerden oluşan sosyal bir örgütlenme biçimi olarak tanımlanabilir. Doğru cevap C'dir.

Sosyal psikolojide, Sosyal Kimlik Kuramının ortaya çıkışıyla beraber, millet dâhil bütün grup kimlikleri ve gruplar arasındaki ilişkiler, sosyal psikolojik mekanizma ve süreçlerinin anlaşılması bakımından üzerinde çalışılması gereken önemli konular haline gelmiştir. Sosyal kimlik yaklaşımı, millet olgusunun ve bu olguyla ilişkili önyargılar, ayrımcılık, milletler arası çatışmalı ilişkiler, savaşlar, milletler arası işbirliği gibi konuların sosyal psikoloji disiplini içinde çalışılması için kuramsal bir temel
sağlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Sosyal Kimlik: Benliğin, bilişsel olarak bir grubun üyesi olarak, o gruba yüklenilen duygular ve değerlerle birlikte yeniden tanımlanmasıdır.
İç-Grup: “Biz”, ortak bir kimliği paylaşan bir grup insanı ifade etmektedir.
Dış Grup: “Onlar”, içgrupla karşılaştırılan ve ortak bir kimliğe sahip olduğu düşünülen diğer bir grup insanı ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal psikolojide millet kavramına bir diğer kuramsal yaklaşım sosyal inşa yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre milletler günlük konuşma ve pratiklerle, anlamı, normları, değerleri ve diğer milletlere ilişkin tutumların her gün yeniden inşa edildiği sosyal yapılardır. Doğru cevap A'dır.

Sosyal psikolojide millet kavramına bir diğer kuramsal yaklaşım sosyal inşa yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre milletler günlük konuşma ve pratiklerle, anlamı, normları, değerleri ve diğer milletlere ilişkin tutumların her gün yeniden inşa edildiği sosyal yapılardır. Günlük hayatta biz ve onlar söylemini sürdükdükçe milli veya dini temelli gruplaşmaları da üretmiş olmaktayız. Grupların içerikleri de (kalıpyargılar, normlar ve değerler) aynı şekilde söylemler aracılığıyla üretilmektedir. Örneğin hergün farkına varmaksızın maruz kaldığımız milli semboller ve millet olmaya ilişkin konuşmalar aracılığıyla milliyetçiliği yeniden yeniden üretmekteyiz. Bu durum banal milliyetçilik olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Benlik kavramımızın oluşması bakımından, dâhil olduğumuz sosyal gruplar kritik bir öneme sahiptir. Benliğin, bilişsel olarak bir grubun üyesi olarak tanımlanması, -o gruba yüklenilen duygular ve değerlerle birlikte- sosyal kimlik olarak adlandırılmaktadır. Örneğin, kendini Türk olarak gören birisi, kendisini Türk adı verilen topluluğun parçası olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Millet tanımı yapılırken genellikle, etnisite, dil, din, kültür, tarih birliği gibi objektif kriterlere vurgu yapılırken, sosyal psikolojik yaklaşım milleti oluşturan en önemli öğenin, belli bir grup insanın kendilerini millet olarak hissetmesi ve tanımlaması olduğunu ileri sürmektedir. Doğru cevap A'dır.

Toplumsallaşma sürecinin bazı temel özellikleri vardır (Demir, 2010: 60):
a. Toplumsallaşma süreci birikimli bir süreçtir.
b. Toplumsallaşma karşılıklı bir etkileşim sürecidir ve bu süreçte bireyin kişiliği oluşur.
c. Toplumsallaşma sürecinde hem formel değerler ve normlar hem de informel değerler ve normlar bireylere aktarılır.
d. Biyolojik temeller, öğrenme kapasitesi ve kullanılan dil sayesinde algı, bilgi olarak kodlanır, paylaşılır ve aktarılır.
e. Toplumsallaşma, formel ve informel gruplar aracılığıyla süreklilik kazanır.
f. Toplumsallaşma, tüm topluma aktarılır ve yapısı nedeniyle geneldir.

Karşıdan karşıya geçmek için trafik ışığının yeşile dönmesini bekleyen birkaç insan“yığın” oluşturur; bu insanlar aynı zamanda aynı yerde bulunmaktadır ancak ortak çok az şey paylaşırlar. Yığındaki insanların ortak bir amacı vardır fakat genel olarak birbirleriyle etkileşime geçmezler. Karnı aç insanlar lokantaya gidip sipariş vererek yemek yer, hepsinin amacı karınlarını doyurmaktır, aynı amaç için oradadırlar ancak etkileşimleri yoktur ya da çok kısacık bir zaman diliminde birbirleriyle etkileşim kurarlar.

Sosyal yığınların bazı temel özellikleri bulunmaktadır (Fichter, 2006: 54):
a. Yığını oluşturan kişiler oldukça anonimdir, birbirlerine yabancıdır.
b. Yığın, pozisyon ve işlevlerin oluşturduğu hiyerarşik bir yapıya sahip değildir.
c. Fiziki mekân ne derece geniş olursa olsun, sosyal temas son derece sınırlıdır.
d. Yığın içerisinde buluna kişilerin davranışlarında kısıtlamalar, düzenlemeler yapmalarını
gerektiren davranış kurallarının sayısı çok azdır.
e. Sosyal yığınların çoğu bölgeseldir. Sadece belirli bir fizik çevre için önemlidir.
f. Yığınların çoğu geçicidir. Yığınların içerisindeki kişiler sürekli değişim halindedir,
sayıları değişir.