İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II - Deneme Sınavı - 6

İç-Grup: “Biz”, ortak bir kimliği paylaşan bir grup insanı ifade etmektedir.
Dış Grup: “Onlar”, içgrupla karşılaştırılan ve ortak bir kimliğe sahip olduğu düşünülen diğer bir grup insanı ifade etmektedir.

Sosyal kimlik ise, benliğin bilişsel olarak bir grubun üyesi olarak, o gruba yüklenilen duygular ve değerlerle birlikte yeniden tanımlanmasıdır.

Doğru cevap B'dir.

İç grup yanlılığı, kişinin kendi grubunun üyelerini kayırma ve kendi grubunu daha olumlu değerlendirme eğilimidir. Doğru cevap A'dır.

Kimliğin Türleri
Kimliğin beş türü bulunmaktadır (Browne, 2015: 194-195):
a. Bireysel ya da kişisel kimlik
b. Toplumsal kimlik
c. Kolektif kimlik
d. Çoklu kimlikler
e. Damgalanmış ya da “kusurlu” kimlik

Toplumsal kimlikler kişinin kendisini ait hissettiği grupları ve bu grupları diğer gruplardan ayıran tanımlamalara sahip kimliklerdir. Toplumsal kimlikler genellikle cinsel kimlik, milli kimlik, etnik kimlik, dini kimlik, sınıfsal kimlik gibi kimlik türlerinden oluşur. Kişi kendini Müslüman, Hıristiyan, eşcinsel, kadın, Süryani gibi kimliklerle tanımlayabilir

Kimberlé Crenshaw (1991) tarafından ortaya atılan kesişimsellik (intersectionality) kavramı, ötekileştirilen kimlikler ve bu kimliklerin yaşadıkları ayrımcılıklara dairdir. Kişi, sahip olduğu kimlikler nedeniyle birden fazla alanda dışlanmaya maruz kalıyor olabilir. Irk, cinsiyet, sınıf ya da diğer kimlik kategorilerinde çoğunlukla toplumsal gücü elinde bulunduranlar diğerlerini dışlamaya ve marjinalleştirme çalışır. Ve bazı toplumsal kimlik kategorileri diğerlerinden daha çok marjinalleştirilmeye maruz kalırlar

Toplumsal Hareketlilik: Kişinintabakalaşma sistemi içerisinde bir seviyeden diğer bir seviyeye geçebilmesidir.

Kast sistemi de kölelik gibi toplumsal hareketlilik ihtimalinin olmadığı bir tabakalaşmadır. Kast sistemi, insanların konumunun doğumda, ebeveynlerine atfedilen özelliklere dayanarak kalıcı olarak belirlendiği bir toplumsal eşitsizlik sistemidir. Kast sistemlerinin izleri Hindistan’da ve Güney Afrika’da bulunmaktadır. Hindistan’da kast sistemi işe dayalıdır, o yüzden aileler nesiller boyu aynı işi devam ettirirler. Bazı işler kirlidir ve sadece bazı tabakalara ait insanların yapması gereklidir. Bunun tersine örneğin, Güney Afrika’da kast sistemi ırk sınıflandırmasına ve Beyaz Güney Afrikalıların siyah “azınlık”tan ahlâki olarak daha üstün olduğuna dair inanca dayanır. 1990’lara kadar beyaz Güney Afrikalılar iktidarı, güvenlik aygıtlarını ve askeri mekanizmayı ırk ayrımını uygulayarak kontrol etmişlerdir. Siyahların tam bir yurttaş olmaları reddedilmiş ve ayrı hastanelere, okullara, banliyölere sıkıştırılmıştır. Hindistan’da ise bu sistemin dini bir temeli bulunmaktadır. Hindistan’ın birincil dini Hinduizm, insanlara yaşamdaki kaderlerine boyun eğmeyi ve ahlâki bir görev olarak çok çalışmayı öğreterek kast sistemine uymaya zorlar (Kendall, 2015: 213-214). Örneğin, Hindu inancına göre kişiler görevlerini yerlerine getirmezlerse bir sonraki doğumlarında daha düşük konumda olacaklardır. Hindistan’da bu sistem kişileri tabakalar içi evlilik yapmaya zorlar, tabakalar arası evlilik yasaktır. Bu yüzden evlilikle de tabakalar arası hareketlilik ihtimali bulunmamaktadır. Sistemin en yukarısında Brahmanlar bulunmaktadır. Daha sonra Kshatriya’lar, Vaişya’lar, Şudra’lar ve en altta da Dokunulmazlar bulunur

Marx ve çalışma arkadaşı Friedrich Engels’e göre, modern toplumda iki büyük düşman sınıf vardır: Burjuvazi ve proleterya. Burjuvazi toplumsal üretim araçlarına sahip sınıfken proleterya kendi üretim aracı olmadığı için emeğini satmaya mecbur olan ücretli işçi sınıfıdır.

Hindistan’da ise bu sistemin dini bir temeli bulunmaktadır. Hindistan’ın birincil dini
Hinduizm, insanlara yaşamdaki kaderlerine boyun eğmeyi ve ahlâki bir görev olarak çok
çalışmayı öğreterek kast sistemine uymaya zorlar (Kendall, 2015: 213-214). Örneğin,
Hindu inancına göre kişiler görevlerini yerlerine getirmezlerse bir sonraki doğumlarında
daha düşük konumda olacaklardır. Hindistan’da bu sistem kişileri tabakalar içi evlilik
yapmaya zorlar, tabakalar arası evlilik yasaktır. Bu yüzden evlilikle de tabakalar arası hareketlilik
ihtimali bulunmamaktadır. Sistemin en yukarısında Brahmanlar bulunmaktadır.
Daha sonra Kshatriya’lar, Vaişya’lar, Şudra’lar ve en altta da Dokunulmazlar bulunur.

Cinsiyet, biyolojik; toplumsal cinsiyet ise sosyo-kültüreldir.

Ataerki; erkeğin kadın bedeni, cinselliği, doğurganlığı, emeği vb. alanlardaki her türlü denetimidir.

Cinsiyetçilik: Toplumdaki erkek egemenliğini ve kadının ikincil konumunu meşrulaştırmaya hizmet eden her türlü ayrımcı davranış ve pratiktir.

Sosyal psikolojide genel olarak ayrımcı davranış ve pratiklere önyargıların yol açtığı kabul edilmektedir.

Fiziksel şiddet; başkasının vücut bütünlüğüne zarar veren, ona acı çektiren her türlü saldırı olarak tanımlanmaktadır.

Cinsiyetçi Söylem: Kadına yönelik ayrımcılık barındıran her türlü sözlü ifadedir.

Toplumsal cinsiyet ve medya ile ilişkili çalışmalar, 1960’larda başlamıştır.

Korumacı cinsiyetçilik: Toplumdaki erkek egemenliğini ve kadının ikincil konumunu meşrulaştırmaya örtük bir biçimde hizmet eden her türlü korumacı davranış ve pratiktir.

Düşmanca cinsiyetçilik:
Toplumdaki erkek egemenliğini
ve kadının ikincil konumunu
meşrulaştırmaya açık bir biçimde
hizmet eden her türlü düşmanlık
ve nefret içeren davranış ve
pratiktir.

Özellikle Fransız devrimiyle birlikte etkin bir şekilde ortaya çıkan milliyetçilik (ulusçuluk) kavramı kısa bir sürede imparatorlukların yıkılmasına, milli (ulus) devletlerin kurulmasına yol açmıştır. Doğru cevap A'dir. 

Sosyal kimlik, benliğin, bilişsel olarak bir grubun üyesi olarak, o gruba yüklenilen duygular ve değerlerle birlikte yeniden tanımlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.