İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE II - Deneme Sınavı - 3

Grupların sosyal yapıları vardır. Statüler ve tabakalaşmalar mevcuttur.  Grupta her üye kendi sosyal rolünü oynar. Böylece grup katılımı gerçekleşir. Grup sürekliliği için karşılıklı iletişim gerekir.  Her grup içinde rollerin oynandığı yolları etkileyen davranış normlarına sahiptir. Grup üyeleri belirli ortak ilgi ve değerlere sahiptir.Grubun yöneldiği hedefler ve amaçlar vardır. Grubun sürekliliği vardır. Diğer seçenekler toplum sal yığın ve toplumsal kitlelerle ilgili özelliklerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bütün insanların birey olarak biricik oldukları ve öteki insanlardan farklı oldukları açıktır ancak haklar düzleminde de farklılıklar mevcuttur. Bazı kişiler ve gruplar ayrıcalıklıyken bazı kişiler ve gruplar bu ayrıcalıklardan yoksun bırakılmışlardır. Toplumdaki bu tür eşitsizlik durumları toplumsal tabakalaşma ile açıklanmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Sistemin en yukarısında Brahmanlar bulunmaktadır. Daha sonra Kshatriya’lar, Vaişya’lar, Şudra’lar ve en altta da Dokunulmazlar bulunur. Doğru sıralama C şıkkında verilmiştir.

Sınıf sistemi sahipliğe, üretim araçları mülkiyetine, kişilerin yaptığı işlere ve kaynakları kontrol hakkına dayanan tabakalaşma türüdür. Hangisi olursa olsun her üretim sisteminde üç ana değişken vardır. Bunlar; a. Su, toprak, tohum ve hayvan gibi doğal kaynaklar b. Üretim araçları ve bilgisi, eşdeyişle teknoloji ve c. İnsan emeğidir (Güvenç, 1996: 212). Fakat sınıf çalışmalarında mutlaka atıfta bulunulan Karl Marx sınıfları mülkiyet temelinde değerlendirir. İnsanın doğal kaynaklar ve üretim araçlarıyla olan ilişkisini mülkiyet kavramı belirler. Doğru cevap B şıkkıdır.

Standing (2014) 'e göre Prekarya, esnek bir emek piyasasının ürünüdür. Sınıfın devlet ve sermaye ile güven ilişkisi asgari düzeydedir. Güvencesizlik, geleceksizlik, olumsuz duygular bu sınıfa ait özelliklerdendir. Bu sınıfın homojen bir yapısı yoktur. Mevsimlik tarım işçilerinden taşeron işçilere, parça başı iş üretenlerden bilişim teknolojilerindeki değişmeyle birlikte evden çalışan ve süreli işlerden, örneğin projelerden para kazanan çalışanlara kadar geniş bir kesimi kapsar. Bu sınıfa mensup kişiler çalışıyor olsa da iş temelli kimlik sahibi değillerdir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Bir diğer sembolik etkileşimci olan Erving Goffman (2012, 2017) ise benliği ve bu benliğin sunumunu tiyatro alegorisiyle açıklamaya çalışır. Bireylerin yaşamlarını belirli maskeler aracılığıyla sürdürdüğünü belirtir. Zaten kişi (person) sözcüğünün ilk anlamı “maske”dir (persona).Performans, bir kişinin gözlemciler önünde bulunduğu süre boyunca gerçekleştirdiği ve gözlemciler üzerinde etkisi olan faaliyetlerdir.Bu performans sırasında önceden belirlenmiş eylem kalıpları rutin olarak adlandırılır. Bu rutinler ötekiler ile ilişki kurmamıza olanak tanır. Bu faaliyetlerin sergilenmesi için ortam sunan ve donanım sağlayan ise vitrindir. Kişisel vitrin, cinsiyet, yaş, ırksal özellikler, boy, görünüş, duruş şekli, jest ve mimikler, konuşma kalıpları gibi öğeleri içerir. Goffman (2017) ayrıca benliğin kişisel mekân, kullanım mekânı, bilgi özel alanı gibi çeşitli bölgelerinin olduğunu belirtir. Örneğin “kılıf” olarak adlandırdığı benlik bölgesi, bedeni kaplayan, deriyi örten elbiselerdir. Buna göre, farklı kültürlerde bedenin farklı bölgesi sakınılır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Damgalanmış kimlikler çeşitlidir. Öncelikle bazı bedenler damgalanmış kimliklerdendir, çeşitli fiziksel deformasyonları mevcuttur. Bununla birlikte zihinsel bozukluklar, hapse girmiş sabıkalı kişiler, bağımlılık, alkolizm, eşcinsellik, işsizlik, intihar eğilimi ve radikal politik eğilim sahipleri damgalanmış kimliklerdendir (Goffman, 1963). Bunun karşısında konumlananlar “normal” olarak ele alınır. Bu kişiler toplum normlarına uyum sağlayan kişilerdir. Toplumsal yapının öğrettiği normlara uyum sağlayarak hayatlarını idame ettirirler ve normlardan sapanları damgalarlar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Toplumsal cinsiyet, cinsiyetler arasındaki hiyerarşik, eşitsizliğe dayalı toplumsal bir ilişki sisteminde, erkek egemen bir toplumda oluşmaktadır. Bu toplum, ataerkil (patriyarkal) toplum olarak adlandırılmaktadır.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. E şıkkı ekonomik şiddete örnektir.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Şıklardan sadece B şıkkı, ekonomik şiddete örnektir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Doğrudan cinsiyet ayrımcılığı, açık bir biçimde kadınların aleyhine ve/veya erkeklerin lehine sonuçlar yaratan uygulamaları kapsar.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Toplumdaki erkek egemenliğini ve kadının ikincil konumunu meşrulaştırmaya açık bir biçimde hizmet eden her türlü düşmanlık ve nefret içeren davranış ve pratiktir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Soruda sadece C şıkkı soruyla ilgili bir alan değildir.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. İkili sistem kuramı, Marksist feministlerin sınıf analizi ile radikal feministlerin ataerkillik analizini anlamlı bir biçimde bir araya getirerek toplumsal cinsiyet ilişkilerini açıklamayı amaçlayan sosyalist feministler tarafından geliştirilmiştir.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Simone de Beauvoir (2010), ilk kez 1949 yılında yayınlanan “İkinci Cins” (Second Sex) isimli yapıtında geçen “kadın doğulmaz, kadın olunur” sözleriyle, cinsiyetin kuruluşunda sosyo-kültürel olanın etkisine vurgu yapmıştır.

Sorunun doğru yanıtı B şıkkıdır. Gayle Rubin, toplumsal cinsiyeti “toplumsal olarak dayatılmış bir cinsiyetler-arası bölünme” ve “toplumsal cinsellik ilişkilerinin bir ürünü” olarak tanımlamıştır

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Ataerkinin kelime anlamı “baba otoritesi”, “babanın egemenliğine dayalı olan”dır. Oldukça eski bir kökene sahip olan kelime, erkeklerin kadınlar karşısındaki iktidarı ya da egemenliği anlamıyla 1970’li yıllarda, özellikle radikal feminizm tarafından kullanılmıştır. Kavramın bu biçimiyle ilk kez sistematize edilerek kullanımı açısından Kate Millet’ın “Cinsel Politika” (1971) isimli eseri öncü niteliğe sahiptir.

Her üç seçenekte biyolojik (doğalcı) görüşlerin cinsiyeti tanımlamak için ortaya attıkları açıklamalar arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Örneğin; “Göçmenlerin, göç ettikleri yerdeki iş olanaklarını yerlilerin elinden aldıkları” veya “Göçmenlerin toplumsal huzuru bozdukları ve göç ettikleri yerdeki suç oranını arttırdıkları” yönündeki ayrımcı ifadeler önyargılı bir kavrayışa sahiptirler.

Dezavantajlı Grup: Toplum içerisinde bireylerin kendi kendilerine yetebilmelerini sağlayan ve toplumun çoğunluğunun ulaşabildiği eğitim, sağlık, istihdam, sermaye veya sosyal destek gibi kaynaklara ulaşamayan gruplar dezavantajlı olarak nitelendirilir.