İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE I

Gelişim; organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, bilişsel, sosyo-duygusal yönden belli koşulları olan en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden deği- şimdir.

Öğrenme: Bireyin çevresiyle etkileşimleri sonucunda meydana gelen, büyük oranda kalıcı davranış değişiklikleridir.

Hazırbulunuşluk: Bireyin söz konusu davranışın gerektirdiği ön bilgiye, beceriye, ilgiye, tutuma ve sağlığa sahip olmasıdır.

İlk çocukluk ya da okul öncesi dönem olarak adlandırılan 2–6 yaş, bebeklikten çocukluğa geçilen bir dönemdir.

6-11yaş grubu çocukların büyük kas gelişimleri özetlendiğinde, dört temel motor kapasitede çesitli beceriler kazanılır:

Esneklik: Okul öncesi dönemle karşılaştırıldığında okul çağı çocuğu daha fazla esnek ve elastiktir. Salıncakta sallanmalarına, topa vuruşlarına, engelleri atlamalarına, düşmele- rine bakıldığında farklılıklar anlaşılmaktadır.

Denge: Denge becerilerinde gelişmeler koşma, atlama, zıplama, atma, ayakla vurma gibi birçok atletik beceriyi desteklemekte ve yön değiştirmeleri gerektiren birçok grup oyununda daha başarılı olmalarını sağlamaktadır.

Çeviklik/Atiklik: Dans ederken ve ekiplerini destekleme esnasında daha hızlı ve doğru hareketler sergilemekte; ebeleme ve top oyunlarında rakip takımın oyuncularını oyala- mak için ileri, geri ve yana doğru başarılı hareketler sergilemektedirler.

Güç: Yaşca büyük çocuklar, küçük çocuklara göre topu eli ya da ayağı ile daha uzağa atabilir ve koşup atlarken vücutlarını daha yükseğe çıkarabilirler (Berk, 2012).

Biliş; insanların dünyayı öğrenmelerini ve anlamalarını içeren dikkat, algı, bellek, okuma ve yazma, problem çözme, anımsama, düşünme, akıl yürütme, yaratıcılık gibi birçok özelliği içeren zihinsel süreçlerdir

2 yaşına kadar çocuğun bilişsel gelişiminde “doğal çizgi” hakimdir ama daha sonra doğal çizgi yerini “kültürel çizgi”ye bırakır.

Piaget bilişsel gelişimi dört dönemde incelemektedir: Duyusal-motor (0-2 yaş), İşlem öncesi dönem (2-6 yaş), Somut işlemler dönem (7-11 yaş) ve Soyut işlemler dönem (12 yaş ve üstü).

Piaget işlem öncesi dönemi ikiye ayırır bunlar; sembolik ya da kavramsal öncesi dönem ve sezgisel dönemdir. Sezgisel dönem (4-6 yaş): Bu dönemde, çocuk olayları yalnızca geçirdiği yaşantılara bağlı olarak tek yönlü düşünebilmeye başlamıştır. Çocuk, bu dönemde hızla eksik gruplama yapma durumundan yeterli bir sınıflama yeteneğine doğru ilerler.

Gizil dönem, çocuğun bedensel ve zihinsel gelişiminde önemli bilişsel
ve duygusal ilerlemelerin olduğu evredir. Neden-sonuç bağlantılarını gerçeğe uygun kurabilirler. Ego, bu dönemde hızla gelişmektedir.

Carol Gilligan, Kohlberg’in ahlak gelişimini, şefkat ve sevgi gibi kavramlar boyutunda ele alan ve ahlak gelişimi konusunda çalışan bir psikologdur.

İlk çocukluk 3-5 yaş aralığını kapsar.

Olgunlaşma; bir organın görevini yapabilecek seviyeye ulaşması için geçirdiği biyolojik değişmelerdir. Bu tür değişmelerde öğrenmenin etkisi yoktur. Örneğin, çocuk yürüyebilmek için, yürümenin gerektirdiği biyolojik olgunluğa erişememişse, zorlansa da yürüyemez.

Orta çocukluk yavaş, süreğen bir büyüme dönemidir. Bu dönem hızlı bir büyüme atağının
olduğu ergenlik öncesi sakin bir dönemdir.

5-6 yaş aralığında çocuklar kaba motor gelişimde;

Piaget’nin İşlem Öncesi Dönemi 2-6 Yaş aralığını kapsar.

Somut işlemler dönemindeki çocuklar, zihinsel olarak sıralama işlemini yaparlar ve bu
beceri çıkarım olarak adlandırılır.

Yakınsak gelişim alanı; çocukların tek başlarına yapabilmeleri için zor olan ancak bir yetişkin ya
da daha yetenekli çocukların rehberliğinde yapabilecekleri görevler için Vygotsky’ın kullandığı terimdir.

İmgesel Dönem: Bu dönemde bilgi, imgelerle taşınmaktadır. Görsel bellek gelişmiştir. Çocuğun kararları dile değil, duyu organları yoluyla edindiği duygusal etkilere dayalıdır. Herhangi nesneyi, olayı, durumu nasıl algılarlarsa zihinlerinde o şekilde canlandırırlar. Bu dönem Piaget’nin İşlem Öncesi Dönemine denk gelmektedir

Kişilik yapılarının gelişimi sırasında çocuk, oral (0-1 yaş), anal (1-3 yaş), fallik (3-5yaş), gizil (5-11 yaş) ve genital (büluğ ve ötesi) olmak üzere 5 dönemden geçmektedir.