İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE I

Düşünme, öğrenme, hatırlama, yargıda bulunma, problem çözme ve iletişim ile ilgili bütün bilişsel süreçlerdeki değişimleri içeren gelişim dönemine Bilişsel Gelişim adı verilir.

Çocuğun eğitimi açısından 0–2 yaş döneminin önemi büyüktür.

Döllenmeden doğuma kadar olan süre (0-38 hafta) dır.

Görme duyumu oldukça gelişmiştir. Bebekler, koklama ve tat alma duyu organları da oldukça gelişmiştir. Besleme konusunda son derece yararlı bazı reflekslerini de beraberinde getirir. Yenidoğan bebeklerin kulağı çok geniş bir ses bandına tepkide (spektrum) bulunabilir.

Yeni doğmuş bebeklerin başları, bedenlerinin diğer kısımlarına kıyasla oldukça geniştir.

Diş tabakalarının gelişimi doğum öncesi dönemde başlar. Olgunlaşmasını tamamlayan dişler, doğumdan sonra belli bir sırayla diş etlerini delerek çıkar. İlk dişler yaklaşık olarak 6-10. ayda çıkmaktadır

Hayatın ilk birkaç gününde, bebeklerin çoğu vücut ağırlığının %5 (yüzde beş)-%7 (yüzde yedi)oranını emerek, yutarak ve sindirerek kaybeder.

Kadın ve erkekten alınan sperm ve yumurta döllenerek sağlıklı bir başka kadının rahmine yerleştirilmesine taşıyıcı annelik denir.

Yeni doğanın bas çevresi ise yaklaşık olarak 35 cm’dir.

Motor gelişim hem genellikle kaba motor beceriler olarak anılan emekleme, yürüme, koşma ve bisiklet sürme gibi hareket becerileridir.

İnsanın gelişimi bedensel gelişim, bilişsel/zihinsel gelişim, sosyo-duygusal gelişim olmak üzere temel üç boyuttan oluşan karmaşık bir süreçtir Literatürde kimi kaynaklar, algısal gelişim ile ahlak gelişimini de bu süreçlere dahil etmektedir. Her bir boyut gelişimin belirli bir yönünü vurgulasa da söz konusu boyutlar arasında karşılıklı bir ilişki söz konusudur.

Gelişimin kalıtsal temellerini içerir. Bir bütün olarak insan vücudunun büyümesi, motor gelişim ve vücut duyu sistemlerindeki değişiklikler, cinsel gelişim, sağlık, beslenme, uyku gibi bedensel gelişim süreçlerini kapsar.

Bebek aşağıda kısaca verilen beceriler ile birlikte doğar:
- Görme duyumu oldukça gelişmiştir. Her iki gözünü bir tek nesne üzerine odaklayabilir, hareket eden bir objeyi izleyebilir ve bazı renkleri ayırt edebilir.
- Yeni doğan bebeklerin kulağı çok geniş bir ses bandına tepkide (spektrum) bulunabilir.
- Birbirinden farklı kokuları ve temel tatları kolaylıkla ayırt edebilirler.
- Yapılan araştırmalar yeni doğan bebeğin hem operant (sebep-sonuç ilişkisine dayanan) koşullanma hem de klasik koşullanma yoluyla öğrenebildiğini göstermiştir.

Bir bebeğin yaşamının ilk iki yılındaki fiziki gelişimi kapsamlıdır. Yeni doğmuş bebeklerin basları, bedenlerinin diğer kısımlarına kıyasla oldukça geniştir. Boyunlarında çok az güç vardır ve baslarını tutamazlar, ama bazı temel reflekslere sahiptirler. 12 ay içerisinde, bebekler herhangi bir yere oturabilir, ayakta durabilir, eğilebilir, tırmanabilir ve genellikle yürüyebilir hâle gelirler.

Bedensel büyüme, süregelen ve karmaşık olan genetik ve çevresel faktörlerin etkileşiminin sonucunda oluşur. Kalıtım, beslenme, hastalıklardan uzak olma ve duygusal mutluluk erken yaşta bedensel gelişimi etkileyen faktörlerdir.

5-10 ay: Özel bağlılık devresi. Çocuk kendisine bakan kimseye, çoğunlukla anneye özel bir bağlılık geliştirir, ona daha çok gülümser, o yanından ayrıldığı zaman huzursuz olur, aşina olmayan sosyal durumlarda sığınılacak bir kucak olarak onu görür.

6-12 yaş Somut işlemler dönemi,bu dönemde çocuklarda;
Somut nesneler üzerine mantıklı düşünme
Korunum kazanma,
Üst düzeyde sınıflama yapma,
Ben merkezlikten uzaklaşma,
Somut yollarla problem çözme özellikleri öne çıkar.

Vygotsky’e göre ise çocuklar gelişimsel yolda nadiren yalnız baslarına ilerler, daha çok uzman bir ebeveyn eşliğinde yürürler. Vygotsky’nin kuramında birçok ilke vardır:
- Çocuğun gelişimi etrafında neler olup bittiğine göre farklılaşacaktır.
- Çocuklar çeşitli toplumsal durumlara ve değişimlere maruz kaldıklarında gelişirler.
- Gelişim çocukların grup aktivitelerindeki etkileşimlerinin bir parçası olarak gelişir.
- Çocuklar diğerlerini gözlemleyerek, onlardan etkinlikleri öğrenerek ve etrafındakilere göre performans sergileyerek gelişirler.
- Çocukların gördüğü ve öğrendiği becerileri isleyebilmesi için bir semboller seması kullanması gerekir.
- Çocuklar etrafındaki kişilerle etkileşim yoluyla kültürel değerleri öğrenirler (Zastrow, 2014).

Konuşmayı öğrenmek uzun ve karmaşık bir olgudur. 0 ile 12–15 ay arası çocuk, iletişimin mimiklerle ağlama biçimleriyle ve anlamsız mırıldanmalarla dile hazırlık seklinde yapar. İlk sözcükler genellikle birinci yılın sonlarında kullanılmaya baslar. 9–18 aylar arasında iki sözcükle farklı anlamların ifade edildiği cümlelerin kurulduğu dönem baslar.

Bebekler 4 aylık olunca bir nesneyi seçerek onunla ilgilenirler.