İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE I

Yaşam boyu gelişim yaklaşımının bir diğer özelliği gelişimi esnek olarak görmesidir. Bireyin gelişimi belli gelişim dönemlerinde sonlanmaz. Örneğin, yaşlılık döneminde olan bir bireyin aktiviteler ve alıştırmalar yoluyla hafızasının güçlendirilebileceği araştırmalarda kanıtlanmıştır (Shaie ve Willis, 1994). Bir başka deyişle bir birey yaşlandığı zaman gelişimsel açıdan öğrenmesi durmuştur demek mümkün değildir.

İnsanın gelişimini, davranışlarını ve sosyal çevresinin özellikleri ve insana olan etkisini anlayabilmek için kullanılan birçok yaklaşım bulunmaktadır. Bunlardan bazıları sosyal hizmetin de temel olarak kullandığı yaklaşımlardan sistem kuramı ve ekolojik yaklaşımdır. Diğerleri ise sosyal hizmetin de faydalandığı kişilik kuramları, ahlaki, psikoseksüel, psikososyal ve bilişsel gelişim kuramı ve yaklaşımlarıdır.

Alt sistem, daha büyük bir sistemin parçası veya bileşeni olan sistemdir. Diğer seçeneklerde verilen tanımlar ise doğrudur.

Karşılıklı bağımlılık kavramı ile anlatılmak istenen ise kişinin yasamını işlevsel ve etkili devam ettirebilmek için diğer insanlarla kurduğu bağ ve sorumluluklardır.

Fallik dönem: Üç ve altı yaş arası dönemdir. Bu dönemde çocuğun haz bölgesi cinsel organlar ve çevresidir. Çocuk kendi kendisini uyarmayı öğrenir, dener ve bundan zevk alır.

Girişimciliğe karşı suçluluk (3-5 Yas): Bu dönem çocuğun okul öncesi çağına denk gelir. Çocuk artık kendisinden bazı davranışların ve sorumlulukların beklendiğini fark eder (beden temizliği, tuvalet, oyuncaklarını toplaması vb). Cesaretlendirilirse eğer girişimci davranışlar sergilemeye başlar. Eğer çocuk sorumluluk alamıyorsa veya endişe duymasına yol açacak tavırlar hissediyorsa suçluluk duygusu geliştirebilir.

İşlemöncesi dönem: Bu dönemde çocuk artık dünyayı sözcüklerle, resimlerle ve imgelerle algılamaya baslar. Çocuğun dünyası hâlâ oldukça somut ve fiziksel olarak algısal olsa da sorun çözme ve nesneleri hatırlama becerisi gelişmeye başlar. Çocuğun düşünce yapısı sembolik anlatımlarla gelişmeye baslar. Sözcüklerin kullanımı sembolik anlatıma iyi bir örnektir.

Aşama 2. Araçsal İlişkiler: Ceza yerine ödüllendirilme odak noktadır. Çocuk eğer doğru şeyleri yaparsa ödül alacağını bilerek davranış sergiler. Televizyon izleyebileceğini bilen çocuğun, ödevlerini bitirmesi buna örnek verilebilir.

Sosyal hizmet uzmanlarının alanda karşılaştıkları müracaatçıların gelişim dönemlerini saptayabilmesi ve ilgili dönemlerin temel davranışsal özelliklerini bilmesi, karşısındaki insana yardım etmesini kolaylaştıracaktır. Yukarıda verilen durumların hepsi, sosyal hizmet uzmanlarının ilgili gelişim döneminin özelliklerini bilmeyi ve bu bilgi ışığında çalışmalarını gerçekleştirmesi ile ancak bireyin sorunlarını çözmesine yardımcı olabilecektir.

Sorunun  doğru yanıtı A şıkkıdır. Sistem kuramının sosyal hizmet disiplini ve mesleği kapsamında kullanılmasına öncülük eden kişi biyolog Ludwig von Bertalanffy’dir.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. C şıkkında yer alan "süperego" psikanalitik kuramın kullandığı kavramlardandır.

Sınava çalışmadığı için dersinde başarısız olan bir öğrencinin, öğretmeni suçlayarak onun yetersiz bir eğitim verdiğini düşünmesi rasyonalizasyona bir örnektir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Yansıtma davranışında; kişi kendisine ait olan ve kabul edilebilir olamayacak davranışları karşısındaki insana atfeder. Sürekli eşini aldatma isteği duyan bir kişi, eşini kendisini aldatmakla suçlarsa yansıtma yapmış olacaktır.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Oral Dönem, ilk 12-18 aylık süreci kapsar. Bebeğin haz bölgesi ağız ve çevresidir. Bebek emme, çiğneme ve ısırma gibi temel aktiviteler ile haz duyar.

Sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır. Anal dönem, bir buçuk ve üç yaş aralığı bu döneme denk gelir. Bebek bu dönemde anüs ve çevresindeki bölgeden haz duyar. Anüs çevresindeki kasların hareketleri rahatlama
sağlar.

Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Aşama 3. Kişiler Arası Uyum: Diğer insanların onayını elde edebilmek en önemli amaçtır. Çevresindeki kişilerle iyi ilişkiler kurmak oldukça büyük bir öneme sahiptir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Araçsal ilişkiler aşamasında çocuk, eğer doğru şeyleri yaparsa ödül alacağını bilerek davranış sergiler.

Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır. Kişiler arası uyum Kohlberg'in teorisine ait aşamalardan biridir.

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır.

Sistem kuramının sosyal hizmet disiplini ve mesleği kapsamında kullanılmasına öncülük
eden kişi biyolog Ludwig von Bertalanffy’dir. Bertalanffy, canlı organizmaların yaşamlarını
ve gelişimlerini açıklamak için kullanılan teorilerdeki neden-sonuç eksikliğini saptamıştır
ve bunun üzerine sistemler arasındaki etkileşimleri açıklayabilecek bir teori ortaya
çıkarmıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.