İNSAN DAVRANIŞI VE SOSYAL ÇEVRE I - Deneme Sınavı - 6

VII hariç hepsi yetişkinlik döneminin genel gelişim özelliklerini ifade etmektedir. Düşük gelire uyum sağlamak yaşlılık dönemi için bir ödevdir.

Orta yaş krizi orta yaş döneminde ortaya çıkmaktadır. 40-60 yaş aralığı orta yaş olarak kabul edilmektedir.

Boş Yuva Sendromu’nun ağırlığını yitirmesinin nedeni ailelerin yaşam biçimlerinde ortaya çıkan ilişkilerdir. Torunların aile yaşamına katılması ile evde farklı ilişkilerin görüldüğü bir yaşam oluşmuştur. Son yıllarda literatürde “boş yuva dönemi olarak adlandırılan bu dönemin üçüncü nesil olan torunların ve yeni aile üyelerinin (evlilikler ile) aileye katılması ile “dolu yuva dönemi” ya da “sandviç dönem” olarak adlandırılmaya başlandığı görülmektedir.

Birçok insanın orta yaş aşamasını yaşamın en iyi, olgun dönemi olarak görmesine rağmen bu pembe tablo daha çok, orta ve üst sosyoekonomik düzeydeki aileler için geçerlidir. Ekonomik geliri düşük olanlar için durum oldukça farklıdır. Sosyoekonomik düzeyi düşük aileler için is olanakları azdır. Özellikle son on yıl içinde endüstriyel is alanlarının küçülmesi ya da kapanması teknolojik çalışma alanlarının gelişmesi bu kişilerin aleyhine olmuştur. Ayrıca çalışan sınıf ve yoksul kadınlar hem ev islerini yürütür hem de çalışma yaşamına girer ve yapılan isler kadın için doyum sağlayıcı değildir. Çalışan sınıftaki erkekler ki fiziksel güce dayanan işlerde çalışırlar, orta yaşa otuzlarında girerler, tıbbi bakım hizmetlerinden çok fazla yararlanamazlar ve emeklilik sonrası gibi bir yaşam beklentileri yoktur. Bu kişiler için özellikle kalp hastalıkları sonucu ölüm oranı yüksektir. Ekonomik gelirleri düşük olan bu erkek ve kadın grupları için yaşam sürecini yeniden değerlendirmek, yeni planlar yapmak ve hayaller kurmak gerçekçi değildir. Bunların sonucu olarak denilebilir ki orta yaş krizi fiilen sosyokültürel bir yapılanmayı gösterir ve genellikle orta ve üst sosyoekonomik düzeye sahip kişiler için geçerlidir.

Orta yetişkinlik döneminde, artık kişinin kendi varlığına ve dünyaya anlam katma çabası sonlanmış görülür. İnanmayı seçtiği veya kendisine uyumlu gördüğü herhangi bir ruhsal veya dinî inanışı benimsemiş olan yetişkin, artık bu inanç sistemi ve toplumu içinde daha aktif rol oynamaya baslar. Bu durum aslında Erikson’un üretkenlik tanımı ile de uyumludur. Kişi artık kendi anlamlandırdığı ve inandığı şeylerin diğer nesillere rehber olması ve aktarılması için bir çaba içine girer.

Orta yetişkinlik ve geç yetişkinlik hayatına özgü zorluk ve sıkıntılar için Peck, 7 aşamalı bir yetişkin gelişimi teorisi oluşturmuştur. Bu teorinin konumuz kapsamında olan orta yetişkinlik dönemine ait aşamalar şunlardır; bilgeliğe değer vermeye karşı fiziksel güçlere değer verme, insan ilişkilerinde cinselleştirmeye karşı sosyalleşme, duygusal esnekliğe karşı duygusal fakirleşme ve zekâ esnekliğine karşı zekâ katılığıdır.

Orta yetişkinlik dönemindeki bilişsel gelişim, özellikle hafıza konusu bağlamında değerlendirilir. Bu dönemde kişilerin uzun zamanlı hafızalarında önemli bir azalma görülmektedir.

Orta yasam döngüsünde, diger yasam döngülerine göre gelir en üst düzeydedir.

Orta yaş dönemindeki erkeklerde genel olarak iş ve evlilik yaşamı ile ilgili sorunlar; kadınlarda ise sağlık, aile, ölümler ve evlilik ile ilgili sorunlar ön plana çıkmaktadır.

Beliren yetişkinlik dönemi hem ergenlikten hem de yetişkinlikten farklıdır ve bu dönemdeki bireylerin kendilerine özgü özellikleri vardır. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:

Genç yetişkinlik dönemi son yıllarda yapılan çalışmalara göre “beliren yetişkinlik” dönemi olarak da adlandırılmaktadır.

Genç yetişkinlik döneminde insanlar sonraki gelişim aşamaları için bir temel kurarlar. Bu dönemin temel görevleri şu şekilde sıralanabilir:

Gould’un Dönüşüm Kuramına göre 45-50 yaşları kararlı yıllardır. Evlilik doyumu artar, dostlar önemlidir, paranın önemi azalır. Yaşama olumlu bakılır.

Genç yetişkinlik veya yaşlılık döneminde artık insan gelişimi ve ritmi yerini bir durgunluğa bırakır. Kişi hayatın ileriye dönük aktığını ama hayatın anlaşılması için geriye dönük düşünmek gerektiğini anlamış olur. İnsan hayatının başlangıcı ve sonu arasında bir bağlantı kurulmaya başlar. Yaşamın aslında ne olduğuna dair tinsel düşünceler bu dönemde ağırlıklı olarak görülebilir. Emekli olmak, fiziksel güç ve sağlıktaki düşüş ve ölüm gerçeğini kabul etmek gibi önemli kritik aşamalar bu dönemin psikolojik özelliklerini oluşturmaktadır. Artık kişi yaşlılık dönemine doğru bir geçiş yaşamaya başlar.

Fiziksel gelişimin doruk noktasına 25 ile 30 yaş arasında erişilir.

Genç yetişkinlik döneminde görülebilen bazı sağlık ve fiziksel performans sorunlar şu şekildedir: Obezite ve diyet, bağımlılık, cinsellik ve cinsellikle ilgili sorunlar, tecavüz ve taciz.

 

Yeniden Bütünleştirme evresi: Bu evre insan yaşamında geç yetişkinlik dönemine denk gelir. Artık bu evrede bilgi sahibi olmanın önemi azalmıştır. Kişi bu evrede enerjisini ve kaynaklarını kendisi için anlamı olan aktivite ve görevlere yönlendirir.

Tinsellik veya spritüalizm; kişinin kendi varlığı için bir anlam arama çabasıdır.

Orta yetişkinlik dönemi 35-45 yaş aralığından başlayan ve 60’lı yaşlara kadar uzanan gelişimsel dönemi kapsamaktadır.

Genetik Teori'ye göre yaşlanma genlerde kodlanmıştır ve büyüme, gelişme gibi dönemler gibi yaşlılık da yaşam döngüsünün bir parçasıdır. İmmünolojik ve Endokrin Teori'ye göre, yaşlanmayla birlikte bazı hormon seviyelerinde azalma görülmekte ve bağışıklık sistemi zayıflamaktadır. Bu durum yaşlı bireyleri bakteri, virüs ve diğer hastalıklara karşı savunmasız bırakmaktadır. Doğru cevap C'dir.