İNSAN BEDEN YAPISI VE FİZYOLOJİSİ

Unipolar: tek bir uzantısı olan nörondur. Gövdeden tek bir uzantı çıkar. Bu uzantının bir ucu, dendrit ile baslar; diğer iki ucu akson ile sonlanır.

Aksiyon Potansiyeli Aşamaları (Fazları)
1. Dinlenme durumu,
2. Depolarizasyon fazı,
3. Repolarizasyon fazı,
4. Geçici hiperpolarizasyon fazları altında incelenir.

Asetilkolin (Ach): Kolinerjik akson terminallerinden salınan küçük moleküllü nörotransmitterdir.

Serotonin: Triptofan amino asidinden sentezlenen bir nörotransmitterdir. En az 7 farklı tipte reseptörü olduğu bilinmektedir.
Açlık, uyku, dikkat ve duygusal durumlarda etkilidir.

Refleks olayının gerçekleşmesi için gerekli 5 temel unsur vardır. Bunlar uyarıyı algılayan reseptörler; reseptörlerden aldığı bilgiyi merkezî sinir sistemine ulaştıran afferent nöron; uyarının efferent nörona iletildiği, bir ya da birden fazla sinaps içeren refleks merkezî; uyarıyı merkezden alarak efektör organa ileten efferent nöron ve alınan uyartıya bağlı olarak verilen cevabın  gerçekleştiği efektör organ.

Frontal Lob: Bilişsel süreçlerden ve istemli kas hareketlerinden sorumlu olan bölgedir. Ayrıca duyusal işlevlerin de bilince ulaşmasını sağlar.

Beyin sapı beynin en alt katmanıdır, çiçeği tutan bir sapa benzetilebilir. Beyin sapı üç bölgeden oluşur: medulla oblongata, pons ve orta beyin (mezensefalon). Beyin sapı âdeta beyin içine girmiş omurilik yapısıdır. Sinyalleri korteks ve omurilik arasında ileten tüm sinir liflerinin yolu beyin sapından geçer. Bu nedenle merkezî sinir sisteminin tüm alanlarından bilgi alır ve bu bilgileri entegre ederek işler. Ayrıca, hayatta kalmak için gerekli otomatik davranışları kontrol eder. Başlıca temel fonksiyonları, dolaşım ve solunumun kontrolü, uyku ve dikkat kontrolüdür.

Limbik sistem, özellikle duygulardan (emosyonel hâller) sorumlu önemli beyin bölümüdür. Limbik sisteme bağlı olan Amigdala, öfke, tehlike ve korku tepkileri; Singulat girus, vücut hareketleri ile duyguların ifadesinde rol oynayan durumları ve zihinsel çatışmaları; hipokampüs bölgesi ise hafıza ile ilgili olan süreçleri kontrol eder.

Görme Kusurları;
• Emetropik göz, ışığı düzgün odaklayan normal göz,
• Miyop göz (yakını görebilen) uzağı net göremeyen, içbükey lens ile düzeltilir odak noktası retinanın önünde olan gözdür.
• Hipermetrop göz (uzağı görebilen) yakını net göremeyen dışbükey lens ile düzeltilebilen odak noktası retina arkasında olan gözdür.
• Astigmat göz, kornea yüzeyinin pürüzlü olması nedeniyle ışığın farklı açılarda kırılarak görme netliğinin bozulması durumudur. Silindirik mercekle düzeltilir.
• Presbiyopi (yaşlı gözü) lensin yaşlanmayla birlikte esnekliğini kaybetmesi durumudur.

Duyusal (afferent) bölüm, duyusal ve vis- seral afferent liflerden oluşur. Duyusal afferent lifler omuriliğe ve beyine, deriden, iskelet kasları ve eklemlerden gelen uyarıları (impuls) taşırlar. Visseral afferent lifler ise beyne iç organlardan gelen duyusal uyarıları (impuls) iletirler. Doğru seçenek E'dir.

Motor sinirler, iki ana bölümden oluşur; a) Somatik sinir sistemi, iskelet kaslarının bilinçli kontrolünü sağlarlarken b) Otonom sinir sistemi (OSS), düz kas, kalp kası ve bezlerin aktivitelerini düzenlerler. OSS, sempatik ve parasempatik olmak üzere genel olarak birbirine zıt çalışarak organ aktivitelerini dengeleyen iki alt sinir grubundan oluşur. Diğer ifadeler doğru olarak verilmiştir. Doğru seçenek C'dir.

Sinir sisteminin yapısal ve fonksiyonel birim- leri sinir hücreleridir. Bir gövde (soma), akson ve dendritlerden oluşur. Sinir hücreleri çoğalmazlar (amitotik), uzun ömürlü ve yüksek metabolik hıza sahiptirler. Sinirlerin plazma zarları elekt- rik sinyalizasyonu oluşturma (impuls) ve yayma fonksiyonuna sahiptir. Nöronlar görevlerine göre duyu, motor ve ara nöronlar olmak üzere üçe ayrılır. Duyu nöronları (afferent nöronlar) reseptörler aracılığıyla almış oldukları uyarıları merkezî sinir sistemine iletir. Motor nöronlar (efferent nöron- lar) merkezî sinir sisteminden almış oldukları ya- nıtı ilgili organa iletir. Doğru seçenek D'dir.

Miyelin kılıfları, PSS içinde Schwann hücreleri tarafından oluşturulurken MSS’de miyelin kılıfı oligodendrositler tarafından oluşturulur.

Nöron tipleri, unipolar, bipolar ve multipolar olmak üzere üçe ayrılır. Doğru seçenek D'dir.

I. Unipolar: tek bir uzantısı olan nörondur. Gövdeden tek bir uzantı çıkar. Bu uzantının bir ucu, dendrit ile başlar; diğer iki ucu akson ile sonlanır.

II. Bipolar: İki uzantısı olan nöron. Gövdeden karşılıklı olarak iki uzantı çıkar. Bu uzantılardan biri dendrit, diğeri ise aksondur.

III. Multipolar: Gövdeden çok sayıda uzantı çıkar. Bu uzantıların kısa olanlarına dendrit, uzun olanlarına ise akson denir. Dendritler çok sayıda olmalarına karşın, aksonlar ise bir tanedir. 

Doğru seçenek B'dir.

Bir nörondan diğer bir nörona veya bir nörondan bir effektör hücreye bilgi transferine aracılık eden haberleşme istasyonlarına sinaps denir. Doğru seçenek A'dır.

Somatik nöronlar iskelet sistemini innerve ederler. Otonom nöronlar ise iç organları innerve ederler. Doğru seçenek C'dir.

Beyin, buruşuk, pembemsi-gri görünümünde bir dokudur. Beyin- de içleri sıvı dolu boşluklar bulunmaktadır. 4 adet olan bu boşluklara serebral ventrikül adı verilir. Beyin temel anlamda 4 bölgede incelenir. Serebrum, diensephalon, beyin sapı ve beyincik. Se- rebrum ve diensephalon birlikte bir yapı olarak ele alındığında bu yapıya önbeyin denir. Beyin sapı ise kendi içerisinde orta beyin, pons ve medulla oblangatadan oluşur. Bu bölümde önce omurilik yapısı ve görevleri daha sonra diğer beyin yapıları ve fonksiyonları açıklanacaktır. Doğru seçenek E'dir.

Se- rebrum ve diensephalon birlikte bir yapı olarak ele alındığında bu yapıya önbeyin denir.

Sinir sisteminde iki temel hücre grubu bulunur.

Glia yani nöroglia hücrelerinin çeşitleri ve gö­revleri şunlardır:

Astrositler, nöronlara yaşamsal destek ve bağlantı sağlarlar, nöron­lara çapa atarak onları beslerler, nöron çev­resinin kimyasal ortamını kontrol ederler.

Oligodentrositler, MSS sinir lifleri etrafın­da miyelin oluşturan hücrelerdir. PSS sinir lifleri etrafında miyelin kılıfını ise Schwann hücreleri oluşturur.

Mikroglialar, MSS içinde fagositoz yete­nekleri sayesinde nöronları yabancı orga­nizmalardan korurlar.

Epandimal hücreler, beyin boşlukları iç yüzeyini döşeyen epitel hücrelerdir ve Beyin Omurilik Sıvısını (BOS) salgılarlar.