İNSAN BEDEN YAPISI VE FİZYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 9

Hücrelerden salınan hormonlar salgılandıkları hücrenin hemen yanındaki bir hücreye etki edebileceği gibi kendisinden çok uzakta olan hücreleri de etkileyebilir. Temel olarak hormonal etkileşim 4 ana başlıkta toplanabilir. Otokrin iletişim: Hücrenin salgılamış olduğu hormon aynı hücredeki reseptörüne bağlanmasıyla ortaya çıkan yanıttır. Parakrin iletişim: Hücrenin salgılamış olduğu hormonun yanında bulunan komşu hücredeki reseptörüne bağlanmasıyla ortaya çıkan yanıttır. Nöroendokrin iletişim: Sinir sistemimin
esas hücreleri olan nöronlar tarafından üretilen ve salınan hormonlar başka bir sinir hücresini, salgı bezini ya da kası uyarmasıyla ortaya çıkan yanıttır. Endokrin iletişim: Endokrin bezlerce sentezlenen ve salınan hormonların kan aracılığıyla gidip hedef hücrelerdeki reseptörüne bağlanmasıyla ortaya çıkan yanıttır.

Tetraiyodotironin (T4): İki adet DİT molekülü bir araya geldiğinde oluşan molekül, tiroksin.

Hipotiroidizmde genellikle ortaya çıkan belirtiler;
• Metabolik hızda azalma
• Gelişme ve büyüme geriliği
• Soğuğa hassasiyet
• Beden ısısı düşüklüğü
• Miksödem
• Arteriyoskleroz
• Uyku ve uyuşukluk hâli
• İleri derecede kas güçsüzlüğü
• Kalp atım hızının ve debisinin yavaşlaması
• İştah azalması
• Kilo artışı
• Kabızlık
• Uyarılabilirliğin azalması, reflekslerin yavaşlaması

Guatr, tiroid bezinin büyümesi anlamında kullanılır.

Pankreas Langerhans adacıkları 3 tipte hücre içerir; alfa, beta ve delta hücreleri. Langerhans alfa adacıklarından glukagon, beta adacıklarından insülin ve
delta adacıklarından somatostatin salgılanır.

Testosteron hormonu erkeklerde dişilere oranla daha fazladır ve daha etkilidir. Bu etkiler 
1. Doğumdan hemen önce testislerin karın boşluğundan skrotum içine inmesini sağlar.
2. Spermlerin en son gelişmelerini ve seminifer tüpçük lümeni içine çıkmalarını sağlar.
3. Kandaki düzeyi artınca hipotalamustan gonadotropin releasing hormon (GnRF) ve hipofiz bezinden LH ile FSH hormonlarının üretimini baskılar.

4. Alyuvar sayısının dişilere kıyasla erkeklerde yaklaşık %20 (yüzde yirmi) fazla olmasını sağlar.
5. Erkekte ikincil cinsiyet özelliklerinin oluşmasını sağlar

Semen genellikle beyazımsı dır. Bazen sarımsı bir renk de alabilir ama normaldir. Eğer meni pembemsi veya kanlı olursa hekime başvurmada yarar vardır.

Estrojenlerin dişideki etkileri,

1. Yumurtalığın ve yumurtaların büyümesini uyarır.
2. Fallop tüpleri, rahim ve vajinanın büyüyüp salgı yapmasını sağlar.
3. Buluğ çağında dış üreme organları ve memelerin gelişmesini sağlar.
4. Kemik ve kas büyümesini sağlar.
5. Hipotalamus ve hipofizden üreme hormonlarının üretimini baskılar.
6. Beden yağ oranını ayarlar ve ateroskleroza karşı korur.
7. Menopozdan sonra kandaki düzeyi düşer ve “sıcak basmasına” neden olur.

Sindirim sisteminden enine bir kesit alındığında genellikle dört tabakadan oluştuğu görülür. Bağırsak lümeninden bağırsak dışına
doğru sırayla mukoza, alt mukoza, kas ve seroza tabakaları bulunur.

Sindirim sisteminin içindeki boşluğa lümen denir.

Sindirim sisteminde dört türlü kas haraketi vardır.
1. Karıştırıcı (segmentasyon)
2. İlerletici (peristaltik)
3. Kapatıcı (tonik)
4. Kitle (kalın bağırsak)

Miyenterik Ağ: Uzunlamasına ve çevresel kas tabakaları arasında yerleşmiş sinir ağıdır. Sindirim sistemindeki kasların çalışmalarını düzenler.

Akalazya, gevşeme güçlüğü anlamına gelir ve yemek borusunun alt ucunda, mide ile birleştiği kısımda bulunan kapağın yutma sırasında gevşeyemeyip açılamaması durumudur.

Mide karın boşluğunun üst tarafında, karaciğer ve diyaframın altında yerleşmiştir. Soluk aldığımızda biraz aşağıya iner, soluk verdiğimizde tekrar yukarıya çıkar. Yemeklerden sonra genişler, açken küçülür. Görünümü J harfine benzer ve 4 bölüme ayrılır: Kardiya, fundus, gövde ve pilorus.

Difüzyon: Maddelerin çok yoğun ortamlardan az yoğun ortamlara kendi kinetik enerjileri ile yayılmalarına denir.

Sindirim sistemimiz kendi lümenine bir günde ortalama 7 litre su salgılar ve geri emer.

Potasyum (K) katyonu genellikle hücrelerde oluşan şeker ve protein dönüşümlerindeki enzimlerin çalışmasında önemlidir. Ozmozun ve beden sıvı dengesinin ayarlanmasında sodyumla birlikte görev alır. İşitme duyusunun oluşması potasyum olmadan olamaz.

Alyuvar üretimi için kemik iliğine günde yaklaşık 10-20 miligram demir (Fe) göndermemiz gerekir.

Sinir sistemi, hormonal sisteme göre çok daha hızlı çalı­şır ve gerek beden içinde gerekse beden dışında olu­şan değişikliklere çok hızlı yanıt verir. Sinir sistemi bu görevini yerine getirirken aracı molekül olarak nörotransmiterleri kullanır.

Hormonal sistem genel olarak hücrelerdeki kimyasal reaksiyonların hızının, maddelerin hücre zarlarından taşınması­nın, büyüme, üreme, beslenme, tuz ve sıvı dengesi ve metabolik olayların düzenlenmesinden sorum­ludur.