İNSAN BEDEN YAPISI VE FİZYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 8

Hücrelerden salınan hormonlar salgılandıkları hücrenin hemen yanındaki bir hücreye etki edebi­leceği gibi kendisinden çok uzakta olan hücreleri de etkileyebilir. Temel olarak hormonal etkileşim 4 ana başlıkta toplanabilir.

Amino asit ve türevi hormonlar: Tirozin amino asitinden köken alan hormonları içerir. Bu hormonlar tiroid bezi hormon­ları (tiroksin ve tiriiyodotronin) ve adrenal medulla hormonları (epinefrin ve nörepi­nefrin)dır. Trozin amino asit türevi hor­monlardan tiroksin ve tiriiyodotronin gerek hücre zarını gerekse çekirdek zarını kolay­lıkla geçebilecek kimyasal yapıya sahiptir. Bu hormonların reseptörleri çekirdekte bu­lunur.

Hipotalamus önemli be­den fonksiyonlarının (yeme, içme, cinsel fonksiyonlar ve davranışlar, kan basıncı, kalp hızı, beden ısısı, uyku-uya­nıklık döngüsü, öfke, korku, mutluluk gibi duygusal durumlar…) kontrolünde görev alır.

Prolaktin süt bezi ve meme bezlerinin gelişmesini sağlar.

Adenohipofiz: Hipofizin nöroendokrin bölümüne göre, gerçek endokrin bölümüdür. Nörohipofizden salgılanan tüm hormonlar protein yapısındadır. Ön hipofiz olarak da adlandırılan adenohipofizden 7 tane önemli hormon üretilir. Bu hormonlar:

Büyüme hormonu, Adrenokortikotropin (ACTH), Tiroid uyarıcı hormon (Tirotropin, TSH) , Prolaktin, Folikül uyarıcı hormon (FSH), Lüteinleştirici hormon, Melanosit uyarıcı hormon (MSH):

Guatr, tiroid bezinin büyümesi anlamın­da kullanılır

Erkek üreme sisteminin varlık amacı sperm üretmek, beslemek ve onu dişiye aktarmaktır. Erkekte bu görevi yerine getiren yapılar birincil üreme organları ve ikincil üreme organları olarak ayrılırlar. Birincil üreme organı erbezleri (testisler), ikincil üreme organları epididim, vaz deferens, se­minal vesikül, fırlatma (ejekülatör) kanalları, pros­tat bezi, bulboüretral bezler ve penisten oluşur.

Dişi üreme sisteminde görülen döngüsel olaylarda her döngü 28 güne göre ayarlanmıştır.
a. Hipotalamus ve hipofiz bezleri
b. LH ve FSH döngüsü
c. Yumurtalık döngüsü
d. Estrojenler ve progesteron döngüsü
e. Endometriyum döngüsü

Tip 1 Diyabet: İnsüline bağlı diyabet olarak da bilin­mektedir. Çocuklarda ve gençlerde görülür. İnsülin sen­tezleyen pankreas beta hücrelerinin hasarı sonucu insülin sentezleyememeleri ya da yetersiz sentezlemelerinden kay­naklanır.

Sinyal moleküllerinin hedef hücrelerde etkisini ortaya koyabilmesi için bağlanmaları gereken protein yapısındaki moleküllere
reseptör denir.

Kaslı bir yapısı olan sindirim kanalı ağız, yutak (farinks), yemek borusu (ösofagus), mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaklardan oluşan yaklaşık 9 metre uzunluğunda içi boş bir yapıdır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Aksiyon potansiyeli: bir hücre zarının fiziksel, kimyasal veya elektriksel bir uyaran ile uyarılması, zarın iki tarafındaki iyon dağılımının
değişmesi ve ortaya çıkan elektriksel potansiyelin zar boyunca iletilmesidir. Buna göre doru cevap D seçeneğidir.

Enterogastrik refleks: İnce ve kalın bağırsaklardan çıkan uyartılar midenin hareket ve salgılarını baskılar. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Sekretin hormonu: Onikiparmak bağırsağı içindeki asit ve yağ düzeyi artarsa üretimi artar. Sekretin; midenin asit salgısını baskılar, mide boşalmasını yavaşlatır ve karaciğer ile pankreastan bikarbonat salgısını artırır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Besin kokusu, besin tadı, ağza besin teması, besini hayal etme, ses, ışık, bulantı ve şartlı reflekslenme gibi durumlar tükürük üretimini ve salgısını artırır. Uyku, korku, endişe, yorgunluk ve bedenin aşırı su kaybetmesi durumlarında tükürük üretimi azalır veya durabilir. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Akalazya: Gevşeme güçlüğü anlamına gelir ve yemek borusunun alt ucunda, mide ile birleştiği kısımda bulunan kapağın yutma sırasında gevşeyemeyip açılamaması durumudur. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Karın boşluğundaki organlarımızı dıştan kaplayan ve onları diğer organlarımıza bağlayan zarsı yapıya periton denir.

Mideden onikiparmak bağırsağına gelen aşırı asidi, bikarbonatla nötralize etmek pankreasın görevidir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Şekerler (karbonhidratlar) sakkarit içeren bileşiklerdir. Hayvansal veya bitkisel kökenli olabilirler. Polisakkaritler (selüloz, amiloz, nişasta ve glikojen gibi) çok sayıda, trisakkaritler (maltotrioz) 3 tane; disakkaritler (laktoz, maltoz, sukroz, sakkaroz gibi) 2 tane ve monosakkaritler (glikoz, galaktoz ve fruktoz) bir tane sakkaritten oluşurlar. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Ortalama sağlıklı bir erkeğin bazal metabolizma hızı 2000 kcal/gün’dür. Bu kişi 65 kg ise günlük normal enerji gereksinimi 2800 kcal kadardır. Bu kişi 2800 kcal’den az enerji alırsa az beslenmiş olur ve kilo verir, ama 2800 kcal’den fazla besin alırsa kilo alır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.