İNSAN BEDEN YAPISI VE FİZYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 5

Sadece enterik sistem içinde oluşan refleksler: Sindirim sisteminin yerel salgılarını ve hareketlerini uyaran veya baskılayan reflekslerdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Gastrin hormonu; mide ve ince bağırsak hücreleri üretir ve salgılar. Gastrin de mide hareketlerini ve midenin hidroklorik asit üretimini artırır. Kolesistokinin (CCK) hormonu; besinlerle ince bağırsaklar içine gelen protein ve yağ miktarı artarsa bağırsak hücreleri kolesistokinin üretir. Bu hormon safra ve pankreas salgılarını artırır, ama midenin boşalmasını da yavaşlatır. Sekretin hormonu; onikiparmak bağırsağı içindeki asit ve yağ düzeyi artarsa üretimi artar. Sekretin; midenin asit salgısını baskılar, mide boşalmasını yavaşlatır ve karaciğer ile pankreastan bikarbonat salgısını artırır. Gastrik İnhibitör Peptit (GİP); ince bağırsak içindeki protein, yağ ve şeker düzeyinin artması ile bağırsağın genişleyip gerilmesi GİP üretimini artırır. GİP’de mide asit salgısı ile hareketlerini baskılar ama pankreastan insülin üretimini artırabilir. Motilin; mide, ince ve kalın bağırsaklar içinde glikoz ve yağlar artarsa motilin üretimi artar. Motilin de sindirim sisteminin kasılmalarını artırarak, içinin boşaltılmasını sağlar. Doğru cevap B şıkkıdır.

Tükürük, ürettiği bikarbonatla ağız ve yemek borusu içini devamlı yıkayarak
asitten korur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Midenin ürettiği lipaz enzimi besinlerdeki, özellikle sütteki, yağları parçalar. Doğru cevap D şıkkıdır.

Ağız, mide ve ince bağırsak zaten sindirim sistemi organlarındandır. Sindirime yardımcı organlar ise; karaciğer, safra kesesi ve pankreastır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Karaciğerin görevlerinin özeti şu şekilde sıralanabilir;

1. Safra tuzları yapmak
2. Pigmentleri yapmak (biliverdin ve bilirubin gibi)
3. Amino asit ve protein yapmak (albümin, globulin, pıhtılaşma proteinleri ve heparin)
4. Hormon yapmak (anjiyotensinojen ve D vitamini aktivasyonu)
5. Amino asitler enerji için yakılırsa eğer, arta kalanı üre yapmak.
6. Yağ ve kolestrol metabolizması yapmak
7. Karbonhidrat metabolizması yapmak ve depo etmek (glikojen gibi)
8. İyon (Cu, Fe gibi) ve vitamin (A, D, E, K ve B12 gibi) depo etmek
9. Kan depo etmek
10. Steriod yapılı hormonları yıkmak
11. Bazı toksin ve ilaçları yıkmaktır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Kimyasal sindirimde, yenen yağlar ilk kez dil lipazı ile (çok azı) parçalanır, sonra mide lipazı ile birazı daha parçalanır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yapı olarak kalbin en dışında bağ dokudan yapılmış perikard denen bir zar vardır. Kalbin kendi duvarı kastan (miyokard) yapılmıştır; dışını bağ doku ve içini tek sıra epitel doku (endokard) kaplar. Kalbin içindeki boşluk dörde bölünmüştür. Kalbin tabanı dediğimiz üst tarafında sağlı sollu 2 boşluk vardır. Bunlara sağ kulakçık (atrium) ve sol kulakçık denir. Alttaki (kalbin ucundaki) boşluklara sağ karıncık (ventrikül) ve sol karıncık denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Kalbin bir defa kasılması (sistol) ve bir defa gevşemesine (diastol) bir kalp döngüsü denir. Bir tam döngü sırasında 4 ana olay olur:
1. Kasılmayı başlatan ve yürüten elektriksel olaylar (EKG)
2. Kalbin çeşitli kısımlarında oluşan kan basıncı değişimleri
3. Kalpteki kanın hareketiyle oluşan kalp sesleri
4. Kalbin çeşitli bölgelerinde bulunan kanın o anki hacmi

Doğru cevap E şıkkıdır.

Kaslı bir yapısı olan sindirim kanalı ağız, yutak (farinks), yemek borusu (ösofagus), mide, ince bağırsak ve kalın bağırsaklardan oluşan yaklaşık 9 metre uzunluğunda içi boş bir yapıdır.

Mukoza tabakası: sindirim kanalı lümenini saran en dış tabakadır. Doğru cevap A' dır.

Tonik kasılmalar sfinkter denen kapılarda olur ve devamlı kasılarak bu kapıların devamlı kapalı tutulmasını sağlarlar. Bu kapılar (sfinkterler) yemek borusu başlangıcında, mide girişi ve çıkışında, ince ile kalın bağırsakların birleştiği yerde ve anüste vardır. Bu kapıların açılması ancak gerektiğinde sinir sistemi ve hormonlar sayesinde olur. Doğru cevap B' dir.

Sekretin hormonu: Onikiparmak bağırsağı içindeki asit ve yağ düzeyi artarsa üretimi artar. Sekretin; midenin asit salgısını baskılar, mide boşalmasını yavaşlatır ve karaciğer ile pankreastan bikarbonat salgısını artırır. Doğru cevap D' dir.

Ağız boşluğumuza açılan ve yardımcı organ olan 3 çift bez vardır (Şekil 5.4):
1. Kulak altı (parotid) bezi: Kulak mememizin hemen alt tarafında olan en büyük bezdir.
2. Dilaltı (sublingual) bezi
3. Çene altı (submandibular) bezi. Doğru cevap D' dir.

Yemek borusu (özofagus) ortalama 22 cm uzunluğundadır ve 4 tabakası vardır (Şekil 5.2). Yutağın alt tarafından başlayıp diyaframı geçerek mideye kadar uzanır ve soluk borusunun arkasında bulunur. Başlangıcında, çok iyi kapanan yemek borusu üst sfinkteri vardır. Her zaman kapalı durur ve sindirim sistemi içine hava kaçmasını engeller. Mideye bağlanan alt ucunda bulunan yemek borusu alt sfinkteri mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını (reflüyü) engeller.

Mide (gaster) ve bağırsaklar (intestinum) yapı ve işlev açısından birbirine benzediğinden çoğu zaman gastrointestinal (GI) sistem diye anılır. Doğru cevap E' dir.

İnce bağırsaklar yaklaşık 6-9 metre uzunluğunda ve karın boşluğunda kıvrılmış olarak durur. Sindirim sistemimizin en uzun parçasıdır. Üç bölüme ayrılır, ilki 25 cm uzunluğunda ve C harfine benzeyen onikiparmak bağırsağı (düodenum)dır. Bu pek kıvrım yapmaz. Burada mideden gelen içerik, karaciğerden gelen öd salgısı, pankreastan gelen salgılar ve ince bağırsağın kendi salgıları birbirine karışır. Bağırsaklarda yapılan kimyasal sindirimin ve emilimin en çok olduğu bölge burasıdır. Orta bölgeye boş bağırsak (jejunum) denir ve kıvrımları açılırsa yaklaşık 2.5 m kadardır. Son kısım 3.5 m kadar olan kıvrım bağırsak (ileum) en uzunudur ve kalın bağırsağa bağlanır. İnce bağırsak da yapı olarak 4 tabakadan oluşur. Doğru cevap E' dir.

Plikalar, viluslar ve mikroviluslar birlikte ince bağırsak yüzey alanını yaklaşık 600 kat artırırlar. Doğru cevap B' dir.

Omurganın önünde ve midenin altındadır. Baş tarafı onikiparmak bağırsağınca çevrelenmiştir.
Ortalama 13 cm ve 50 gram kadardır. Bir balığa benzetilebilir. Langerhans adacıkları denen, pankreasın yüzde birini ancak oluşturan endokrin bezler vardır. Bu bezler pankreas içine dağılmış noktalar hâlindedir. Langerhans adacıkları insülin, glukagon ve somastostatin hormonlarını üretir ve doğrudan kan dolaşımına verir. Doğru cevap B' dir.

Se- rebrum ve diensephalon birlikte bir yapı olarak ele alındığında bu yapıya önbeyin denir.