İNSAN ANATOMİSİ VE FİZYOLOJİSİ

Vücut hücreleri işlevlerini yerine getirebilmek için oksidatif fosforilasyon işlemiyle enerji (ATP) elde ederler. Bu işlev için oksijene (O2) ihtiyaç duyarlar ve artık ürün olarak karbondioksit (CO2) oluştururlar. Doğru cevap C'dir.

Hücre için gerekli olan oksijenin alınması ve artık ürün olan karbondioksitin atılması için solunum sistemine gerek duyulur. Vücut hücrelerinin kan hücreleriyle oksijen ve karbondioksit alış verişine içsolunum denir. Kan hücreleriyle akciğer aracılığıyla yapılan oksijen ve karbondioksit alış verişine ise dışsolunum adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Vücudumuzun baş kısmından dışarıya açılan kısımları olan ağız ve burundan (nasus) içeri giren atmosfer havası, boyun bölgesindeki yutak (pharynx) ve gırtlağı (larynx) geçerek göğüs kafesi (cavum thoracis) içinde uzanan soluk borusu (trachea) ve bronşlar (bronchi) aracılığıyla akciğerlere (pulmo) ulaşır. Doğru cevap B'dir.

Üst solunum yollarını; burun (nasus), yutak (pharynx) ve gırtlak (larynx) oluşturur. Ağız (os) esas olarak sindirim sistemine ait bir organdır, ancak burunda olduğu gibi yutak ile ilişkisi nedeniyle atmosfer havasını iletebilir. Alt solunum yolları ise bronşlar ve soluk borusudur. Doğru cevap D'dir.

Dış burun burun ucu (apex nasi), burun kanatları (ala nasi), burun sırtı (dorsum nasi) ve burun kökünden (radix nasi); iç burun ise burun boşluğundan (cavum nasi) oluşmaktadır. İç burun koku duyu bölgesi (regio olfactoria) solunum bölgesi (regio respiratoria) ve deri bölgesinden (regio cutenea) meydana gelmektedir. Doğru cevap E'dir.

Yutak, burun ve ağız boşluklarının arkasında ve gırtlağın başlangıç bölümünün arkasında yer alan, geniş kısmı yukarıda, dar kısmı aşağıda olan bir huniye benzeyen organdır. Yutak, hem solunum hem de sindirim görevine sahiptir. Lenfoid doku özelliğinde (bademcik gibi) birden fazla lenf düğümlerine sahip olduğu için vücudun savunmasına yardımcı olur. Orta kulaktan yutağa doğru uzanan ve içinden havanın geçmesini sağlayan kanal (Östaki borusu; tuba auditiva) yutağa açılır. Doğru cevap C'dir.

Ses telleri arasında bulunan açıklığa “rima glottis”, bu açıklık etrafında sesin oluşumunda rol oynayan yapılara “glottis” (ses aygıtı) denir. Sesin dışarıdan duyulan özelliklerinin kazanılmasına yutak, ağız, burun boşlukları ve paranazal sinusların katkısı vardır. Dudaklar, yüz ve dil kaslarının yardımıyla, sesin boğumlanıp biçimlenerek iletişim sağlayabilecek bir şekil alması sağlanmaktadır. Soluk borusu yalnızca solunum görevine sahiptir. Cevap E'dir.

Solunum havasıyla gelen yabancı maddeler, epitel tarafından tutularak, hareketli tüyler aracılığıyla yukarıya, ağıza doğru balgam şeklinde atılmak üzere iletilir. Doğru cevap A'dır.

Kapladığı alan nedeniyle göğüs boşluğunda önemli bir yer işgal eden akciğerler, “plevra” adı verilen çift katlı ince bir zardan oluşan bir kese içinde sarılmış olarak bulunur. Çift katlı zarın (plevranın) göğüs kafesi duvarlarının akciğerlere bakan iç yüzünü örten kısmına “parietal plevra”, akciğerlerin yüzeyini saran kısmına “visseral plevra” adı verilir. Plevranın iki katmanı arasında plevra boşluğu (cavitas pleuralis) bulunur ve negatif basınca sahiptir. Bu negatif basınç akciğerleri göğüs kafesine doğru çeker ve büzülmelerini
engeller. Akciğerler negatif basınca sahip ortamından çıkarılırsa büzüşürler, bu duruma “akciğer kollapsı” adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Normal solunum hızı dakikada 12 olarak kabul edilmektedir. Metabolizmanın hızlanması ile oksijen gereksinmesinin artması, CO2 birikmesi, pH düşüşü (asidoz), solunum hızını artırır. pH nın artması (alkaloz) ise düşürür. Doğru cevap D'dir.

Vücut hücrelerinin kan hücreleriyle oksijen ve karbondioksit alış verişine iç solunum denir. Kan hücreleriyle akciğer aracılığıyla yapılan oksijen ve karbondioksit alış verişine ise dış solunum adı verilir. Doğru cevap D'dir.

Ağız (os) esas olarak sindirim sistemine ait bir organdır,ancak burunda olduğu gibi yutak ile ilişkisi nedeniyle atmosfer havasını iletebilir. Esas olarak, besinlerin vücuda ilk girdiği ve işlem gördüğü yer olması nedeniyle, sindirim sitemi altında
incelenir. Doğru cevap A'dır.

Burun boşluklarının dış yan duvarlarında, boşluk içine doğru kıvrıntılı şekilde uzanan kemikler (konka’lar) ve uzantılar arasında kalan hava yolları, boşluklar (meatus) bulunur. Konkalar (concha, eski Yunanca midye kabuğu anlamına gelir) üst (concha nasalis superior), orta (concha nasalis media) ve alt (concha nasalis inferior) olmak üzere üç adettir. Doğru cevap B'dir.

Gırtlak, boynun ön kısmında, soluk borusu ve laryngopharynx arasında bulunan özelleşmiş bir organdır. Atmosfer havasını iletmenin yanı sıra ses çıkarma işlevlerine sahiptir.

Burnun kısımları:

Dış burun;

İç burun:

Yutak, burun ve ağız boşluklarının arkasında ve gırtlağın başlangıç bölümünün arkasında yer alan, geniş kısmı yukarıda, dar kısmı aşağıda olan bir huniye benzeyen organdır. Yutak, hem solunum hem de sindirim görevine sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Kapladığı alan nedeniyle göğüs boşluğunda önemli bir yer işgal eden akciğerler, “plevra” adı verilen çift katlı ince bir zardan oluşan bir kese içinde sarılmış olarak bulunur. Çift katlı zarın göğüs kafesi duvarlarının akciğerlere bakan iç yüzünü örten kısmına “parietal plevra”, akciğerlerin yüzeyini saran kısmına “visseral plevra” adı verilir.

Solunum volumü, inspirasyon yedek volumü ve ekspirasyon yedek volümlerinin toplamına “akciğer kapasitesi” (vital kapasite) adı verilir. Doğru cevap B'dir.

Her bir ekspirasyon ve inspirasyonda, akciğerlere alınan ya da akciğerlerden verilen havanın hacmi normalde 500 mL olarak kabul edilmektedir ve bu şekilde solunan hava hacmine “solunum volumü” (SV; Tidal volum) adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Akciğer dokusunda bulunan makrofajlar, solunan hava ile gelen çeşitli yabancı ve zararlı maddelerin eliminasyonunu yaparak vücut savunmasında rol oynarlar. Doğru cevap E'dir.