İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ

Türk Medeni Kanunu’nun 704. maddesinde Taşınmaz Mülkiyeti konusunu aşağıda belirtilen unsurların oluşturduğu belirtilmiştir;

İşletmenin normal iş akışı çerçevesinde kullandığı gayrimenkuller, işletme sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller olarak TMS 16 Maddi Duran Varlık Standardı”na göre sınıflandırılır.

Gelecekte sahibi tarafından kullanılmak ya da geliştirilmek ve ardından sahibi tarafından kullanılmak amacıyla elde tutulan, çalışanların ikamet ettiği gayrimenkuller (çalışanların piyasa rayicine uygun kira ödeyip ödemediğine bakılmaksızın) ile sahibi tarafından kullanılmakta olup elden çıkarılmayı bekleyen gayrimenkuller ve sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller. Örneğin, işletmenin çalışanlarının kullandığı lojmanlar.

Gayrimenkuller maliyet değeri ya da gerçeğe uygun değer ile değerlenmektedir.

Yatırım amaçlı gayrimenkullerden kaynaklanan gelir ve giderler gelir tablosu dipnotlarında açıklanması gerekir. Bunun için 649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KÂRLAR HESABI ve 659 DİĞER OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR HESABI’nın alt hesapları kullanılabilir. Ancak işletmede yatırım amaçlı gayrimenkuller önemli düzeye ulaşmışsa ayrı hesaplar açılması gerekli olabilir. Bu durumda tekdüzen hesap planı değiştirilerek aşağıdaki hesaplar açılabilir  640 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERDEN GELİRLER VE DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI, 650 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERDEN GİDERLER VE DEĞER AZALIŞ ZARARLARI

____________    ________________         

202 YATIRIM AMAÇLI BİNALAR HS.      XXX

191 İNDİRİLECEK KDV HS.                  XXX

                           102 BANKALAR HS.            XXX 

____________     ________________

______________  _________________

202 YATIRIM AMAÇLI BİNALAR HS.         500.000
191 İNDİRİLECEK KDV HS.                      90.000
302 BORÇ REESKONTLARI HS.               100.000
                  100 KASA HS.                                        90.000
                  300 BANKA KREDİLERİ HS.                    600.000

______________  __________________

______________     ____________________

208 YAPILMAKTA OLAN YATIRIM AMAÇLI 
      GAYRİMENKULLER HS.                                XX                                                                                
               335 PERSONELE BORÇLAR HS.                  XX
               360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS.            XX
               361 ÖDENECEK SOS. GÜV. KES. HS.          XX 

_______________  _____________________

Gayrimenkulle ilgili olup, direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik dışındaki diğer giderler genel üretim gideri olarak değerlendirilir ve kayıt altına alınır. Duvar ustalarının yaptığı iş bina yapımı ile direkt ilgisi olduğu için onlara ödenen ücretler direkt işçilik gideri sayılır.

_______________________  _______________________

102 BANKALAR HS.
                    640 YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLERDEN
                          GEL. VE DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI HS.
                                               veya
                    649 DİĞER O. GEL. ve KAR. HS. 
                    91 HESAPLANAN KDV HS.

_______________________  _______________________

Yukarıdaki boşluğa Vergi Usul Kanunu (VUK) gelmelidir.

Diğer seçeneklerde verilenler "yatırım amaçlı gayrimenkullerin" özelliğidir.

Diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğrudur.

Yatırım amaçlı gayrimenkuller ilk muhasebeleştirme sonrası değerlemede gerçeğe uygun değer ya da maliyet yöntemini seçebilir.

C seçeneğinde verilen bilgi maliyet değeri ile değerleme için doğrudur.

Muhasebe standartlarına göre gayrimenkuller, yeni bir sınıflandırılmaya tabi tutulması gerekmektedir. Buna göre yatırım amaçlı gayrimenkuller işletme bilançolarında ayrı görülecek bir şekilde muhasebeleştirilecektir. Ancak hâlen uygulanmakta olan TDHP’nda yatırım amaçlı gayrimenkuller için bir hesap grubu öngörülmemiştir. Bu nedenle TDHP’na buna uygun bir hesap grubuna gereksinim vardır. Bu amaçlı TDHP’nda boş bulunan 20. grup Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller için kullanılabilir.

Yatırım amaçlı gayrimenkuller peşin satın alındığında maliyet değeri üzerinden muhasebeleştirilir. Satın alınan yatırım amaçlı bir gayrimenkulün maliyeti; satın alma fiyatı ile bu işlemle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalardan oluşur.

Diğer seçeneklerde bulunanlar endirekt giderlerdir. Fakat inşaat ustaları gayrimenkül yapımında direkt çalıştıkları için direkt giderdir.

İşletme sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller duran varlık olarak kayıt altına alınmaktadır.

Yatırım amaçlı bir gayrimenkulün elden çıkarılması karşılığında alınacak tutarlar başlangıçta gerçeğe uygun değer esasına göre muhasebeleştirilir. Özellikle yatırım amaçlı gayrimenkul için yapılacak ödemelerin ertelenmiş olması durumunda, alınacak söz konusu tutarlar, ilk başta peşin fiyat eş değerlerinden muhasebeleştirilir.