İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ

A grubundaki yapılar; plastik örtülü seralar, gölgelikler-çardaklar, kalıcı kullanımı olan yardımcı yapılar gibi inşaatlardan kapsarken B grubundaki yapılar; cam örtülü seralar, iş yeri depoları basit padok, büyük ve küçük baş hayvan ağıllarını içermektedir.

2 ve 4. sınıf yapılar üç grupta incelenmektedir.

Çalışanların vergi ve sorumluluk yükümlülüklerini üstlenmek inşaat işletmelerinin taşeronla çalışmayı tercih etmesinin nedenlerinden değildir.

Pozlar, yüklenicinin muhasebeleştirme amacıyla proje maliyet kalemlerini yazılı biçimde tanımladığı belgelerdir.

Bitirme zamanına göre inşaatlar; aylara yaygın inşaat ve onarım işleri ve yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri olmak üzere ikiye ayrılır.

Bordro defteri inşaat işletmelerinin faaliyetlerini yürütebilmek amacıyla isteğe bağlı tuttuğu bir defter değildir.

Yeşil defter, iki ara hakediş dönemi arasında yapılan inşaat işlerini ve çeşitlerini gösteren defterdir.

Bir inşaat faaliyetinin taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilebilmesi için aşağıdaki unsurları taşıması gerekmektedir:

1. İşin yapılmasını isteyen bir taraf bulunmalı (inşaat sahibi),
2. İşin yapılmasını üstlenen taraf olmalı (müteahhit),
3. Sözleşmeye konu olan inşaat ve onarım işi bulunmalı (inşaat işi) ve
4. İnşaat ve onarım işi belirli bir parasal bedel karşılığında yapılmalıdır.

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplamak suretiyle %6 oranında kesin teminat alınır.

Türkiye’ de inşaat sektörü ağırlıklı olarak özel sektörden gelen taleplerle beslenen bir sektördür. İnşaat faaliyetlerinin yaklaşık %60’ını konut projelerinden oluşmaktadır ve konut üretimi alanında farklı birçok sektörden girdi sağlamaktadır.
Bu nedenle inşaat işletmesinin faaliyetlerini yürütebilmesi için güçlü bir finansal yapıya ve borçlanma kabiliyetinin yüksek olmasına ihtiyaç vardır. Aynı zamanda inşaat faaliyetleri sabit kıymet yatırıma dayalı bir sektördür. Bu nedenle risk düzeyi oldukça yüksektir.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Gayrimenkul, toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine, bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve taşınmaz yapılardır. İnşaat ise kısaca, taşınmaz varlıkların yaratılmasındaki süreçler ve faaliyetler olarak tanımlanabilir. İmar Kanunu’nda inşaat kavramı yerine yapı kavramının tanımı verilmiştir. Buna göre “karada ve suda daimî ve geçici, resmî veya özel, yer altı ve yer üstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesisler” yapı olarak tanımlanmıştır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yapı sınıflandırmasında; 3. sınıf yapılar iki grupta verilmektedir: A grubu yapılar; okul ve mahalle spor tesisleri, katlı garajlar, akaryakıt ve gaz istasyonları, kreş ve gündüz bakımevleri vb. iken, B grubu yapılar; büyük çiftlik yapıları, lokanta, kafeterya ve yemekhaneler, 150 kişiye kadar cezaevleri, fuarlar, marinalar vb. olarak sıralanmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yapı sınıflandırmasında 5. sınıf yapılar dört grupta incelenmektedir: A grubu yapılar; orduevleri, büyükelçilik yapıları, vali konakları, borsa binaları, üniversite kampüsleri, yapı yüksekliği 51,5 m aşan yapılar, yapı yüksekliği 30,5 m aşan iş merkezleri vb. B grubu yapılar; kongre merkezleri, hastaneler, olimpik spor tesisleri-hipodromlar, havalimanları, 1500 kişinin üzerindeki ibadethaneler, 4 yıldızlı oteller vb. C grubu yapılar; 5 yıldızlı oteller ve tatil köyleri, müze ve kütüphane kompleksleri vb. iken D grubu yapılar; konser salonları ve kompleksleri, tarihî eser niteliğinde olup restore edilerek veya yıkılarak aslına uygun olarak yapılan yapılar vb. olarak sıralanmaktadır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Bir inşaatın tamamının yapı müteahhidi tarafından kendi ekipman ve iş gücü ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, işin işçilik, tesisat, havalandırma gibi belli bir kısmının yapımını müteahhide karşı üstlenen ve bu alanda uzmanlaşmış gerçek veya tüzel kişilere taşeron denilmektedir. İnşaat işlerinin sözleşme, plan ve şartnamelere uygun biçimde yapımı için sorumluluk alan ve bu amaçla iş gücü, malzeme ve ekipman sağlayarak bunları yöneten yapı müteahhidi yüklenici konumundayken, taşeronlar alt yüklenici konumundadır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Taahhüt inşaat işlerinde inşaat sahiplerinin yapı müteahhidinin işi zamanında ve ihale sözleşmesinde belirtilen şartlarda ve kalitede yapılmasını sağlamak amacıyla aldığı bedeller teminat olarak adlandırılmaktadır. Kanun’a göre teminat, geçici teminat ve kesin teminat olarak ikiye ayrılır.

Doğru yanıt B seçeneğidir. İnşaat faaliyetleri zamana, kanunlara, sahipliğine, yapılış yerine göre farklı şekilde sınıflandırılabilmektedir. Bitirme Zamanına Göre İnşaat Sınıflandırması; aylara yaygın inşaat ve onarım işleri ve yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri olmak üzere ikiye ayrılır. Toprağa Bağlılığına Göre İnşaat Sınıflandırmasında varlıklar taşınır (menkul) ve taşınmaz (gayrimenkul) olarak sınıflandırılmaktadır. Vergi Rejimine Göre İnşaat Sınıflandırmasında inşaatlar, özel inşaatlar ve inşaat taahhüt işleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. İşin yapılmasını isteyen bir taraf bulunması (inşaat sahibi), İşin yapılmasını üstlenen taraf olması (müteahhit), Sözleşmeye konu olan inşaat ve onarım işi bulunması (inşaat işi) ve İnşaat ve onarım işi belirli bir parasal bedel karşılığında yapılması durumunda, inşaat faaliyeti taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Kamu kurum ve kuruluşlarının açtığı inşaat ihalelerine katılabilmek için ödenmesi gereken asgari geçici teminat teklif bedelinin en az %3’üdür. Buna göre, KLM işletmesinin ödemesi gereken asgari geçici teminat tutarı;

Geçici teminat = Teklif Bedeli x %3 = 3.000.000 x 0,03 = 90.000 TL’dir.

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplamak suretiyle asgari %6 oranında kesin teminat alınır. Buna göre; KLM işletmesinin ihaleyi aldıktan sonra ödemesi gereken asgari kesin teminat tutarı;

Kesin teminat = İhale Bedeli x %6 = 3.000.000 x 0,06 = 180.000 TL’dir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. İnşaat işletmeleri 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun zorunlu tuttuğu yasal defterler olan yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter defterini tutmak durumundadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. İnşaat esnasında esas projede olmayan işlerin şekil ve boyutlarını gösteren çizim ve sayısal bilgiler Ataşman defterinde tutulur.