GAYRİMENKUL VE İNŞAAT İŞLERİNDE VERGİLEME
Vergi kanunları açısından inşaat türleri ne şekilde ayrılmıştır?
Vergi kanunları açısından inşaat türlerini özel inşaatlar ve taahhüt şeklindeki inşaatlar olmak üzere ikiye ayırabiliriz.
Türk Medeni Kanunu'nda inşaat işleri nasıl bir ayrıma tabi tutulmuştur?
Türk Medeni Kanunu’nda inşaat işleri ile ilgili olarak yapılar, taşınır inşaatlar (yapılar) ve taşınmaz inşaatlar (yapılar) olmak üzere ikili bir ayrıma tabi tutulmuştur. Taşınır yapılar; başkasının arazisi üzerinde kalıcı olması amaçlanmaksızın yapılan kulübe, büfe, çardak, baraka ve benzeri hafif yapılar olarak tanımlanmıştır. Taşınmaz yapılar ise insan eliyle toprağa bağlı olarak (arsa/arazi üzerinde) sürekli kalmak amacıyla meydana getirilen ve ekonomik değer taşıyan yapılardır.
Taahhüt suretiyle yapılan inşaat sözleşmelerinin asıl unsuru nedir?
Taahhüt suretiyle yapılan inşaat sözleşmelerinin asıl unsuru emektir. Verilen ücret veya bedel kendisine inşaat yaptırılan kimsenin emeğinin karşılığıdır.
Vergileme farklılıkları açısından özel inşaat türleri nasıl bir ayrıma tabi tutulmaktadır
Vergileme farklılıkları açısından özel inşaat türleri üçlü bir ayrıma tabi tutulmaktadır:
- Satmak amacı olmaksızın kendi arsa/ arazisi üzerine yapılan inşaat işleri,
- Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işleri (yap/sat işleri) ve
- Arsa (kat) karşılığı inşaat işleri
Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işlerinden elde edilen ticari kazanç ne zaman vergilendirilmektedir?
Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işlerinde vergilendirme açısından önemli olan unsur satışın gerçekleşmesidir. Yapılan inşaat, alıcının tasarrufuna (istifadesine ve yararına) sunulduğu anda teslim edilmiş ve vergisel açıdan satış gerçekleşmiş sayılır. Bu doğrultuda, üretimi yapılan bağımsız bölümlerin satışı ne zaman gerçekleşir ise maliyet ile satış fiyatı arasındaki olumlu fark ticari kazanç olarak satışın gerçekleştiği dönemde vergilendirilir ve o yılın geliri olarak beyan edilir
Arsa karşılığı inşaat işlerinde arsa sahipleri vergisel açıdan nasıl bir ayrıma tabi tutulmaktadır?
Arsa sahiplerini vergisel açıdan genel olarak aşağıdaki şekilde bir ayrıma tabi tutmak mümkündür:
- Vergi mükellefi olmayan arsa sahipleri
- Gelir vergisi mükellefi olan arsa sahipleri
- Kurumlar vergisi mükellefi olan arsa sahipleri
Müteahhide yapılan arsa teslimi hangi durumlarda katma değer vergisine tabi tutulmaktadır?
Arsa bir iktisadi işletmeye dâhil ise (kurumlar vergisi mükellefi arsa sahipleri) veyahut arsa sahibi arsa alım satım işini mutad ve sürekli olarak yani ticari faaliyet kapsamında yapıyorsa (gelir vergisi mükellefi arsa sahipleri) müteahhide konut ya da iş yeri karşılığında yapılan arsa teslimleri katma değer vergisine tabidir.
İnşaatın devamı sırasında satılan bağımsız bölümler karşılığında alınan paralar inşaat şirketi açısından hangi kalem niteliğindedir?
İnşaatın devamı sırasında satılan bağımsız bölümler nedeniyle alınan paralar avans niteliğindedir.
Özel inşaat işlerinden elde edilen kazanç ne zaman beyan edilmektedir?
Özel inşaat işlerinden kazanç elde eden mükellefin durumuna göre beyan dönemi değişmektedir. Özel inşaat işlerinden kazanç elde eden mükellef gelir vergisi mükellefi ise beyannamenin, kazancın elde edildiği yılı takip eden yılın üçüncü ayının birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar, kurumlar vergisi mükellefi ise, kazancın elde edildiği yılı takip eden yılın dördüncü ayının birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir.
Vergi kanunları açısından taahhüt şeklindeki inşaat işleri nasıl tanımlanmıştır?
Vergi kanunları açısından taahhüt şeklindeki inşaat işlerini bir inşaat firmasının bir başka gerçek ya da tüzel kişilere ait bir inşaat eylemini sözleşme koşullarına uygun olarak belirlenen bir ücret karşılığında yapması işi olarak tanımlamıştır.
Taahhüt şeklindeki inşaat ve onarım işlerinde aylara ya da yıllara yaygın ayrımının yapılmasında hangi unsura dikkat edilmektedir?
Taahhüt şeklindeki inşaat ve onarım işinin süresi bir yıldan fazla ise yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak ifade edilir. Sürenin belirlenmesinde taahhüt işi için yapılan sözleşmedeki süre esas alınır. Burada ifade edilen süre 12 aylık süre değil hesap dönemidir. Örneğin, 01.01.2017 tarihinde başlayıp 31.12.2017 tarihinde biten bir inşaat işi için geçen süre bir yıl olmasına rağmen iş yıllara yaygın inşaat işi değildir. Çünkü iş aynı hesap dönemi içinde başlamış ve bitmiştir. Ancak 08.09.2017 tarihinde başlayıp 20.05.2018 tarihinde tamamlanan bir inşaatın yapım süresi 8 ay olmasına rağmen iki takvim yılı yani hesap dönemini kapsadığı için yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak kabul edilir.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde özel vergileme rejimini gerekli kılan
temel neden nedir?
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde özel vergileme rejimini gerekli kılan temel neden iş bitiminden önce maliyetlerin ve hasılatın, dolayısıyla gerçek faaliyet sonucunun tespitinde yaşanan güçlüklerdir.
Bir inşaat ve onarım işinin Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında vergilendirilebilmesi için taşıması gereken özellikler nelerdir?
Bir inşaat ve onarım işinin Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında vergilendirilebilmesi için aşağıda yer alan üç özelliği taşıması gerekir:
1. Faaliyetin konusunun inşaat ve onarım işi olması
2. İnşaat ve onarım işinin taahhüde bağlı olarak yapılması
3. İnşaat ve onarım işinin yıllara yaygın olması
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde ödenen hakediş bedellerinden neden vergi kesintisi yapılmaktadır?
Vergilemedeki gecikmeyi telafi etmek ve müteahhidin ödemedeki mali yükünü azaltmak amacıyla, yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde ödenen hakediş bedellerinden vergi kesintisi yapılmaktadır.
Taahhüt şeklinde inşaat işlerinde gelir vergisi stopajı nasıl uygulanmaktadır?
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerini yaptıranlara müteahhide yapacakları nakden veya hesaben her türlü hakediş ödemesinden (avans ödemeleri dâhil) ödeme anında gelir vergisi kesintisi yapma sorumluluğu getirilmiştir. Sözleşmeye konu inşaat, işin başladığı yılda bitirilecekse gelir vergisi kesintisi yapılamaz. Gelir Vergisi Kanunu’nun 42. madde kapsamına göre işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleri üzerinden %3 oranında vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde Katma Değer Vergisini doğuran olay nedir?
Katma Değer Vergisinde vergiyi doğuran olay mal teslimi veya hizmetin ifasıdır. Hakediş raporlarının esas olarak yapılan işin karşılığının iş yapıldıkça müteahhide ödenmesi amacıyla düzenlenen belgeler olması, aynı zamanda işin belli bir kısmının yapıldığını da göstermesinden dolayı yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde katma değer vergisinde vergiyi doğuran olay meydana gelmektedir.
Damga Vergisi Kanunu’na göre yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde damga vergisine tabi işlemler nelerdir?
Damga Vergisi Kanunu’na göre yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinde damga vergisine tabi başlıca işlemler şu şekildedir:
- Sözleşmeler, taahhütnameler ve temliknamelerden belli parayı ihtiva edenler,
- Makbuzlar ve diğer kâğıtlar bölümünde hakediş ödemeleri,
- Avanslar (henüz hakediş raporuna bağlanmayan ödemeler).
Resmî kurum ve kuruluşlar ile kişiler arasında yapılan hukuki işlemlere ait kağıtların damga vergisinin mükellefi kimdir?
Damga vergisinin mükellefi bu kağıtları düzenleyenler ve imza edenlerdir. Resmî kurum ve kuruluşlar ile kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtların damga vergisini kişiler ödemektedir.
Yıllara yaygın inşaat ve taahhüt işi yapan işletmelerin yapmış oldukları işlerin teslimi sırasında hesaplayacakları Katma Değer Vergisi oranı yüzde kaçtır?
Yıllara yaygın inşaat ve taahhüt işi yapan işletmelerin yapmış oldukları iş hizmet işidir. Dolayısıyla üstlenmiş oldukları işlerin teslimi sırasında hesaplayacakları katma değer vergisinin oranı %18’dir.
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle uğraşanların bu işleriyle sınırlı olmak üzere geçici vergi kapsamı dışında bırakılmasının temel nedeni nedir?
Kurumlar vergisi mükelleflerinin yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle uğraşanlar, bu işlere yönelik ve bu işleriyle sınırlı olmak üzere geçici vergi ödememektedirler. Bu durumun temel nedeni, bu tür inşaat işlerinde hakediş ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmasının öngörülmüş olması ve kesintinin bir nevi geçici vergi niteliğinde olmasıdır.