İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 6

Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve

tespitidir.

202

Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir;
• Vergi Usul Kanunu (VUK) madde 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
• Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
• Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler

Bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur:
• Yevmiye defteri
• Defterikebir
• Envanter defteri

Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur.

Arsa (kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde Gider Yerleri (10-99) aşağıdaki gibi bö-
lümlenir.
• Esas üretim gider yerleri
• Yardımcı üretim gider yerleri
• Yardımcı hizmet gider yerleri
• Yatırım gider yerleri
• Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
• Araştırma ve geliştirme gider yerleri
• Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
• Genel yönetim gider yerleri.

Arsa (kat) karşılığı inşaat işlerinde gider çeşitleri hesaplarının kodlamasında
aşağıda belirtilen sınıflama esas alınmıştır.
• Gider hesapları grupları:
• İlk madde ve malzeme
• İşçi ücret ve giderleri
• Memur ücret ve giderleri
• Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
• Çeşitli giderler
• Vergi, resim ve harçlar
• Amortismanlar ve tükenme payları
• Finansman Giderleri

Arsa (kat) karşılığı inşaat işi yapan işletme arsa bedelini 710 D. İLKMADDE VE MALZEME GİDERLERİ HESABI’na kaydedecektir.

İnşaat tamamlandıktan sonra üretilen yapılar işletme için mamul niteliği alır ve 152 MAMULLER HESABI’na aktarılması gerekir.

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme katma değer vergisini dönem gider olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI’na kaydedilir.

Katma Değer Vergisi 150 m2’nin altındaki daireler için %1 ’dir.

Katma Değer Vergisi 150 m2 üstü daireler ve işyerleri için %18’dir.

İnşaat taahhüt işleri: Başkası nam ve hesabına inşaat üretiminde bulunan, hizmet üreten işletmelerdir.

Özel inşaat işleri: Kendi nam ve hesabına yapı üretim faaliyeti yapan işletmelerdir.

Mülkiyet Hakkı: Üretilen yapılar üzerinde “Sahiplik Hakkı”nın olmasını ifade eder.

Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir;
• Vergi Usul Kanunu (VUK) md 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
• Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
• Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler

Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur.

Gider yerleri aşağıdaki gibi bölümlenir.
• Esas üretim gider yerleri
• Yardımcı üretim gider yerleri
• Yardımcı hizmet gider yerleri
• Yatırım gider yerleri
• Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
• Araştırma ve geliştirme gider yerleri
• Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
• Genel yönetim gider yerleri.

7/B Seçeneğine Göre Maliyet Hesapları
Bu uygulamada maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenir:
79 GİDER ÇEŞİTLERİ
790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri
791 İşçi Ücret ve Giderleri
792 Memur Ücret ve Giderleri
793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794 Çeşitli Giderler
795 Vergi, Resim ve Harçlar
796 Amortismanlar ve Tükenme Payları
797 Finansman Giderleri
798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları
799 Üretim Maliyet Hesabı

İnşaat işletmelerinde ilk madde ve malzeme alındıklarında önce depolara konulur daha sonra da inşaat faaliyetlerinde kullanmak üzere depodan inşaatın yapıldığı alana gönderilir. İlkmadde ve malzeme alınıp depoya konulduğunda “150 İLKMADDE VE MALZEME HESABI”na kaydedilir.