İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 18

Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A
ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon
esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir.

Arsa (kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde Gider Yerleri (10-99) aşağıdaki gibi bölümlenir.
• Esas üretim gider yerleri
• Yardımcı üretim gider yerleri
• Yardımcı hizmet gider yerleri
• Yatırım gider yerleri
• Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
• Araştırma ve geliştirme gider yerleri
• Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
• Genel yönetim gider yerleri.

Arsa, ilk madde ve malzeme alımları, işçilik ücretleri ve doğrudan inşaatlara yüklenemeyen genel üretim giderleri maliyet kalemlerini oluşturur. İnşaatın maliyetinin tam ve güvenilir bir şekilde belirlenebilmesi açısından maliyet kalemlerinin doğru bir şekilde kayıt altına alınması önemlidir

Gerçek kişilere ait arsa üzerine yapılan kat karşı inşaat işlerinde inşaatın başlamasıyla birlikte arsa emsal bedel üzerinden nazım hesaplarda izlenir.

Büyükşehir Belediyesi Kanunu dışındaki yerler için Katma Değer Vergisi 150 m2 altındaki konutlar için %1, 150 m2 üzeri konutlar ve iş yeri teslimlerinde %18 olarak uygulanmaktadır.

Arsa (kat) karşılığı daire, iş yeri gibi teslimlerde teslim edilecek mamulün (iş yeri, konut gibi) değerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu değerin belirlenebilmesi için emsal bedeli (VUK 267) toptan satışlar için %5 ilave edilmesi yoluyla bulunur.

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme katma değer vergisini dönem gider olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
HESABI’na kaydedilir.

Toplam Tutar: Dairenin inşaat maliyeti+Dairelere düşen GYG+Katma Değer Vergisi+Emsal Bedeli

Türk Medeni Kanunu’nun 704. maddesinde Taşınmaz Mülkiyeti konusunu aşağıda belirtilen unsurların oluşturduğu belirtilmiştir;
• Arazi,
• Tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,
• Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler.

Bir işletme gayrimenkulleri kira geliri ve/veya değer artış kazancı elde etmek
amacıyla elde bulunduruluyorsa TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller
Standardı”na göre sınıflandırılır.

TMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardına göre bir işletmenin faaliyetlerinde
benzer özellik ve kullanıma sahip varlıkların gruplandırılması bir maddi duran
varlık sınıfını oluşturur. Aşağıdakiler farklı sınıflara örnek olarak sayılabilir:
• Arazi
• Arazi ve binalar
• Makineler
• Gemiler
• Uçaklar
• Motorlu taşıtlar
• Mobilya ve demirbaşlar
• Ofis gereçleri

Maddi duran varlıklar işletme faaliyetlerinde kullanmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlık kalemlerinin ve bunlarla ilgili birikmiş amortismanların izlendiği hesap grubudur.

Bir gayrimenkulün yatırım amaçlı gayrimenkul olup olmadığının tespiti için
belirli bir muhakeme gerekir. Gayrimenkullerin ayrımında gayrimenkulün elde
bulundurulma amacı önemlidir. Örneğin, işletmenin çalışanlarının kullandığı lojmanlar.

Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş arsalar Yatırım amaçlı gayrimenkullere ilişkin örneklerden birisini teşkil eder.

VUK md 258’e göre; Değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.

Vergi Usul Kanunu (md.269) İktisadi işletmelere dahil bilumum gayrimenkuller
maliyet bedelleri ile değerleneceğini belirtmektedir.

Gelecekte sahibi tarafından kullanılmak ya da geliştirilmek ve ardından sahibi
tarafından kullanılmak amacıyla elde tutulan, çalışanların ikamet ettiği
gayrimenkuller (çalışanların piyasa rayicine uygun kira ödeyip ödemediğine
bakılmaksızın) ile sahibi tarafından kullanılmakta olup elden çıkarılmayı
bekleyen gayrimenkuller ve sahibi tarafından kullanılan gayrimenkuller.
Örneğin, işletmenin çalışanlarının kullandığı lojmanlar.

Endirekt madde ve malzeme giderleri (çivi, tel, lehim, boya, badana malzemeleri, akaryakıt, yedek parça, marangoz malzemeleri gibi)

Teknik hizmetler: İnşaat, onarım ve montaj işleriyle ilgili olarak yürütülen
planlama, projelendirme, mimarlık ve mühendislik, etüt, fizibilite, harita tasarım,
metraj, keşif, idari ve teknik şartname ile ihale dosyası hazırlama, ihale değerlendirme, mesleki kontrolörlük, inşaat kontrolörlüğü, tasarım kontrolörlüğü, işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi ve benzeri hizmetleri kapsamaktadır.

Türkiye inşaat sektörünün Cumhuriyet’in kuruluşundan bu yana geçen 95 yıllık gelişim süreci; hazırlık, iç pazar etkinliği, uluslararası pazara açılma, pazar ve
ürün çeşitlenmesi ve küresel rekabet olmak üzere beş döneme ayrılmaktadır.