İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 12

Gemiler ve uçaklar ayrı sınıflar oluştururlar.

İnşaat proje yönetimi, bir profesyonel yönetim süreci olup, ilk düşünceden
(hayallerden) işin tamamlanıp inşaat sahibine inşaat işi fiziksel olarak teslim edilinceye kadar; zamanın, maliyetin, kalitenin ve iş güvenliğinin en doğru şekilde yönetilmesini sağlamaya yönelik prosedürler bütünüdür. Her inşaat işi; ön tasarım,
tasarım, konsorsüyüm kurma, işe başlama (ihale ve satınalma), yapım ve yapım
sonrası aşamalarını geçerek tamamlanabilir. Bu aşamalar bir bal peteğinin duvarları
gibi birbiriyle bağlantılı bir şekilde işleyerek sistem tasarımı gerçekleştirilmektedir.

Satış amacıyla inşa veya geliştirme aşamasında olan gayrimenkuller yatırım amaçlı olmayan gayrimenkullerdir.

Değerleme, bir iktisadi kıymetin belli bir zamandaki değerinin tespit edilmesidir.

Gerçeğe uygun değer yöntemini seçen işletmelerde her dönem varlığın gerçeğe uygun değeri tespit edilip bu değer raporlandığı için söz konusu varlıklara amortisman ayrılması söz konusu değildir.

Halen uygulanmakta olan TDHP’nda yatırım amaçlı gayrimenkuller için bir hesap grubu öngörülmemiştir.

Yatırım amaçlı gayrimenkuller peşin satın alındığında maliyet değeri üzerinden muhasebeleştirilir

Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir;
• Vergi Usul Kanunu (VUK) madde 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
• Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
• Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler

Bilanço esasında aşağıdaki defterler tutulur:
• Yevmiye defteri;
• Defterikebir;
• Envanter defteri

Arsa (kat) Karşılığı İnşaat İşlerinde Gider Yerleri (10-99) aşağıdaki gibi bölümlenir.
• Esas üretim gider yerleri
• Yardımcı üretim gider yerleri
• Yardımcı hizmet gider yerleri
• Yatırım gider yerleri
• Üretim yerleri yönetimi gider yerleri
• Araştırma ve geliştirme gider yerleri
• Pazarlama, satış ve dağıtım gider yerleri
• Genel yönetim gider yerleri.

Katma Değer Vergisinin arsa karşılığı inşaat işini yapan tarafından üstlenmesi durumunda işletme katma değer vergisini dönem gider olarak dikkate alabilir. Bu durumda katma değer vergisi tutarı 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HESABI’na kaydedilir.

Bir işletmenin dönem sonunda yapacağı muhasebe işlemleri şöyle olacaktır;
• Maliyet hesaplarını yansıtma hesapları aracılığıyla gelir tablosu hesaplarına
aktaracaktır.
• Gelir tablosu hesaplarını kapatarak dönem kârı veya zararını bulacaktır.

İşletme aktifine kayıtlı arsa üzerine yapılan inşaat işlerinin muhasebe kayıtları;
• Arsa (kat) karşılığı üzerine inşaat işlerini yapan işletme
• Aktife kayıtlı arsa üzerine arsa (kat) karşılığı inşaat yaptıran işletme açısından
ele alınacaktır.

Katma Değer Vergisi 150 m2’nin altındaki daireler için %1 dir.

Katma Değer Vergisi 150 m2 üstü daireler ve işyerleri için %18’dir.

Arsa (kat) karşılığı yapılan sözleşme sonucunda inşaatın tamamlanmasıyla sözleşmede belirlenen bağımsız bölümler, gayrimenkuller arsa sahibine devredilir. Bu şekilde arsa (kat) karşılığı teslim alınan gayrimenkuller 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI’na kaydedilir.

İşletme aktifine kayıtlı bir arsayı kat karşılığı devretmesi durumunda elde ettiği gayrimenkul ile teslim ettiği arsa arasında bir değer farkı oluşacaktır. Aradaki bu fark işletmeler açısından ticari kazancın bir unsurudur. Dolayısıyla oluşan fark olağandışı gelir ve kâr olarak gelir tablosu hesaplarında kayıt altına alınması gerekmektedir.

İnşaat taahhüt işleri: Başkası nam ve hesabına inşaat üretiminde bulunan, hizmet üreten işletmelerdir.

Özel inşaat işleri: Kendi nam ve hesabına yapı üretim faaliyeti yapan işletmelerdir.

Özel inşaat işletmelerinin özellikleri şöyle sıralanabilir;

• Arsa Varlığı

• Mülkiyet Hakkı

• Üretim Yapılması

• Mamul Satışı