İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 11

Belirli ölçüleri aşan özel inşaat işletmelerinin bilanço esasına göre defter tutmaları gerekmektedir. Bu ölçüler şöyle sıralanabilir;
• Vergi Usul Kanunu (VUK) md 177’de belirlenen sınırları aşmış olmak
• Kendi isteği ile bilanço esasına göre defter tutmak isteyenler
• Kurumlar Vergisine tabi diğer tüzel kişiler

Gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek hâlinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur.

Gider hesapları grupları:
0 İlk madde ve malzeme
1 İşçi ücret ve giderleri
2 Memur ücret ve giderleri
3 Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler
4 Çeşitli giderler
5 Vergi, resim ve harçlar
6 Amortismanlar ve tükenme payları
7 Finansman giderleri

Genel üretim giderlerinden dağıtıma tabi tutulacak giderler belli ölçütlere göre dağıtılır. Bu dağıtım ölçütleri şu şekilde sıralanabilir;
• Direkt ilk madde ve malzeme tutarı
• Direkt işçilik saatleri
• Direkt işçilik giderleri tutarı
• Gün sayısı
• Makine saatleri
• Bakım onarım saatleri
• Yüzdelere göre
• Eşit

Özel inşaat işletmelerinde üretilen yapıların alıcılarına teslimine kadar yapılan giderler “760-Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı’na borç kaydedilir.

Özel inşaat işletmeleri inşaat faaliyetleri üretilen yapının niteliğine göre bir faaliyet yılı içinde bitebileceği gibi bazı durumlarda bir yılı aşan bir zamanı kapsayabilmektedir. Dönem sonunda tamamlanmamış inşaatlar 151 Yarı Mamul Üretim Maliyeti Hesabına alınması gerekir.

Özel inşaat işletmeleri kâr amacı ile faaliyet gösteren işletmelerdir. Faaliyetleri sonucu ürettikleri mamullerin satışını yaparlar. Ancak özel inşaat işlerinde satışlar iki türlü gerçekleşebilmektedir;
• İnşaat devam ederken yapılan satışlar
• Tamamlanan inşaatların satışı

Sorunun doğru yanıtı D şıkkıdır. Şantiye binaları genelde geçici binalardır. İnşaat işi başlayınca kurulur, inşaat işi tamamlanınca başka bir inşaat işine taşınır. Bu nedenle işletme açısından bu geçici bina (prefabrik gibi) maddi duran varlık niteliğindedir. Ancak inşaat alanına yapılan kalıcı şantiye binaları inşaatın bir maliyet unsuru olarak kabul edilir. İnşaat tamamlanınca bu binalar yıkılır. Bu tür şantiye binaların Hizmet Üretim Maliyeti hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Gayrimenkulün sözlük anlamı “taşınmaz”dır. Bir varlık taşınamaz bir nitelikte olması, diğer bir deyişle bir yerden bir yere taşınmasının söz konusu olmaması, sabit durumunda olması hâlinde gayrimenkul olarak değerlendirilebilir.
Gayrimenkul, fiziksel bir yapı olarak arazi ve bu arazinin üstüne yapılan yapılardır. Bu anlamda bina, arsa, araziler bu anlamda taşınmaz, yani gayrimenkul olarak sayılabilir. Elektrik, su, ısıtma tesisatı ve asansör gibi tüm sabit bina eklentileri de gayrimenkulün bir parçasıdır. Gayrimenkul ayrıca hem toprak üstü hem de toprak altı tüm eklentileri içerir.

Yatırım amaçlı gayrimenkuller ilk muhasebeleştirme sonrası değerlemede maliyet değeri ve gerçeğe uygun değer yöntemlerini seçebilir.

Yatırım amaçlı gayrimenkullerden kaynaklanan gelir ve giderler gelir tablosu dipnotlarında açıklanması gerekir. Bunun için 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar Hesabı ve 659 Diğer Olağan Gider ve zararlar hesabının alt hesapları kullanılabilir.

208 no'lu hesap 30.000 TL borçlandırılırken 102 no'lu hesap 30.000 TL alacaklandırılır

Gayrimenkulün sözlük anlamı “taşınmaz”dır.  Gayrimenkul, fiziksel bir yapı olarak arazi ve bu arazinin üstüne yapılan yapılardır. Bu anlamda bina, arsa, araziler bu anlamda taşınmaz, yani gayrimenkul olarak sayılabilir. Elektrik, su, ısıtma tesisatı ve asansör gibi tüm sabit bina eklentileri de gayrimenkulün bir parçasıdır. Gayrimenkul ayrıca hem toprak üstü hem de toprak altı tüm eklentileri içerir. Çeşitli kanunlarda gayrimenkuller

Yatırım amaçlı gayrimenkullere ilişkin örneklere aşağıda yer verilmiştir:

• Normal iş akışı çerçevesinde kısa vadede satılmaktan ziyade, uzun vadede sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulan arsalar

• Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş arsalar (işletme, araziyi sahibi tarafından kullanılan gayrimenkul olarak kullanmaya veya normal iş akışı çerçevesinde kısa vadede satmaya karar vermemiş ise, söz konusu arazinin sermaye kazancı elde etmek amacıyla elde tutulduğu varsayılır.)

• İşletmenin sahip olduğu (veya finansal kiralama işlemi çerçevesinde işletme tarafından elde tutulan) ve bir veya daha fazla faaliyet kiralamasına konu edilen binalar

• Bir veya daha fazla faaliyet kiralaması çerçevesinde kiralanmak üzere elde tutulan boş bir bina

• Gelecekte yatırım amaçlı gayrimenkul olarak kullanılmak üzere inşa edilmekte veya geliştirilmekte olan gayrimenkuller

Gelecekte nasıl kullanılacağına karar verilmemiş arsalar yatırım amaçlı gayrimenkul olarak değerlendirilir.

Gayrimenkuller maliyet değeri ya da gerçeğe uygun değer ile değerlenmektedir. Maliyet, bir varlığın edinimi veya inşa edilmesi sırasında ödenen nakit veya nakit benzerlerinin tutarıdır. Gerçeğe uygun değer ise piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir işlemde, bir varlığın satışından elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyattır.

Satın alınan yatırım amaçlı bir gayrimenkulün maliyeti; satın alma fiyatı ile bu işlemle doğrudan ilişkilendirilebilen harcamalardan oluşur. Doğrudan yapılan harcamalara örnek olarak; avukatlık hizmetlerine ilişkin ödenen ücretler, gayrimenkul alım vergisi ve diğer işlem maliyetleri gösterilebilir.

Yurt dışı iştirakin ödenmiş sermayesinin en az %10’una sahip olunması gerekir, %25 değil. Doğru yanıt C’dir.

Tek Düzen Hesap Planına göre bu binayı 252 Binalar Hesabının borcuna kaydeder.

Kurumlar vergisinden muaf değil, vergiye tabidir. Doğru yanıt A’dır.