İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 5

Kendi arsası üzerine bir defaya mahsus olmak üzere apartman inşa ederek, bağımsız bölüm hâlinde satanlar; gayrimenkulün elden çıkarılmasından dolayı elde edilen kazanç devamlılık arz etmemek ve ticari bir organizasyon dâhilinde yapılmamak koşuluyla değer artış kazancı olarak vergilendirilecektir. Ancak kişinin kendi arsası üzerine inşa etmiş olduğu kat, daire ve dükkânları birden fazla kişiye birden fazla yıl içinde satması hâlinde Gelir Vergisi Kanunu’nun 37/4 maddesine göre devamlılık unsuru bulunacağı için ticari kazanç olarak vergilendirilendirilir. Doğru yanıt E’dir.

Özel inşaat işlerinden kazanç elde eden mükellefin durumuna göre beyan dönemi değişmektedir. Mükellef Gelir vergisi mükellefi ise, kazancın elde edildiği yılı takip eden yılın üçüncü ayının birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir. Doğru yanıt A’dir.

Özel vergileme rejiminin uygulanabilmesi için bir inşaat ve onarım işinin şu üç özelliği taşıması gerekir: 1. Faaliyetin konusunun inşaat ve onarım işi olması 2. İnşaat ve onarım işinin taahhüde bağlı olarak yapılması 3. İnşaat ve onarım işinin yıllara yaygın olması. Doğru yanıt C’dir.

20 Mayıs 2020 ve 23 Nisan 2021 tarihleri arasında yapılmış olan taahhüt şeklindeki inşaat ve onarım işine ilişkin beyanname kâr ve zarar 2021 yılında tespit edileceği için, şahıs işletmesi olarak, 2022 yılının Mart ayının 25. günü akşamına kadar beyanname vermesi gerekmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Arsa sahibinin gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olması durumunda ise Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşüne göre arsa teslimi ve konut teslimlerinde katma değer vergisi hesaplanacaktır. Sözleşmeye konu arsa iktisadi bir işletmeye kayıtlı değil ve Arsa sahibi de vergi mükellefi değil ise arsa tesliminde katma değer vergisi doğmayacaktır. Doğru yanıt E’dir.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Gayrimenkul, toplum yararı amacıyla getirilmiş sınırlamalar dışında sahiplerine, bunları diledikleri gibi kullanma hakkı veren toprak ve taşınmaz yapılardır. İnşaat ise kısaca, taşınmaz varlıkların yaratılmasındaki süreçler ve faaliyetler olarak tanımlanabilir. İmar Kanunu’nda inşaat kavramı yerine yapı kavramının tanımı verilmiştir. Buna göre “karada ve suda daimî ve geçici, resmî veya özel, yer altı ve yer üstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve hareketli tesisler” yapı olarak tanımlanmıştır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yapı sınıflandırmasında; 3. sınıf yapılar iki grupta verilmektedir: A grubu yapılar; okul ve mahalle spor tesisleri, katlı garajlar, akaryakıt ve gaz istasyonları, kreş ve gündüz bakımevleri vb. iken, B grubu yapılar; büyük çiftlik yapıları, lokanta, kafeterya ve yemekhaneler, 150 kişiye kadar cezaevleri, fuarlar, marinalar vb. olarak sıralanmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının yapı sınıflandırmasında 5. sınıf yapılar dört grupta incelenmektedir: A grubu yapılar; orduevleri, büyükelçilik yapıları, vali konakları, borsa binaları, üniversite kampüsleri, yapı yüksekliği 51,5 m aşan yapılar, yapı yüksekliği 30,5 m aşan iş merkezleri vb. B grubu yapılar; kongre merkezleri, hastaneler, olimpik spor tesisleri-hipodromlar, havalimanları, 1500 kişinin üzerindeki ibadethaneler, 4 yıldızlı oteller vb. C grubu yapılar; 5 yıldızlı oteller ve tatil köyleri, müze ve kütüphane kompleksleri vb. iken D grubu yapılar; konser salonları ve kompleksleri, tarihî eser niteliğinde olup restore edilerek veya yıkılarak aslına uygun olarak yapılan yapılar vb. olarak sıralanmaktadır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Bir inşaatın tamamının yapı müteahhidi tarafından kendi ekipman ve iş gücü ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda, işin işçilik, tesisat, havalandırma gibi belli bir kısmının yapımını müteahhide karşı üstlenen ve bu alanda uzmanlaşmış gerçek veya tüzel kişilere taşeron denilmektedir. İnşaat işlerinin sözleşme, plan ve şartnamelere uygun biçimde yapımı için sorumluluk alan ve bu amaçla iş gücü, malzeme ve ekipman sağlayarak bunları yöneten yapı müteahhidi yüklenici konumundayken, taşeronlar alt yüklenici konumundadır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Taahhüt inşaat işlerinde inşaat sahiplerinin yapı müteahhidinin işi zamanında ve ihale sözleşmesinde belirtilen şartlarda ve kalitede yapılmasını sağlamak amacıyla aldığı bedeller teminat olarak adlandırılmaktadır. Kanun’a göre teminat, geçici teminat ve kesin teminat olarak ikiye ayrılır.

Doğru yanıt B seçeneğidir. İnşaat faaliyetleri zamana, kanunlara, sahipliğine, yapılış yerine göre farklı şekilde sınıflandırılabilmektedir. Bitirme Zamanına Göre İnşaat Sınıflandırması; aylara yaygın inşaat ve onarım işleri ve yıllara yaygın inşaat ve onarım işleri olmak üzere ikiye ayrılır. Toprağa Bağlılığına Göre İnşaat Sınıflandırmasında varlıklar taşınır (menkul) ve taşınmaz (gayrimenkul) olarak sınıflandırılmaktadır. Vergi Rejimine Göre İnşaat Sınıflandırmasında inşaatlar, özel inşaatlar ve inşaat taahhüt işleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Doğru yanıt E seçeneğidir. İşin yapılmasını isteyen bir taraf bulunması (inşaat sahibi), İşin yapılmasını üstlenen taraf olması (müteahhit), Sözleşmeye konu olan inşaat ve onarım işi bulunması (inşaat işi) ve İnşaat ve onarım işi belirli bir parasal bedel karşılığında yapılması durumunda, inşaat faaliyeti taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olarak değerlendirilir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Kamu kurum ve kuruluşlarının açtığı inşaat ihalelerine katılabilmek için ödenmesi gereken asgari geçici teminat teklif bedelinin en az %3’üdür. Buna göre, KLM işletmesinin ödemesi gereken asgari geçici teminat tutarı;

Geçici teminat = Teklif Bedeli x %3 = 3.000.000 x 0,03 = 90.000 TL’dir.

Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplamak suretiyle asgari %6 oranında kesin teminat alınır. Buna göre; KLM işletmesinin ihaleyi aldıktan sonra ödemesi gereken asgari kesin teminat tutarı;

Kesin teminat = İhale Bedeli x %6 = 3.000.000 x 0,06 = 180.000 TL’dir.

Doğru yanıt A seçeneğidir. İnşaat işletmeleri 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun zorunlu tuttuğu yasal defterler olan yevmiye defteri, defter-i kebir ve envanter defterini tutmak durumundadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. İnşaat esnasında esas projede olmayan işlerin şekil ve boyutlarını gösteren çizim ve sayısal bilgiler Ataşman defterinde tutulur.

Doğru yanıt E seçeneğidir. Vergileme farklılıkları açısından inşaat türleri, ilgili literatürde (değişik kaynaklarda) özel inşaatlar ve taahhüt şeklindeki inşaatlar olmak üzere ikili bir ayrıma tabi tutulmaktadır. Kendileri Kullanmak Amacıyla Bina İnşa Etmek; Satmak, Kâr Elde Etmek Amacıyla Bina İnşa Etmek; Kendi Nam ve Hesabına Bina İnşa Etmek ve Arsa (Kat) Karşılıgı Bina İnşa Etmek özel inşaat işleri kapsamında yer alır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. KLM AŞ kurumlar vergisi mükellefi olduğu için her bir bağımsız bölümün satışından elde ettiği gelir, ticari kazanç sayılacak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümleri kapsamında vergilendirilecektir. KLM AŞ’nin vergileme dönemi normal hesap dönemidir. Ayrıca bu şirket geçici vergi ve katma değer vergisi gibi diğer bazı vergisel yükümlülüklerini normal bir üretim işletmesi gibi yerine getirmek zorundadır. KLM AŞ’nin ticari kazancı ise bağımsız bölümlerin satışı ile binanın maliyeti arasındaki farktır. Buna göre, şirket bağımsız bölümlerin satışından 11.000.000 TL kazanç elde etmiş ve binanın maliyeti de 8.000.000 TL olduğuna göre şirketin bu inşaattan elde ettiği ticari kazanç 3.000.000 TL olacaktır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. taahhüt şeklindeki inşaat ve onarım işinin süresi bir yıldan fazla ise yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak ifade edilir. Sürenin belirlenmesinde taahhüt işi için yapılan sözleşmedeki süre esas alınır. Burada ifade edilen süre 12 aylık süre değil hesap dönemidir. Örneğin, 01.01.2020 tarihinde başlayıp 31.12.2020 tarihinde biten bir inşaat işi için geçen süre bir yıl olmasına rağmen iş yıllara yaygın inşaat işi değildir. Çünkü iş aynı hesap dönemi içinde başlamış ve bitmiştir. Ancak 08.09.2019 tarihinde başlayıp 20.05.2020 tarihinde tamamlanan bir inşaatın yapım süresi 8 ay olmasına rağmen iki takvim yılı yani hesap dönemini kapsadığı için yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olarak kabul edilir

Doğru yanıt C seçeneğidir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/3 maddesine göre; 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleri üzerinden 2006/11449 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile %3 oranında vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür. Taahhüdü yerine getiren işletmeler, hakkediş bedelleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesinti tutarlarını işin tamamlandığı dönemde verilecek beyannamede bildirilen kazançtan mahsup edebilmektedirler.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Hakediş Tutarı: 500.000 TL olduğuna göre, Gelir Vergisi Stopajı: 500.000 TL x %3 = 15.000 TL olur.