İNŞAAT VE GAYRİMENKUL MUHASEBESİ - Deneme Sınavı - 11

İnşaat sahibinin taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin olarak tasarım, bütçe, zaman, araç ve ekipman uyumunu ve yönetimini sağlayan kişi proje yöneticisidir. İnşaat projesi, inşaat işine ilişkin ilk teklifin hazırlanma sürecinden başlar ve inşaatın kesin kabulüne kadar devam eder. Doğru yanıt A’dır.

Yapı Müteahhidi (Yüklenici): İnşaat işlerinin sözleşme, plan ve şartnamelere uygun biçimde yapımı için sorumluluk alan ve bu amaçla iş gücü, malzeme ve ekipman sağlayarak bunları yöneten birimler (denetleyen) kişi veya ortak birimlerdir. Doğru yanıt C’dir.

Yapı müteahhidi, inşaat işini eser sözleşmesi ile üstlenen kişidir. Bu nedenle inşaat işinin muhasebe kayıtlarını tutmak, mali tablolarını hazırlamak ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludur. Doğru yanıt C’dir.

Yapı müteahhidinin kesin kabul başvurusu sonucunda, yapı denetim görevlilerinin yaptığı incelemeler sonucunda kesin kabule uygun bulunması durumunda “Kesin Kabul Teklif Belgesi” hazırlanır ve bu tarihten itibaren en geç 15 gün içinde kesin kabul komisyonu oluşturulur.

Yevmiye defteri;  inşaat işletmelerinin tutmakla zorunlu olduğu defterler arasındadır. Doğru yanıt A’dır. isteğe bağlı tuttuğu defterler ise; Şantiye (Günlük) Defteri, Röleve Defteri, Ataşman Defteri, Puantaj Defteri, Sürveyan Defteri, Yeşil Defterdir.

Ataşman defteri, inşaat esnasında esas projede olmayan işlerin şekil ve boyutlarını gösteren çizim ve sayısal bilgiler tutulur. Uygulamada metraj ve ataşman işlemleri aynı menüden takip edilmektedir

Yeşil defter, iki ara hakediş dönemi arasında yapılan inşaat işlerini ve çeşitlerini gösteren defterdir. Ayrıca söz konusu inşaat işlerinin yaklaşık maliyet hesaplama­larına dayalı hakediş tutarları da oluşturulur.

Bir inşaat faaliyetinin taahhüt şeklinde inşaat ve onarım işi olabilmesi için; (1) İşin yapılmasını isteyen bir tarafın bulunması, (2)İşin yapılmasını üstlenen tarafın olması (3) Sözleşmeye konu olan inşaat ve onarım işinin bulunması ve (4) İnşaat ve onarım işinin belli bir ücret karşılığında yapılması gerekmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Özel inşaat işletmeleri de taahhüt işletmeleri de kâr amacıyla çalışabilirler. Doğru yanıt B’dir.

Şahsi ihtiyaçlarına yönelik olarak inşaat yapanların bu faaliyetlerinin ticari kazanç olup olmadığının tespitinde; yapılan inşaatın şahsi ihtiyaca yönelik olması ve şahsi ihtiyaç kapsam ve sınırlarının aşılmaması, kazanç ve gelir sağlama hedefinin bulunmaması ve söz konusu faaliyetlerde tekrarlanma bir başka deyişle devamlılık unsurunun bulunmaması gerekmektedir.

Kendi nam ve hesabına bina inşa ederek satmak amacıyla yapılan inşaat işi gerçek kişi tarafından yapılıyor ise gelir vergisinin, tüzel kişiler tarafından yapılıyor ise kurumlar vergisinin kapsamına girmektedir. Fakat bu tür inşaat işlerinden elde edilen kazanç ister gelir vergisi, ister kurumlar vergisi mükellefleri tarafından elde edilsin ticari kazanç sayılacak ve Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümlerine göre vergileme yapılacaktır.

Müteahhit inşaat faaliyetinden dolayı gelir ya da kurumlar vergisi mükellefi olduğu için inşaatın bitimi ve bağımsız bölümlerden herhangi birinin satılması ile vergiyi doğuran olay gerçekleşecektir. Bu nedenle inşaat süresince yapılan işlerle ilgili olarak kâr/zarar beyanında bulunulmayacak fakat beyanname verilecektir. Müteahhidin kâr/zarar beyan etmesi için, inşaatın tamamlanmış olması yeterli değildir. Hem inşaat bitmiş hem de bağımsız bölümlerden en az biri satılmış olmalıdır. İnşaatın devamı sırasında satılan bağımsız bölümler nedeniyle alınan paralar avans niteliğindedir.

Müteahhit şirket tarafından arsa sahibine, arsanın karşılığı olarak iş yeri veya 150 m2’den büyük konut teslimlerinde emsal bedel üzerinden %18 (yüzde on sekiz) oranında katma değer vergisi uygulanacaktır.

Sözleşmeye konu arsa iktisadi bir işletmeye kayıtlı değil ve Arsa sahibi de vergi mükellefi değil ise arsa tesliminde katma değer vergisi doğmayacak, Arsa sahibinin gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olması durumunda ise Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşüne göre arsa teslimi ve konut teslimlerinde katma değer vergisi hesaplanacaktır. Doğru yanıt A’dır.

Özel inşaat işlerinden kazanç elde eden mükellefin durumuna göre beyan dönemi değişmektedir. Mükellef  kurumlar vergisi mükellefi ise, kazancın elde edildiği yılı takip eden yılın dördüncü ayının birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar verilmesi gerekmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Vergi kanunları açısından taahhüt şeklindeki inşaat işlerini bir inşaat firmasının bir başka gerçek ya da tüzel kişilere ait bir inşaat eylemini sözleşme koşullarına uygun olarak belirlenen bir ücret karşılığında yapması işi olarak tanımlamıştır. Doğru yanıt A’dır.

özel vergileme rejiminin uygulanabilmesi için bir inşaat ve onarım işinin şu üç özelliği taşıması gerekir: 1. Faaliyetin konusunun inşaat ve onarım işi olması 2. İnşaat ve onarım işinin taahhüde bağlı olarak yapılması 3. İnşaat ve onarım işinin yıllara yaygın olması. Doğru yanıt C’dir.

Vergi kesintisi, sunulan hizmetler karşılığında elde edilen hasılat üzerinden gerçekleşmektedir. Sözleşmeye konu inşaat işi başladığı yılda bitirilecekse gelir vergisi kesintisi yapılamaz. Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/3 maddesine göre; 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen hakediş bedelleri üzerinden kesintisi yapılması öngörülmüştür. Doğru yanıt B’dir.

10 Eylül 2019 ve Haziran 2020 tarihleri arasında yapmış olduğu taahhüt şeklindeki inşaat ve onarım işine ilişkin beyannamesini kâr ve zarar 2020 yılında tespit edileceği için, sermaye şirketi olarak, 2021 yılının Nisan ayının 25. günü akşamına kadar beyanname verilmesi gerekmektedir. Doğru yanıt E’dir. Şahıs işletmesi olsaydı 2021 Mart ayının birinci gününden yirmi beşinci günü akşamına kadar beyanname vermelidir.

Yöneticilerin maliyetini ayrı olarak belirlenmesini istediği şey’e maliyet nesnesi denilmektedir. İnşaat işletmesinin bir taahhüde ilişkin ihaleye katılabilmesi için projenin her pozuna yönelik yapılan maliyet hesaplaması, üretim yöntemlerinde maliyete dayalı kararlar alınması, işletmenin hafta sonu tüm gün hizmet vermesi, yeni bir vincin kiralanması veya satın alınması gibi maliyet raporu hazırlanması gibi birçok yönetici talebi maliyet nesnesine örnek oluşturmaktadır.