İNFAZ HUKUKU

Bir kimse hakkında başka başka hükümler verilmiş fakat mahkemece söz konusu hükümlerin ne şekilde infaz edileceğine ilişkin olarak bir karar verilmemişse bu yönde bir kararın
verilebilmesi için mahkemeye başvurmak yani bir dava açmak gerekir.
Cezaların içtimaının mümkün olabilmesi için;
• Aynı fail tarafından birden fazla suçun işlenmiş olması (aynı failin işlemiş olduğu
birden fazla birbirinden bağımsız olan suçlar, kanunun aynı hükmünü ihlal etmiş
olabileceği gibi değişik hükümler de ihlal edilmiş olabilir.)
• Suçların içtimaının mümkün olmaması, yani suçların birbirinden bağımsız olması,
• Suçlar neticesinde hükmedilen cezaların infaz edilebilir olması yani cezaların düşme, ertelenme gibi sebeplerle infaz kabiliyetini yitirmemiş olması gerekir.
TCK’da cezaların içtimaına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Onun yerine
CGTİHK m.99 şu düzenlemeyi getirmektedir: “Bir kişi hakkında hükmolunan her bir ceza
diğerinden bağımsızdır, varlıklarını ayrı ayrı korurlar. Ancak, bir kişi hakkında başka başka
kesinleşmiş hükümler bulunur ise, 107’nci maddenin uygulanabilmesi yönünden mahkemeden bir toplama kararı istenir” (CGTİHK m.99).
Bu maddeden de anlaşılacağı üzere;
• Mahkeme fail hakkında hüküm tesis ederken hersuçun cezasını ayrı ayrı kararında
belirtecektir. Bu cezalar toplanmayacak varlıklarını bu şekilde koruyacaklardır. Bu
şekilde her bir cezanın bağımsızlığını koruyacak olmasının düzenlenmesi yerinde
olmuştur. Çünkü özellikle mahkûmiyetin cezai neticelerinin, ceza zamanaşımın,
takdiri indirim oranının toplam ceza üzerinden değil her bir ceza bakımından ayrı
ayrı hesaplanması gerekmektedir. Ayrıca adli sicile kayıtlar da toplam cezanın kaydı şeklinde değil her bir cezanın ayrı ayrı kaydı şeklinde olmaktadır.
• Kişi hakkında başka başka kesinleşmiş cezalar var ise koşullu salıverme hükümlerinin uygulanabilmesi için mahkemeden toplama kararı alınır. Burada toplama
talebini savcı veya hükümlü yapacaktır. Bu çerçevede koşullu salıverilme sürelerini
düzenleyen CGTİHK m.107’ye bakılmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Cezanın infazı sırasında, yukarıdaki şekillerde mahkemeden alınması gereken kararlar
için açılan davalarda duruşma yapılmaz. Karar verilmeden önce Cumhuriyet savcısı ve
hükümlünün görüşlerini yazılı olarak bildirmeleri istenebilir (CGTİHK m.101/1).
CGTİHK’nın 99 uncu maddesi gereğince cezaların toplanması gerektiğinde, bu hususta
hüküm verme yetkisi, en fazla cezaya hükmetmiş bulunan mahkemeye, bu durumda birden çok mahkeme yetkili ise son hükmü vermiş olan mahkemeye aittir. En fazla cezanın;
a. Yargıtay tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla verilmesi hâlinde Ankara ağır
ceza mahkemesince,
b. Bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla verilmesi
hâlinde bölge adliye mahkemesinin bulunduğu il ağır ceza mahkemesince,
c. Bölge adliye mahkemesi tarafından duruşma açmak suretiyle verilmesi hâlinde
ise hükmü kaldırılan ilk derece mahkemesince bu hususta karar verilir (CGTİHK
m.101/2).
Bu şekilde verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilir (CGTİHK m.101/3). Doğru cevap A'dır.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler
veya bunlarla ilgili faaliyetlerin kanun ve yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu gerekçesiyle infaz hâkimliğine başvurulabilir. Şikâyet yoluna;
• kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da
• eşi,
• anası, babası,
• ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi,
• müdafii,
• kanuni temsilcisi veya
• ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu
başvurabilir. Doğru cevap C'dir.

İnfaza ilişkin şikâyetler, infaz hâkimlikleri tarafından incelenir. 16.5.2001 tarih ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu, cezaları infaz için infaz
hâkimliğini ihdas etmiş ve böylece cezanın yargı tarafından bireyselleştirilmesi sağlanmak
istenmiştir. İnfaz hâkimi, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetler hakkındaki şikâyetleri inceler ve karara bağlar (4675 sayılı İHK m.1/2). İnfaz hâkimleri askerî ceza infaz kurumları
ve tutukevleri bakımından yetkili değildir.
Bu yönüyle ülkemizdeki infaz hâkimliği kurumunun tümüyle hapis cezalarının infazı ile ilgili bir kurum olduğu söylenebilir. Halbuki infaz hâkimliği tüm yaptırımların
yani ceza hukukunda yer alan tüm cezalar ile güvenlik tedbirlerinin infazı ile ilgili bir kurum olarak düşünülmelidir. O hâlde ülkemizdeki infaz hâkimliği kurumunun yukarıdaki
amaçları tümüyle yerine getirmekten uzak olduğu söylenmelidir. e infaz hâkimliği kurumu ülkemizde tümüyle birşikâyet mercii olarak düzenlenmiş olup kendiliğinden harekete geçme olanağı neredeyse bulunmamaktadır. Doğru cevap B'dir.

İnfaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren bir hafta içinde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Doğru cevap D'dir.

zleme kurullarına başkan ve üye seçilebilmek için 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet
Memurları Kanunu’nda öngörülen genel şartlara ek olarak aşağıdaki nitelikler aranır:
1. Otuz beş yaşını doldurmuş olmak,
2. Tıp, eczacılık, hukuk, kamu yönetimi, sosyoloji, psikoloji, sosyal hizmetler, eğitim
bilimleri ve benzeri alanlarda en az dört yıllık yüksek öğretim kurumlarından veya
bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak ve mesleği ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel
sektörde en az on yıl çalışmış bulunmak,
3. Kişisel nitelikleri ile çevresinde dürüst, güvenilir ve ahlaklı olarak tanınmış olmak,
4. Herhangi bir siyasi partinin merkez, il veya ilçe teşkilatlarında görevli bulunmamak.

Buna karşılık şu kişiler İzleme Kurullarına seçilemez:
1. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili ihale, alım, satım ve benzeri hukuki
ilişkilere taraf olanlar,
2. Görev yapacakları ceza infaz kurumları veya tutukevlerinde bulunan hükümlü ve
tutuklulardan birisinin işlediği suçtan kendileri veya ikinci derece dâhil hısımları
zarar görenler,
3. Görev yapacakları ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki hükümlü ve tutuklulardan biri ile aralarında evlilik, vesayet veya ikinci derece dahil hısımlık ilişkisi
bulunanlar. Doğru cevap B'dir.

İzleme kurullarının görevleri şu şekilde ifade edilebilir:
• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki infaz ve ıslah uygulamalarına ilişkin işlem ve faaliyetleri yerinde görmek, incelemek, yönetici ve görevlilerden bilgi almak, hükümlü ve tutukluları dinlemek,
• Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde infaz ve ıslah, hükümlü ve tutukluların
sağlık ve yaşam koşulları, iç güvenlik, sevk ve nakil işlemleri ile ilgili olarak gördükleri aksaklık ve eksiklikleri yetkili mercilere bildirmek,
• Ceza infaz kurumları ve tutukevleri ile ilgili tespitlerini ve aldıkları bilgileri değerlendirerek en az üç ayda bir rapor düzenleyip bunları Adalet Bakanlığına, izleme
kurullarının bulunduğu yargı çevresindeki infaz hâkimliği ile Başsavcılığa ve gerektiğinde TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına göndermek,
• Yasalarla verilen diğer görevleri yapmak. Doğru cevap A'dır.

İzleme kurulunun görevi ile ilgili olarak kurul üyelerine karşı işlenen suçlar
hakkında Devlet memurlarına karşı işlenen suçlara, kurul üyelerinin görevleri sebebiyle
işledikleri suçlar hakkında Devlet memurlarının işledikleri suçlara ilişkin hükümler uygulanır. İzleme kurulu üyelerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı soruşturma izni, adli yargı adalet komisyonu başkanınca verilir. Doğru cevap D'dir.

Söz konusu işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün, her hâlde
yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir. Doğru cevap C'dir.

Mahkumiyet hükmünün yorumunda duraksama olursa hükmü veren mahkemeden karar istenir.Bu şekilde yapılan başvurular cezanın infazını ertelemez. Ancak mahkeme olayın özelliğine göre infazın ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir.Doğru Cevap:A

Sonradan yürürlüğe giren kanun hükümlünün lehinde olursa duraksamanın giderilmesi veya yerine getirilecek cezanın belirlenmesi için hükmü veren mahkemeye başvurulur.2020 yılı değişiklikleri ilgili bölümde güncellenmese de CGİHK m.98'de bazı durumlarda infaz hakimliğine değişiklikle verilen görev bu durumda verilmemiştir.Soru ilgili bölümden çalışan öğrencileri yanıltmamak amacıyla özenle hazırlanmış,değişiklikler soruya yansıtılmamıştır.Soru güncel mevzuata ve ilgili bölüme göre dikkatlice hazırlanmıştır.Doğru Cevap:D

Mahkumiyet hükmünde duraksama olması durumunda duraksamanın giderilmesi için karar hükmü veren mahkemeden istenir(CGTİHK m.98).Doğru Cevap:D

Cezaların içtimaının mümkün olabilmesi için;Aynı fail tarafından birden fazla suçun işlenmiş olması (aynı failin işlemiş olduğu birden fazla birbirinden bağımsız olan suçlar, kanunun aynı hükmünü ihlal etmiş olabileceği gibi değişik hükümler de ihlal edilmiş olabilir).Suçların içtimaının mümkün olmaması, yani suçların birbirinden bağımsız olması,Suçlar neticesinde hükmedilen cezaların infaz edilebilir olması yani cezaların düşme, ertelenme gibi sebeplerle infaz kabiliyetini yitirmemiş olması gerekir.Doğru Cevap:C

Mahkûmiyetin cezai neticelerinin, ceza zamanaşımın,takdiri indirim oranının toplam ceza üzerinden değil her bir ceza bakımından ayrı ayrı hesaplanması gerekmektedir.Doğru Cevap:B

Cezanın infazına başlandıktan sonra hastalık nedeniyle hükümlünün ceza infaz kurumundan hastaneye kaldırılması hâlinde burada geçirdiği süre, cezadan indirilir.Doğru Cevap:D

Sonradan yürürlüğe giren kanun hükümlünün lehine olursa duraksamanın giderilmesi veya yerine getirilmesi gereken cezanın belirlenmesi için karar hükmü veren mahkemeden istenir.Doğru Cevap:C

İnfaz hâkimliği kurumu, hâkimin infaza katılması düşüncesinin ilk kez ortaya atıldığı 1937 tarihli Uluslararası Ceza Hukuku Kongresi’nde cezaların infazının sürekli olarak denetim ve gözetim altında bulundurulması düşüncesinden doğmuştur.Doğru Cevap:D

Şikayet edebilecek kişiler arasında hükümlü veya tutuklunun kendisiyle ilgili olması şartıyla ayırt etme gücüne sahip kardeşleri de yer almıştır.Şikayet süresi karar ,işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gündür.Şikayet kural olarak yazılı yapılır. Bununla birlikte sözlü yapılan şikayet, tutanağa bağlanır ve bir sureti başvurana verilir.Doğru Cevap:C

Şikayet süresi,söz konusu karar,işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gündür.Doğru Cevap:C

İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır:
Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tabi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlemveya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.

Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.

Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.