İNFAZ HUKUKU

Kişi hakkında başka başka kesinleşmiş cezalar var ise koşullu salıverme hükümlerinin uygulanabilmesi için mahkemeden toplama kararı alınır. Burada toplama talebini savcı veya hükümlü yapacaktır. Bu çerçevede koşullu salıverilme sürelerini düzenleyen CGTİHK m.107’ye bakılmalıdır. Doğru yanıt C'dir.

Akıl hastalığı dışındaki diğer hastalıklarda cezanın infazına, resmî sağlık kuruluşlarının mahkumlara ayrılan bölümlerinde devam olunur (CGTİHK m.16/2). Bu durumda infaz ancak hastalığın mahkûmun hayatı için kesin tehlike oluşturması hâlinde geri bırakılır. İşte m.100’de ifade edilen hastalık m.16/2 anlamında akıl hastalığı olmayan ve mahkûmun hayatı için kesin tehlike oluşturmayan hastalıklardır. Bu durumlar da artık infaz durmaz ya da geri bırakılmaz; hastanede geçirdiği süre cezadan indirilir. Doğru yanıt D'dir.

İnfaz Hâkimliği Kanunu, cezaları infaz için infaz hâkimliğini ihdas etmiş ve böylece cezanın yargı tarafından bireyselleştirilmesi sağlanmak istenmiştir. İnfaz hâkimi, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde bulunan hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetler hakkındaki şikâyetleri inceler ve karara bağlar. Bu yönüyle ülkemizdeki infaz hâkimliği kurumunun tümüyle hapis cezalarının infazı ile ilgili bir kurum olduğu söylenebilir. Halbuki infaz hâkimliği tüm yaptırımların yani ceza hukukunda yer alan tüm cezalar ile güvenlik tedbirlerinin infazı ile ilgili bir kurum olarak düşünülmelidir. O hâlde ülkemizdeki infaz hâkimliği kurumunun yukarıdaki amaçları tümüyle yerine getirmekten uzak olduğu söylenmelidir. Gerçekten diğer ülkelerde infaz hâkimliği her hükümlü için kişisel tretman programını belirlemek, hükümlünün kapalı infaz kurumundan açığa geçişine karar vermek, kurum dışında çalıştırılmasına karar vermek, kurum dışına çıkarmaya izin vermek, infaz kurumlarını denetlemek, hükümlülerle bire bir görüşmek, koşullu salıverme hakkında görüş bildirmek, hükümlünün salıverme sonrası yaşama ayak uydurmasına yardımcı olmak gibi görevleri de bulunmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

İnfaz hâkimliklerinin görevleri şunlardır: (1) Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. (2) Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahedeye tabi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. (3) Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun veya yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak. (4) Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek. (5) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak. Doğru yanıt D'dir.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin kanun ve yönetmelik hükümleri ile genelgelere aykırı olduğu gerekçesiyle infaz hakimliğine şu kişiler başvurulabilir: (1) Kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da (2) Eşi, anası, babası, ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi, (3) Müdafii, (4) Kanuni temsilcisi veya (5) Ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu. Doğru yanıt C'dir.

Şikâyet, dilekçe ile doğrudan doğruya infaz hâkimliğine yapılabileceği gibi Cumhuriyet Başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla da yapılabilir. Doğru yanıt C'dir.

Söz konusu işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren on beş gün, her hâlde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir. Doğru yanıt C'dir.

Ceza infaz kurumları ile tutukevlerinin sivil toplum denetimine açılmasını sağlamak amacıyla 14.6.2001 tarih ve 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu ve Yönetmeliği çıkarılarak yürürlüğe girmiştir. Doğru yanıt B'dir.

İzleme kurulları, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin yönetim, işleyiş ve uygulamalarını yerinde gören, inceleyen, bilgi alan ve saptadıklarını rapor haline getirerek yetkili ve ilgili mercilere veren kurullardır. Doğru yanıt A'dır.

Memurları Kanunu’nda öngörülen genel şartlara ek olarak aşağıdaki nitelikler aranır: (1) Otuz beş yaşını doldurmuş olmak, (2) Tıp, eczacılık, hukuk, kamu yönetimi, sosyoloji, psikoloji, sosyal hizmetler, eğitim bilimleri ve benzeri alanlarda en az dört yıllık yüksek öğretim kurumlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak ve mesleği ile ilgili olarak kamu kurum ve kuruluşlarında ya da özel sektörde en az on yıl çalışmış bulunmak, (3) Kişisel nitelikleri ile çevresinde dürüst, güvenilir ve ahlaklı olarak tanınmış olmak, (4) Herhangi bir siyasi partinin merkez, il veya ilçe teşkilatlarında görevli bulunmamak. Doğru yanıt E'dir.

Cezaların içtimaının mümkün olabilmesi için;

• Aynı fail tarafından birden fazla suçun işlenmiş olması (aynı failin işlemiş olduğu birden fazla birbirinden bağımsız olan suçlar, kanunun aynı hükmünü ihlal etmiş olabileceği gibi değişik hükümler de ihlal edilmiş olabilir.)

• Suçların içtimaının mümkün olmaması, yani suçların birbirinden bağımsız olması,

• Suçlar neticesinde hükmedilen cezaların infaz edilebilir olması yani cezaların düşme, ertelenme gibi sebeplerle infaz kabiliyetini yitirmemiş olması gerekir.

Kişi hakkında başka başka kesinleşmiş cezalar var ise koşullu salıverme hükümlerinin uygulanabilmesi için mahkemeden toplama kararı alınır. Burada toplama talebini savcı veya hükümlü yapacaktır.

Cezanın infazına başlandıktan sonra hastalık nedeniyle hükümlünün ceza infaz kurumundan hastaneye kaldırılması hâlinde burada geçirdiği süre cezadan indirilir. Ancak cezanın infazını durdurmak için hükümlü, hastalığına kasten neden olmuşsa bu hükümden yararlanamaz. Bu hâlde Cumhuriyet savcısı mahkemeden bir karar verilmesini ister.

CGTİHK’nın 99 uncu maddesi gereğince cezaların toplanması gerektiğinde, bu hususta hüküm verme yetkisi, en fazla cezaya hükmetmiş bulunan mahkemeye, bu durumda birden çok mahkeme yetkili ise son hükmü vermiş olan mahkemeye aittir.

En fazla cezanın; a. Yargıtay tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla verilmesi hâlinde Ankara ağır ceza mahkemesince karar verilir.

CGTİHK’nın 99 uncu maddesi gereğince cezaların toplanması gerektiğinde, bu hususta hüküm verme yetkisi, en fazla cezaya hükmetmiş bulunan mahkemeye, bu durumda birden çok mahkeme yetkili ise son hükmü vermiş olan mahkemeye aittir. En fazla cezanın bölge adliye mahkemesi tarafından ilk derece mahkemesi sıfatıyla verilmesi hâlinde bölge adliye mahkemesinin bulunduğu il ağır ceza mahkemesi karar verir.

İnfaza ilişkin şikâyetler, infaz hâkimlikleri tarafından incelenir.

İnfaz hâkimlikleri, Adalet Bakanlığınca Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak, yargı çevresinde ceza infaz kurumu ve tutukevi bulunan ağır ceza mahkemeleri ile coğrafî durum ve iş yoğunluğu göz önünde tutularak ilçe asliye ceza mahkemeleri nezdinde kurulur. İnfaz hâkimliğinin yetki alanı, kurulduğu yer ağır ceza veya asliye ceza mahkemesinin yargı çevresi ile sınırlıdır. Gerektiğinde bir yerde birden çok infaz hâkimliği kurulabilir. Bu durumda infaz hâkimlikleri numaralandırılır.

Şikâyet yoluna;

• kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da

• eşi,

• anası, babası,

• ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi,

• müdafii,

• kanuni temsilcisi veya

• ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu başvurabilir.

Şikâyet yoluna başvurulması, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkânsız sonuçların doğması ve işlem veya faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir.

Sonradan yürürlüğe giren kanunun hükümlünün aleyhine olması infaz muhakemesinde bir duraksamaya neden olmaz. Bu nedenle doğru şık “d”dir.