İNFAZ HUKUKU

Fiil ve failden kaynaklanması muhtemel tehlikeliliği önlemek ve faili eğitmek, koruma altına almak veya tedavi etmek amacını güden müdahalelere güvenlik tedbirleri denir.

Güvenlik tedbirleri ve cezalar arasındaki farklar şunlardır:

• Cezaların süreleri kanunda belirlenmiştir. Oysa güvenlik tedbirlerinin süresi kural olarak belli değildir.

• Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı da farklıdır. Güvenlik tedbirlerinde kişinin tabi olduğu yoksunluklar daha sınırlıdır.

• Güvenlik tedbirlerinde cezalardan farklı olarak kusur aranmaz.

• Cezalardan farklı olarak güvenlik tedbirlerinde kusurun derecesi önem arz etmez.

• Zaman itibarıyla uygulama, af, erteleme, zamanaşımı gibi konular güvenlik tedbirleri bakımından geçerli değildir.

Güvenlik tedbirleri ceza değildir.

Çalınan kimyasalların tüketilmesi hâlinde bunların değeri kadar paranın failden alınması, eşdeğer müsaderedir.

Çalınan arabanın satılması neticesi elde edilen paranın müsadere edilmesi, kaim değerlerin müsaderesidir.

TCK’nın güvenlik tedbirleri içinde düzenlediği bir diğer kurum da sınır dışı etmedir. Buna göre hapis cezasına mahkûm edilen yabancı, koşullu salıverilmeden yararlandıktan ve herhâlde cezasının infazı tamamlandıktan sonra sınır dışı işlemleriyle ilgili değerlendirme yapılmak üzere durum derhal İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Bir tüzel kişi hakkında iznin iptali güvenlik tedbirinin uygulanması için aranan şartlar,

• Bir özel hukuk tüzel kişisi söz konusu olmalıdır.

• Bu özel hukuk tüzel kişisi bir kamu kurumunun verdiği izinle faaliyette bulunmalıdır.

• Özel hukuk tüzel kişisinin organ veya temsilcilerinin iştirakiyle işlenen bir suç söz konusu olmalıdır.

• Suç tüzel kişinin yararına işlenmiş olmalıdır.

• Suç iznin verdiği yetkinin kötüye kullanılması suretiyle işlenmiş olmalıdır. • Söz konusu suç kasten işlenen bir suç olmalıdır.

• Söz konusu suçtan mahkumiyet bulunmalıdır.

Tutuklular, maddi olanaklar elverdiğince suç türlerine ve taşıdıkları güvenlik riskine göre ayrı odalarda barındırılır. Aralarında husumet bulunanlar ile iştirak hâlinde suç işlemiş olanlar aynı odalarda barındırılmaz ve birbirleri ile temas etmelerini engelleyecek tedbirler alınır.

Adli kontrole ilişkin yükümlülükler sayma yoluyla belirtildiği için uygulanabilecek tedbirler bu sayılanlardan ibarettir ve genişletilemez. Ancak teknolojik gelişmelere paralel olarak zamanla söz konusu tedbirlere yenilerinin eklenmesi de mümkün olmakla beraber, sayımın sınırlı olması nedeniyle bu yeni tedbirlerin kanuna ayrıca eklenmesi gerekecektir. Bu durum, kişi hak ve özgürlüklerinin ancak kanunla sınırlanabilmesi, bu sınırlamaların ancak kanunla öngörülebilmesi kuralının bir sonucudur.

Tebligata rağmen mazereti olmaksızın ve kasıtlı olarak adli kontrol tedbirinin gereklerini yerine getirmeyen, tedbirin infazına başlandıktan sonra tedbirin gereklerini yerine getirmeye devam etmeyen veya tedbiri ihlal eden şüpheli veya sanık uyarılmaksızın hakkında karar verilmesi için dosya Cumhuriyet Başsavcılığına veya mahkemesine gönderilir.

Güvenlik tedbirleri, fiil ve failden kaynaklanması muhtemel tehlikeliliği önlemek ve faili eğitmek, koruma altına almak veya tedavi etmek amacını güden müdahalelerdir. Güvenlik tedbirleri ceza değildir; zira, güvenlik tedbirleri bastırıcı değil, önleyici nitelik taşır. Cezalar uygulandıkları kişiye ızdırap verir ve işlenen suç bakımından geriye dönük özel ve genel önleme amacı güderken güvenlik tedbirleri ileriye dönüktür. Güvenlik tedbirleri ve cezalar arasındaki farklar şunlardır:
• Cezaların süreleri kanunda belirlenmiştir. Oysa güvenlik tedbirlerinin süresi kural
olarak belli değildir.
• Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı da farklıdır. Güvenlik tedbirlerinde kişinin
tabi olduğu yoksunluklar daha sınırlıdır.
• Güvenlik tedbirlerinde cezalardan farklı olarak kusur aranmaz.
• Cezalardan farklı olarak güvenlik tedbirlerinde kusurun derecesi önem arz etmez.
• Zaman itibarıyla uygulama, af, erteleme, zamanaşımı gibi konular güvenlik tedbirleri bakımından geçerli değildir. Doğru cevap A'dır.

Güvenlik tedbirleri kanunda öngörülen toplumsal savunma vasıtalarıdır ve bunlara
suçun işlenmesinden sonra hâkim tarafından hükmedilir. Güvenlik tedbirleri ve cezalar arasındaki farklar şunlardır:
• Cezaların süreleri kanunda belirlenmiştir. Oysa güvenlik tedbirlerinin süresi kural
olarak belli değildir.
• Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı da farklıdır. Güvenlik tedbirlerinde kişinin
tabi olduğu yoksunluklar daha sınırlıdır.
• Güvenlik tedbirlerinde cezalardan farklı olarak kusur aranmaz.
• Cezalardan farklı olarak güvenlik tedbirlerinde kusurun derecesi önem arz etmez.
• Zaman itibarıyla uygulama, af, erteleme, zamanaşımı gibi konular güvenlik tedbirleri bakımından geçerli değildir. Doğru cevap E'dir.

Müsadere, yeni suçların işlenmesini önlemek amacıyla cezai nitelikteki hukuka aykırı fiillerden kaynaklandığı veya bunların işlenmesiyle ilgili olduğu için suç düşüncesini ve
suçun çekiciliğini canlı tutan eşyaya, Devlet lehine el konulmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Tekerrür, bir suçtan mahkum edilen kişinin mahkumiyet kararının kesinleşmesinden itibaren belli süre içinde yeniden suç işlemesi durumudur. Tekerrür, işlenen ikinci suçun
cezasını artıran değil ikinci suç için verilen cezanın infazı ve infaz sonrası bakımından
tedbir niteliğinde sonuçları olan bir yaptırım türüdür. Böylece tekerrür cezanın ve infazın
bireyselleştirilmesini sağlayan bir suç politikası aracı olarak düşünülmüştür. Tekerrür bir
güvenlik tedbiridir. Kanuna göre mükerrir suçlular için cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanacaktır. doğru cevap C'dir.

Bu hususlar 5275 s. CGTİHK’da şu şekilde düzenlenmiştir (m. 108): Tekerrür hâlinde işlenen suçtan dolayı mahkûm olunan;
a.Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının otuz dokuz yılının,
b.Müebbet hapis cezasının otuz üç yılının,
c. Süreli hapis cezasının dörtte üçünün,
infaz kurumunda iyi hâlli olarak çekilmesi durumunda, koşullu salıverilmeden yararlanılabilir. Doğru cevap B'dir.

TCK m.58 özel tehlikeli suçlular ibaresine yer vermekte olup bu maddenin son fıkrasında yer alan “mükerrirlere özgü infaz rejiminin ve cezanın infazından sonra denetimli
serbestlik tedbirinin, itiyadi suçlu, suçu meslek edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu hakkında da uygulanmasına hükmedilir.” düzenlemesi karşısında itiyadi suçlu, suçu meslek
edinen kişi veya örgüt mensubu suçlu özel tehlikeli suçlu olarak kabul edilmelidir. doğru cevap D'dir.

Tutuklama kararı tutukevlerinde veya maddi olanak bulunmadığı hâllerde diğer kapalı
ceza infaz kurumlarının bu amaca ayrılmış bölümlerinde yerine getirilir. Tutuklular ya tutukevlerinde yahut kapalı ceza infaz kurumlarında bulundurulduğundan, açık ceza infaz kurumlarına geçmeleri söz konusu değildir. Doğru cevap C'dir.

Tehlikeli hâlde bulunan, delil karartma tehlikesi olan, soruşturmanın amacını veya tutukevinin güvenliğini tehlikeye düşüren veya suçun tekrarına olanak verecek davranışlarda bulunan tutuklulara soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkemece aşağıdaki tedbirler uygulanabilir:
a. Tutuklunun tek başına, sıkı bir rejim altında muhafaza edilmesi ve kaldığı odanın
kamera ile izlenmesi.
b. Belirli süre ile dışarıyla ilişkisinin, ziyaretçi kabulünün ve telefon görüşmelerinin
kısıtlanması.
c. Gerekiyorsa kendisine veya başkalarına zarar vermesini önleyici biçimde hazırlanmış özel bir odada barındırılması ve kaldığı odanın kamera ile izlenmesi.
d. Saldırganlık göstermesi hâlinde belirli süreyle kelepçelenmesi veya hareketlerinin
engellenmesi.
e. Yüksek güvenlikli bir kuruma nakledilmesi. Doğru cevap E'dir.

5271 sayılı CMK’da yer alan adli kontrolün amacı, tutuklama koruma tedbirinin amacı
ile aynı olup, “şüpheli veya sanığın kaçmasını ve delilleri karartmasını önleyerek muhakemenin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesini sağlamak ve muhakeme sonunda verilecek kararın infazını mümkün kılmak”tır. CMK’da düzenlenen adli kontrol, tutuklamanın infazını
erteleyen bir tedbir değil şartları gerçekleştiğinde, tutuklamaya alternatif olarak sunulan
bir tedbirdir. Bu düzenleme ile tutuklamaya ancak istisnai hâllerde başvurulabilecek bir
tedbir olma özelliği kazandırılmıştır. Adli kontrol kurumunun uygulanması için CMK m.100’de belirtilen tutuklama sebeplerinin varlığı bulunmalıdır. Bunlar;
• Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olguların varlığının bulunması,
• Şüpheli veya sanığın davranışlarının;
• Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme,
• Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunması hususunda kuvvetli şüphe oluşturması,
• CMK m.100/3’te sayılan bazı suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı. CMK m. 109/2’ye göre, tutuklama yasağı olan hâllerde de adli kontrol tedbirinin uygulanması mümkündür. Doğru cevap B'dir.

• Eşya müsaderesi (TCK m.54/1, 3 ve 4); Örneğin, suçun işlenmesinde kullanılan
silahın müsaderesi,
• Eşdeğer müsadere (TCK m.54/2): Örneğin, çalınan kimyasalların tüketilmesi
hâlinde bunların değeri kadar paranın failden alınması,
• Kazanç müsaderesi (TCK m.55/1): Örneğin, çalınan paraların hisse senedi olarak
saklanması hâlinde bunların müsadere edilmesi,
• Kaim değerlerin müsaderesi (TCK m.55/2): Örneğin, çalınan arabanın satılması
neticesi elde edilen paranın müsadere edilmesi. Doğru cevap E'dir.